υλικών από τα οποία οικοδομούνται. Επομένως, η ενσωμάτωση των πράσινων κριτηρίων στις φάσεις κατασκευής, ανακαίνισης ή διαχείρισης των κτιρίων θεωρείται απαραίτητο συστατικό για την επιτυχία των κλιματικών στόχων σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.
Οι ομιλητές του Συνεδρίου έδωσαν έμφαση στις νέες τεχνικές και τεχνολογίες για την ενίσχυση της βιωσιμότητας των κτιρίων, καθώς και τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Με επιτυχία διοργανώθηκε το 12ο Συνέδριο ‘Energy Efficiency in Buildings’, με βασικό θέμα το «Απανθρακοποίηση, αντιμετώπιση, και προσαρμογή: Με ποιο κόστος». Οι συμμετέχοντας είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τις εισηγήσεις και τις συζητήσεις μίας σειράς προσωπικοτήτων που έχουν ξεχωρίσει για την ερευνητική ή πρακτική προσφορά τους στον τομέα της κτιριακής πράσινης μετάβασης. Μεταξύ άλλων, ο κ. Ματθαίος Σανταμούρης, διεθνούς φήμης επιστήμονας και Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο New South Wales στην Αυστραλία, η κ. Φοίβη Κουντούρη, Καθηγήτρια στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Πρόεδρος του SDSN Global Climate Hub υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, ο κ. Luca Bertalot, Γενικός Γραμματέας της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Υποθηκών και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καλυμμένων Ομολόγων, EMF-ECBC, ο κ. James Hooton, Εκτελεστικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Πράσινων Χρηματοδοτήσεων, Green Finance Institute, και ο κ. Sean Kidney, CEO της Πρωτοβουλίας για τα Κλιματικά Ομόλογα, Climate Bonds Initiative. Μία από τις κεντρικές θεματικές του Συνεδρίου ήταν η άμεση ανάγκη για την υλοποίηση της πράσινης μετάβασης στις κτιριακές υποδομές, καθώς και για τις ευκαιρίες χρηματοδότησης τέτοιων έργων στην Ευρώπη και την Ελλάδα.
Σανταμούρης: Αν δεν μελετηθεί επαρκώς, η φύτευση δέντρων στις πόλεις μπορεί να αυξήσει αντί να μειώσει τη μέση θερμοκρασία
Οι κοινωνικές ανισότητες που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή βρέθηκαν στο επίκεντρο της εισήγησης του κ. Ματθαίου Σανταμούρη. Αρχικά, εξήγησε πως οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής έχουν προκαλέσει απώλειες της τάξης των 16-50 τρις δολάρια κατά τις τελευταίες δεκαετίες, πλήττοντας κυρίως τους πιο ευάλωτους οικονομικά. Για τον κλάδο των κατασκευών, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «χτίζουμε ένα Παρίσι την εβδομάδα», επιβαρύνοντας το περιβάλλον. Από την άλλη, στηλίτευσε τις προσπάθειες βελτίωσης του αστικού μικροκλίματος μέσω μέτρων που δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς, όπως για παράδειγμα η φύτευση δέντρων που στοχεύει να μειώσει τη μέση θερμοκρασία, αλλά μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα εντέλει. Εντούτοις, ο Καθηγητής δεν έκρυψε την αισιοδοξία του με αφορμή τις πιο σύγχρονες τεχνολογικές καινοτομίες στον τομέα των πράσινων κατασκευών. Ένα κρίσιμο εμπόδιο είναι το θέμα του οικονομικού κόστους, καθώς, παρόλο που πλέον υπάρχουν οι απαραίτητες τεχνολογικές δυνατότητες, η κόστος της πράσινης μετάβασης φαντάζει δυσθεώρητο. Σύμφωνα με τον κ. Σανταμούρη, η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται 260 δις ευρώ τον χρόνο μέχρι το 2050 για να απανθρακοποιήσει το κτιριακό απόθεμα, ενώ επί του παρόντος διαθέτει περίπου 40-50 δις. Τέλος, τόνισε ότι η ολιστική αντιμετώπιση του προβλήματος είναι απαραίτητη για την επιτυχία των όποιων δράσεων.
Κουντούρη: Σχετικά αποδοτικά τα κτίρια στην Ελλάδα με βάση τις διεθνείς κατατάξεις
Στο ίδιο πλαίσιο, η κ. Φοίβη Κουντούρη επίσης στάθηκε στην ανάγκη αποτελεσματικής χρηματοδότησης για την υλοποίηση της πράσινης μετάβασης, δηλώνοντας ότι οι στόχοι της βιώσιμης ανάπτυξης δεν μπορούν να επιτευχθούν με υψηλότοκα και βραχυπρόθεσμα δάνεια. Όσον αφορά το υπάρχον κτιριακό απόθεμα, η κ. Κουντούρη δήλωσε πως τα κτίρια στην Ελλάδα είναι σχετικά αποδοτικά στη σύγκριση με τις διεθνείς κατατάξεις. Ο Ολλανδός αρχιτέκτονας Dennis Hauer εξήγησε πως το αυξημένο κόστος των βιώσιμων υλικών οικοδόμησης αντισταθμίζεται από το μειωμένο κόστος εργασίας, τις κρατικές επιδοτήσεις, και την αγορά αντιστάθμισης εκπομπών. Αντίστοιχα, ο κ. Luca Bertalot ανέδειξε τη δραματική μεταστροφή που σημειώθηκε στην ΕΕ την τελευταία πενταετία, φέρνοντας την πράσινη μετάβαση στο επίκεντρο της πολιτικής. Αυτή η νέα τάση έχει διευρυνθεί και στον χρηματοπιστωτικό τομέα, όπου σχεδόν το ένα τρίτο του νέου δανεισμού είναι πράσινα στεγαστικά δάνεια. Ωστόσο, όπως συμπέρανε το πάνελ των ειδικών στην πράσινη χρηματοδότηση, η υπερπροσφορά πράσινων δανείων και ομολόγων είναι αναντίστοιχη της χαμηλής ζήτησης. Αυτό είναι ένα μείζον πρόβλημα και για την Ελλάδα, όπου αφενός οι ιδιώτες και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν έχουν άμεση πρόσβαση στους πράσινους πόρους, και αφετέρου τα περισσότερα κτίρια βρίσκονται υπό περίπλοκο καθεστώς ιδιοκτησίας, λόγου χάρη στις πολυκατοικίες με πολλά διαμερίσματα. Αυτή η κατάσταση δυσχεραίνει την προσαρμογή του υπάρχοντος κτιριακού αποθέματος, μεγάλο ποσοστό του οποίου είναι αρκετά παλιό. Από την άλλη, όπως εξήγησε ο κύριος Γεώργιος Μαλτέζος, η Ελλάδα έχει μία μοναδική ευκαιρία καθώς ο κλάδος των κατασκευών επανεκκινεί μετά από μία δεκαπενταετία συνεχών κρίσεων.
