Διαπιστώνουμε με έκπληξη ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ στην ουσία παραμένει στο ίδιο ανέφικτο επίπεδο των 23-24GW (90% στο σύνολο της ηλεκτροπαραγωγής) , ενώ την ίδια στιγμή η πρόβλεψη για το επίπεδο της κατανάλωσης (ζήτησης) μειώνεται σε πιο ρεαλιστικά επίπεδα λόγω της μείωσης της συμμετοχής κάποιων δράσεων, όπως προαναφέραμε.
Θεωρούμε ότι η αύξηση των ΑΠΕ σε αυτό το επίπεδο σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, χωρίς αντίστοιχη αύξηση της ζήτησης, παρά την όποια αύξηση στη συμμετοχή της αποθήκευσης και των εξαγωγών, θα δημιουργήσει συνθήκες στην αγορά που θα καταστήσουν οικονομικά μη βιώσιμη τη χρηματοδότηση της περαιτέρω ανάπτυξης των ΑΠΕ, καθώς θα συμπιέσει σημαντικά την αμοιβή που θα ανακτούν από το χρηματιστήριο ενέργειας. Επίσης, για να επιτευχθεί η αύξηση ηλεκτρικής κατανάλωσης στη χώρα μας, εκτός του ότι πρέπει να μη συνεχιστεί η συρρίκνωση της εγχώριας βιομηχανίας, προβλέπονται μια σειρά σημαντικών επενδύσεων στον βιομηχανικό τομέα στην κατεύθυνση ριζικής αλλαγής των παραγωγικών διαδικασιών, με στόχο να μειωθεί το αποτύπωμα άνθρακα αυτών των εγκαταστάσεων.
Μεταξύ άλλων, προβλέπεται η αντικατάσταση της χρήσης του φυσικού αερίου, που χρησιμοποιείται σήμερα στις θερμικές διεργασίες, με ηλεκτρική ενέργεια (electrification) ή με υδρογόνο μέσω electrolysers μακροπρόθεσμα, καθώς και με εγκαταστάσεις δέσμευσης και αποθήκευσης του εκπεμπόμενου CO2 (CCS) από τις καινάδες, όπως π.χ. των εργοστασίων τσιμέντου.
Η μέχρι σήμερα πολιτική των Βρυξελλών θα επιφέρει μείωση της βιομηχανικής δραστηριότητας τα επόμενα έτη όχι μόνο στη χώρα μας αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη, λόγω και των νέων ρυθμιστικών μέτρων που εξαγγέλλονται, προσδοκώντας ότι μόνο έτσι τα κράτη μέλη θα αποκτήσουν τα απαραίτητα έσοδα για να χρηματοδοτήσουν τις τεράστιες σε κόστος αναγκαίες επιδοτήσεις και επενδύσεις.
Ανάμεσα στα ρυθμιστικά μέτρα που εξαγγέλλονται εντοπίζουμε έναν νέο μηχανισμό ο οποίος με βεβαιότητα θα αυξήσει τις τιμές σε μια σειρά βασικών προϊόντων, όπως χάλυβας, αλουμίνιο και τσιμέντο σε πρώτη φάση, χωρίς να έχει διασφαλιστεί ότι θα υπάρχουν τα έσοδα που αναμένονται από την επιβολή ενός φόρου στα αντίστοιχα εισαγόμενα προϊόντα και πρώτες ύλες. Αναφερόμαστε στον Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM), που προβλέπει από το 2026 τη σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων CO2, που δίνονται μέχρι σήμερα σε επιλέξιμους βιομηχανικούς κλάδους για να διατηρήσουν τη διεθνή ανταγωνιστικότητά τους έναντι των τρίτων χωρών, στις οποίες δεν υπάρχει επιβολή φόρου CO2 για τις εκπομπές στις καμινάδες κάθε επιχείρησης.
Δυστυχώς, ο νέος μηχανισμός δε θα επιστρέφει το νέο φόρο άνθρακα που επιβάλλεται στις ελληνικές βιομηχανίες όταν κάνουν εξαγωγές σε τρίτες χώρες. Ελπίζουμε να επικρατήσει σύνεση και να ακυρωθεί η εφαρμογή του εν λόγω μηχανισμού, άλλως το πλήγμα στην ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών βιομηχανιών θα είναι καθοριστικό, χωρίς να αγνοούμε την επιβάρυνση εξαιτίας της αύξησης που θα επέλθει στα εν λόγω προϊόντα λόγω της κατάργησης των δωρεάν δικαιωμάτων για τις εκπομπές των ευρωπαϊκών βιομηχανιών.
