και εν συνεχεία πρωθυπουργός (2009-2014), διορίστηκε επί Γιουνκέρ ως αντιπρόεδρος της Επιτροπής, δήλωσε ότι έντεκα χώρες μέλη έχουν δημοσιονομικά ελλείμματα που ξεπερνούν το 3% του ΑΕΠ.
Αυτό αποτελεί παράπτωμα και η Επιτροπή θα αποφασίσει τον Ιούνιο εάν θα κινήσει τις λεγόμενες διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος, ενώ [οι χώρες] θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν και πρόστιμα εάν δεν διορθώσουν την πορεία τους.
Μεταξύ των χωρών αυτών είναι η Γαλλία, η Ιταλία και το Βέλγιο. Οι χώρες αυτές δεν σχεδιάζουν να επιστρέψουν στη συμμόρφωση τα επόμενα χρόνια και, κατά τους Financial Times, «είναι σχεδόν εγγυημένο ότι θα υποστούν κυρώσεις» (πώς το ξέρουν αυτό οι FT;). Αλλες χώρες παραβάτες, όπως η Ισπανία και η Τσεχία, υποστηρίζουν ότι το έλλειμμά τους θα επανέλθει κάτω του 3% και δεν θα πρέπει να τιμωρηθούν για την προσωρινή παραβίαση. Ας μην ανησυχούν, ο Ντομπρόβσκις είναι επιεικής ως καλός ποιμήν: «εάν υπάρχει χώρα της οποίας το υπερβολικό έλλειμμα είναι κοντά στο 3% αλλά είναι προσωρινό, μπορεί να αποφασίσουμε να μην χρησιμοποιήσουμε τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος».
Πώς ξέρει ο Ντομπρόβσκις ότι η Ισπανία και η Τσεχία θα κατορθώσουν να επαναφέρουν το έλλειμμά τους κάτω του 3%; Δεν το ξέρει, ούτε τον ενδιαφέρει πραγματικά, απλώς η Ισπανία και η Τσεχία είναι ακίνδυνες χώρες. Ας προσέξουμε ότι οι τρεις χώρες στις οποίες ο κύριος αντιπρόεδρος εξήντλησε την αυστηρότητά του είναι οι μόνες χώρες της ΕΕ που έχουν ακόμη σοβαρή βιομηχανία πλην Γερμανίας. Η Γαλλία έχει πολεμική βιομηχανία, έχει αυτοκινητοβιομηχανία, συμμετέχει στην Airbus. Η Ιταλία, πιο συγκεκριμένα η βόρειος Ιταλία, έχει αυτοκινητοβιομηχανία, τρένα, μηχανουργεία διεθνούς φήμης, ναυπηγεία. Το Βέλγιο επίσης έχει ανεπτυγμένη βιομηχανία, ίσως όχι στο ίδιο επίπεδο αλλά δεν υστερεί πολύ. Αυτές οι χώρες καταλαβαίνουν ότι το έλλειμμα, σε περίοδο υφεσιακή, έχει σπουδαίο αντικυκλικό ρόλο. Καταλαβαίνουν ότι οι επιχειρήσεις τους, και οι εργαζόμενοι σ’ αυτές, πρέπει να στηριχτούν με επιδοτήσεις και εισοδηματικές ενισχύσεις έως ότου η διεθνής οικονομική συγκυρία βελτιωθεί. Οι απειλές του κυρίου αντιπροέδρου δεν θα τις πτοήσουν, ούτε θα πυροβολήσουν το πόδι τους μόνες τους.
Γιατί όμως δεν απείλησε τη Γερμανία ο Ντομπρόβσκις; Διότι το γερμανικό έλλειμμα είναι μόλις 2,5% συνεπώς εντός ορίων. Αρα τύποις είναι εντάξει. Στην πραγματικότητα ο Ντομπρόβσκις είναι όργανο της Γερμανίας, η οποία προσπαθεί να ωθήσει τις άλλες εναπομείνασες βιομηχανικές χώρες στον μαρασμό, ώστε να παραμείνει η μόνη με ισχυρή βιομηχανία στην Ευρώπη. Ή μήπως η Γερμανία είναι υπεράνω τέτοιων μεθοδεύσεων; Ας μην είμαστε αφελείς. Η Γερμανία δεν μπορεί να στραφεί εμφανώς εναντίον της Γαλλίας, της Ιταλίας και του Βελγίου. Χρησιμοποιεί τον κύριο Ντομπρόβσκις, και ο ίδιος προθύμως διαθέτει τον εαυτό του για τον σκοπό αυτό. Η ίδια η Γερμανία προσπάθησε πέρυσι να παρακάμψει τα κριτήρια του Μάαστριχτ επιδιώκοντας να ανακατευθύνει 60 δισεκατομμύρια ευρώ μη χρησιμοποιηθείσας δανειακής ευχέρειας από την εποχή του Covid προς την λεγόμενη Ενεργειακή Μετάβαση (που κανονικά θα επεβάρυνε το έλλειμμα). Όμως το Συνταγματικό Δικαστήριο απέρριψε το τέχνασμα αυτό ως αντισυνταγματικό.