Αυξημένο ελληνικό ενδιαφέρον είχε και η παρουσίαση των νεόδμητων ή ανακαινισμένων κτιρίων εντός Ελλάδας που έχουν λάβει διεθνείς πιστοποιήσεις βιωσιμότητας. Συστήματα πιστοποίησης όπως το LEED, το BREEAM, το Well, και πολλά άλλα γίνονται όλο και πιο σημαντικά στον κλάδο των κατασκευών. Αυτά τα συστήματα πιστοποίησης δεν εξασφαλίζουν απλώς την υιοθέτηση των κριτηρίων βιωσιμότητας από τα κτίρια, αλλά προσφέρουν μία ολιστική προσέγγιση στον αστικό σχεδιασμό, διαμορφώνοντας οικιακά και εργασιακά περιβάλλοντα που βελτιώνουν αισθητά την καθημερινότητα όσων τα χρησιμοποιούν. Ένα βασικό συστατικό των βιώσιμων κατασκευών είναι η προσαρμογή τους στο τοπικό περιβάλλον, σύμφωνα με τον Julian Lipscombe, Διευθυντή του αρχιτεκτονικού γραφείου Bennetts Associates. Οι βιώσιμες κατασκευές μπορούν να λύσουν και άλλο ένα εντεινόμενο ζήτημα— το «άδειασμα» των εργασιακών κτιρίων εξαιτίας του κινήματος της εργασίας από το σπίτι. Ο αρχιτέκτονας Joost Hulshof κατέδειξε πως η οικοδόμηση βιώσιμων επιχειρηματικών συγκροτημάτων προσελκύει τους εργαζομένους στο γραφείο.
Χρυσόγελος: Η έκδοση πράσινου ομολόγου στα σχέδια του Δήμου Αθηναίων
Κλείνοντας το Συνέδριο ‘Energy Efficiency in Buildings’, ο Αντιδήμαρχος Κλιματικής Διακυβέρνησης και Κοινωνικής Οικονομίας του Δήμου Αθηναίων, κ. Νίκος Χρυσόγελος, παρουσίασε τη στρατηγική της Αθήνας για την αστική βιωσιμότητα. Αρχικά, ο Αντιδήμαρχος παραδέχτηκε ότι η Αθήνα δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένη έναντι των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής επί του παρόντος, θέτοντας τρία ζητήματα. Τον ανεπαρκή σχεδιασμό, την έλλειψη του απαραίτητου προσωπικού, και το σημαντικό οικονομικό κόστος. Ωστόσο, ο Δήμος Αθηναίων έχει θέσει τον φιλόδοξο στόχο η πόλη να γίνει κλιματικά ουδέτερη μέχρι το 2030, κάτι που θα σήμαινε μείωση των εκπομπών κατά 80%. Επ’ αυτού, αποκάλυψε ότι η Αθήνα επιθυμεί να συμπεριληφθεί στις 100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και γι’ αυτό θα υποβάλει την αίτησή της μέχρι τον Σεπτέμβριο. Η αίτηση θα χωρίζεται σε τρία σκέλη: το σχέδιο για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας, το επενδυτικό σχέδιο— για το οποίο μάλιστα απηύθυνε ανοιχτό κάλεσμα για την υποβολή προτάσεων—, και τη στρατηγική για τη συμμετοχή των κοινωνικών φορέων και των πολιτών. Ο κύριος Χρυσόγελος ανέφερε, επίσης, ότι πέρα από τα μεγάλα έργα, ο Δήμος Αθηναίων εξετάζει μία σειρά βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων σχεδίων. Ένα από αυτά είναι η έκδοση πράσινου ομολόγου ως ένα ευέλικτο εργαλείο χρηματοδότησης.
Παράλληλα, η Αθήνα συνεργάζεται με άλλους επτά δήμους (Αιγάλεω, Βύρωνα, Ζωγράφου, Καλλιθέας, Μοσχάτου – Ταύρου, Παπάγου – Χολαργού και Νέας Ιωνίας) στο πλαίσιο της «Αθηναϊκής Ενεργειακής Συμμαχίας» με στόχο την παραγωγή φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας ως μέσο αντιμετώπισης της ενεργειακής φτώχειας. Ολοκληρώνοντας την τοποθέτησή του, ο Αντιδήμαρχος υπογράμμισε την ανάγκη αφενός για άμεσες λύσεις και αφετέρου για συνέργειες και συνεργασίες.