Μερικοί ισχυρίζονται ότι τα πρώτα θετικά μηνύματα της επιτυχούς ανάπτυξης των ΑΠΕ στη χώρα μας είναι η πτώση των τιμών στη χονδρεμπορική αγορά. Το σωστό μήνυμα είναι ότι η παραγωγή των ΑΠΕ σήμερα έχει φθάσει στο όριό της. Η αποθήκευση, που θα έρθει τα επόμενα έτη, θα βοηθήσει, πλην όμως ο στόχος του 90% ως ποσοστό συμμετοχής της παραγωγής των ΑΠΕ στο μείγμα είναι ανέφικτος χωρίς αύξηση της ζήτησης.
Η ανάπτυξη των ΑΠΕ στη χώρα μας μέχρι σήμερα στηρίζεται στις 20ετείς συμβάσεις μέσω των οποίων το ελληνικό Δημόσιο εγγυάται στους παραγωγής σταθερή τιμή αποζημίωσης της παραγωγής τους , ανεξάρτητα της τιμής του χρηματιστηρίου ενέργειας, ώστε να εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση των έργων αυτών. Κάτι το οποίο όμως έχει ημερομηνία λήξεως, καθώς η πτώση των τιμών στο χρηματιστήριο ενέργειας θα έχει ως επακόλουθο τη δημιουργία σημαντικού ελλείμματος στο λογαριασμό ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ). Για τους ίδιους λόγους αποθαρρύνονται οι προμηθευτές από το να συνάψουν μακροχρόνιες συμβάσεις αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με παραγωγούς ΑΠΕ (PPA).
Αναζητώντας εναλλακτική λύση χρηματοδότησης των έργων ΑΠΕ, οι αρμόδιοι προτείνουν ότι η πιο πρόσφορη λύση για να διασφαλίσουν οι βιομηχανίες ανταγωνιστικό κόστος τα επόμενα έτη είναι τα PPAs με σταθερή τιμή για τις ώρες που παράγεται πράσινη ενέργεια (pay as produced όχι base load). Πλην όμως, τα PPAs, στις τιμές που προσφέρονται σήμερα, και δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέρριψε το αίτημα της χώρας μας για έγκριση μηχανισμού επιδότησης της βιομηχανίας για μέρος του κόστους, που προκύπτει από την προσαρμογή της καμπύλης παραγωγής ενός Φ/Β στην καμπύλη λειτουργίας μιας βιομηχανίας (Green Pool) εμπεριέχουν τεράστιο επιχειρηματικό ρίσκο.
Η πρόσφατη τροπολογία για την αλλαγή προτεραιότητας στη λήψη όρων σύνδεσης χωρίς περικοπές και χωρίς την υποχρεωτική εγκατάσταση μπαταριών δίνει ένα μεγάλο πλεονέκτημα σε εκείνους τους παραγωγούς που θα έρθουν σε συμφωνία με βιομηχανίες. Πλην όμως αυτό θα γίνει με όρους ανταγωνιστικούς. Ταυτόχρονα δίνει τη δυνατότητα σε όσες βιομηχανίες επιθυμούν, να απεμπλακούν ή να επαναδιαπραγματευτούν υφιστάμενες συμφωνίες με πολύ πιο ευνοϊκούς όρους.
Σίγουρα η ενεργειακή πολιτική για τις βιομηχανίες έντασης της χώρα μας δεν μπορεί να περιορίζεται στο “κάνετε PPA”.
* Λίγα λόγια για τον κ. Αντώνη Κοντολέοντα, πρόεδρο του ΔΣ της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ)
Σπουδές: Πτυχιούχος Mηχανολόγος- Ηλεκτρολόγος ΕΜΠ, 1979.
Επαγγελματικές Δραστηριότητες (από 1982 – σήμερα):
- ΑΓΕΤ – ΗΡΑΚΛΗΣ (1982-2011) , σε διάφορες διευθυντικές θέσεις μεταξύ των οποίων Δ/ντής Νέων έργων (1989-2008) , και Δ/ντής Ενέργειας (2006-2011)
- Μέλος ΔΣ ΕΒΙΚΕΝ (2010-2019)
- Πρόεδρος ΔΣ ΕΒΙΚΕΝ 2020
- ΒΙΟΧΑΛΚΟ - Σύμβουλος Ενέργειας (2012- σήμερα)
Το άρθρο του δημοσιεύτηκε αρχικά στην εφημερίδα "ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ" στις 10 Απριλίου 2023