Προτεραιότητα στους Πολίτες από τη Μεταρρύθμιση της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της ΕΕ

Προτεραιότητα στους Πολίτες από τη Μεταρρύθμιση της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της ΕΕ
Της Μάχης Τράτσα
Δευ, 15 Απριλίου 2024 - 08:01

Με τη φιλοδοξία να καταστεί πιο σταθερή, οικονομικά προσιτή και βιώσιμη η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ εγκρίθηκε προ ημερών νέα νομοθετική δέσμη (κανονισμός και οδηγία) από την ολομέλεια του ευρωκοινοβουλίου. Η μεταρρύθμιση  που ενέκριναν οι  ευρωβουλευτές θέτει τους πολίτες ως προτεραιότητα στον σχεδιασμό της

αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και έχει ως στόχο να εξασφαλίσει ότι όλοι οι καταναλωτές θα έχουν το δικαίωμα πρόσβασης σε συμβόλαια σταθερών ή δυναμικών τιμολογίων, αλλά και ότι θα λαμβάνουν επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τους όρους που υπογράφουν. Παράλληλα, οι προμηθευτές δεν θα επιτρέπεται να αλλάζουν μονομερώς τους όρους ενός συμβολαίου.

Επίσης, τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να απαγορεύσουν στους προμηθευτές να διακόψουν την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε οικονομικά ευάλωτους πελάτες, μεταξύ άλλων, και κατά τη διάρκεια επίλυσης διαφορών.  Για να τεθεί σε ισχύ η νομοθεσία, πρέπει να λάβει και την έγκριση του Συμβουλίου.  Η νέα   νομοθετική δέσμη, η οποία είχε ήδη συμφωνηθεί επί της αρχής με το Συμβούλιο, σκοπεύει να προστατεύει τους καταναλωτές από την αστάθεια των τιμών. 

Ειδικότερα, η  νομοθεσία, μεταξύ άλλων, προβλέπει τις λεγόμενες «συμβάσεις επί διαφοράς» και ισοδύναμα καθεστώτα για την ενθάρρυνση των επενδύσεων στον τομέα της ενέργειας. Στις συμβάσεις αυτές, μια δημόσια αρχή αποζημιώνει τον παραγωγό ενέργειας σε περίπτωση πολύ απότομης πτώσης των τιμών από τη μία, αλλά από την άλλη εισπράττει έσοδα εάν οι τιμές είναι υπερβολικά υψηλές. Η χρήση των συγκεκριμένων συμβάσεων   θα επιτρέπεται σε όλες τις επενδύσεις για νέες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, είτε από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) είτε από πυρηνική ενέργεια.

Σύμφωνα με το κείμενο του νέου Κανονισμού, όλα τα καθεστώτα άμεσης στήριξης των τιμών με τη μορφή αμφίδρομων συμβάσεων επί διαφοράς και ισοδύναμων καθεστώτων με τα ίδια αποτελέσματα σχεδιάζονται προκειμένου να:

α) διατηρούνται κίνητρα για την αποτελεσματική λειτουργία και συμμετοχή των εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, ειδικότερα δε ώστε να αντανακλώνται οι συνθήκες της αγοράς

β) αποτρέπονται τυχόν στρεβλωτικές επιπτώσεις του καθεστώτος στήριξης στις αποφάσεις λειτουργίας, κατανομής και συντήρησης της εγκατάστασης παραγωγής ενέργειας ή στη συμπεριφορά υποβολής προσφορών σε αγορές επόμενης ημέρας, ενδοημερήσιες αγορές, αγορές επικουρικών υπηρεσιών και αγορές εξισορρόπησης

γ) διασφαλίζεται ότι το επίπεδο της προστασίας της ελάχιστης αμοιβής και του ανώτατου ορίου της υπερβάλλουσας αμοιβής ευθυγραμμίζονται με το κόστος της νέας επένδυσης και τα έσοδα της αγοράς, προκειμένου να εγγυώνται τη μακροπρόθεσμη οικονομική βιωσιμότητα της εγκατάστασης ηλεκτροπαραγωγής, αποφεύγοντας παράλληλα την υπεραντιστάθμιση

δ) αποφεύγονται αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και των συναλλαγών στην εσωτερική αγορά, ιδίως με τον καθορισμό των ποσών της αμοιβής μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών, η οποία είναι ανοικτή, σαφής, διαφανής και δεν εισάγει διακρίσεις· όταν δεν μπορεί να διενεργηθεί ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών, οι αμφίδρομες συμβάσεις επί διαφοράς ή ισοδύναμα καθεστώτα με τα ίδια αποτελέσματα, και οι εφαρμοστέες τιμές άσκησης, σχεδιάζονται ώστε να διασφαλίζεται ότι η διανομή των εσόδων στις επιχειρήσεις δεν δημιουργεί αδικαιολόγητες στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό και τις συναλλαγές στην εσωτερική αγορά

ε) αποφεύγονται στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και των συναλλαγών στην εσωτερική αγορά που προκύπτουν από τη διανομή των εσόδων στις επιχειρήσεις

στ)περιλαμβάνουν ποινικές ρήτρες που εφαρμόζονται σε περίπτωση αδικαιολόγητης μονομερούς πρόωρης καταγγελίας της σύμβασης.

Ακόμη,  η νέα νομοθεσία προβλέπει μηχανισμό για την κήρυξη κατάστασης κρίσης τιμών ηλεκτρικής ενέργειας. Έτσι, σε   περίοδο  πολύ υψηλών τιμών,  υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, η ΕΕ μπορεί να κηρύξει κατάσταση κρίσης σε περιφερειακό ή σε ενωσιακό επίπεδο, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να λάβουν προσωρινά μέτρα για τον καθορισμό των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους ενεργοβόρους βιομηχανικούς καταναλωτές.   Έπειτα από την έγκριση του Κοινοβουλίου, η νομοθεσία πρέπει να εγκριθεί και επίσημα από το Συμβούλιο.