Τί θα κάνουν η Γαλλία, η Ιταλία και το Βέλγιο; Θα αδιαφορήσουν για τον Ντομπρόβσκις, θα περιμένουν τις Ευρωεκλογές και την ανάδειξη της νέας Επιτροπής (που θα πάρει μήνες πολλούς) και θα ελπίζουν, μάλλον βάσιμα, ότι το θέμα θα ξεχαστεί.
Ας στρέψουμε την προσοχή μας λίγο στους Αντιπροέδρους της Επιτροπής. Οι Αντιπρόεδροι είναι επτά (ή μάλλον έξι και ο Υψηλός Αντιπρόσωπος για τα Διεθνή Θέματα και την Ασφάλεια), διορίζονται από τον πρόεδρο της Επιτροπής και κυρώνεται ο διορισμός τους από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η UrsulavonderLeyenδημιούργησε τη νέα θέση του Εκτελεστικού Αντιπροέδρου. Από τους έξι Αντιπροέδρους οι τρείς είναι εκτελεστικοί, εις έκαστος εκ των τριών επιλέγεται από καθένα των τριών μεγάλων πολιτικών σχηματισμών του Κοινοβουλίου. Οι τρεις ορίζονται ως εκτελεστικοί διότι διαχειρίζονται μια ευρύτερη περιοχή ευθυνών και συντονίζουν πολλούς επιτρόπους.
Αρα οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν καμμία νομιμοποίηση πέραν του διορισμού τους. Ομως για να δούμε προσεκτικά ποιοί είναι οι τρέχοντες αντιπρόεδροι:
- Valdis Dombrovskis (εκτελεστικός), υπεύθυνος για οικονομικές υποθέσεις
- Frans Timmermans (εκτελεστικός), παραιτήθηκε τον Αύγουστο του 2023
- Margrethe Vestager (εκτελεστική), υπεύθυνη για την «ψηφιακή εποχή» και επίτροπος για τον Ανταγωνισμό
- VeraJourova, υπεύθυνη για τις «αξίες και τη διαύγεια»
- Dubravka Suica, υπεύθυνη για την Δημοκρατία και τη Δημογραφία στην Ευρώπη
- Μαργαρίτης Σχοινάς, υπεύθυνος για την προώθηση του Ευρωπαϊκού τρόπου ζωής
Μου κάνει εντύπωση ότι είναι όλοι από μικρές χώρες της ΕΕ. Ο Dobrovskis είναι Λεττονός, ο Timmermans είναι Ολλανδός, η Vestager είναι Δανή, η Jourova είναι Τσέχα, η Suica είναι Κροάτισσα και ο Σχοινάς είναι Ελληνας. Γιατί επελέγησαν άνθρωποι από μικρές χώρες; Πρώτον, για να μην εκτεθούν μεγάλες χώρες. Δεύτερον, για να επιλεγούν άνθρωποι χωρίς ισχυρά πολιτικά ερείσματα, με έντονη διάθεση κοινωνικής αναρρίχησης και συνεπώς πρόθυμοι να αναλάβουν ρόλους από άχαρους (περίπτωση Dobrovksis) έως εντελώς ανούσιους (περίπτωση Σχοινά). Μπορείτε να φανταστείτε έναν Γερμανό ή έναν Γάλλο να ανακοινώνειστα σοβαρά ότι η Επιτροπή θα κινηθεί εναντίον της Γαλλίας λόγω υπερβολικού ελλείμμματος; Η πολιτική παράδοση και ιστορία της χώρας του δεν θα τού το επέτρεπε. Ομως ο Λεττονός δεν διστάζει, αισθάνεται σημαντικός όταν κουνάει το δάχτυλο στη Γαλλία. Ομως το 2024 δεν είναι 2012. Η Ιστορία επαναλαμβάνεται μόνο ως φάρσα. Η βουή των επερχομένων γεγονότων ακούγεται όλο και πιο δυνατά.
*Ανώτερο Διευθυντικό Στέλεχος μεγάλου Ελληνικού Ομίλου Επιχειρήσεων