Ο πρόεδρος της φετινής συνόδου κορυφής για το Κλίμα, που τελεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, Σουλτάν Αλ Τζαμπέρ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, έπαιξε ρόλο –κλειδί για την επίτευξη της ιστορικής συμφωνίας που δίνει ισχυρό σήμα για τα έθνη που ανησυχούν περισσότερο για τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης όπως οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση, για την ανάγκη δραστικού περιορισμού της χρήσης ορυκτών καυσίμων.
Η τελευταία πρόταση από τα ΗΑΕ ζητούσε "τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στα ενεργειακά συστήματα, με δίκαιο, εύρυθμο και ισότιμο τρόπο, επιταχύνοντας τη δράση σε αυτή την κρίσιμη δεκαετία, ώστε να επιτευχθεί το καθαρό μηδέν έως το 2050".
Το κείμενο της συμφωνίας προέτρεπε επίσης για επιτάχυνση των προσπαθειών για τη σταδιακή κατάργηση της χρήσης άνθρακα, για τριπλασιασμό της ικανότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο και για διπλασιασμό του παγκόσμιου μέσου ετήσιου ρυθμού βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης έως το 2030.
Ωστόσο, η συμφωνία δεν φθάνει στο σημείο να επιδιώκει τη "σταδιακή κατάργηση" των ορυκτών καυσίμων, για την οποία καλούσαν περισσότερα από 100 έθνη.
Η δέσμευση για "σταδιακή κατάργηση" προϋποθέτει, ενδεχομένως την απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα, έως ότου εξαλειφθεί οριστικά η χρήση τους, ενώ μια συμφωνία "σταδιακής μείωσης" θα υποδείκνυε τη μείωση της χρήσης τους, αλλά όχι και τον απόλυτο τερματισμό της.
Η καύση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας που συμβάλλει στην κλιματική κρίση, αφού αντιπροσωπεύει περισσότερα από τα τρία τέταρτα των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Πτώση τιμών
Μπορεί ο δημόσιος διάλογος να διεξάγεται, τα τελευταία χρόνια, στο «γήπεδο» των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, και τα ορυκτά καύσιμα να παραμένουν τα “underdogs” της όλης υπόθεσης, όπως αποδεικνύει και το ότι η συμφωνία στο Ντουμπάι, δεν επιβάλει την απόλυτη σταδιακή κατάργηση των υδρογονανθράκων, όμως είναι φανερό και από τα όσα συνέβησαν - ή όχι- στην COP28 υποδηλώνουν ότι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο θα έχουν ρόλο στις δεκαετίες που έπονται, ασχέτως της προόδου στο drive για τον εξηλεκτρισμό της παραγωγής και της οικονομίας μέσω των ΑΠΕ και των τεχνολογιών υδρογόνου.
Αυτός ο ρόλος υπογραμμίζεται σήμερα σε επίπεδο αγορών, καθώς οι τιμές του αργού και του φυσικού αερίου επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από γεωπολιτικά συμβάντα και η διακύμανσή τους επιδρά θετικά ή αρνητικά –κυρίως το δεύτερο- στους προϋπολογισμούς των κρατών και των φορολογουμένων πολιτών.
Αυτή την περίοδο, οι τιμές των ορυκτών καυσίμων κινούνται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα, παρά τη διαιώνιση των κρίσεων στην Ουκρανία και την Μέση Ανατολή, χάρη στον συνδυασμό των ήπιων καιρικών συνθηκών για την εποχή και την ισχυρή αποθεματοποίηση πετρελαίου και αερίου.
Σήμερα, Τετάρτη 13 Δεκεμβρίου 2023, για παράδειγμα, οι τιμές των futures του Brent το οποίο αποτελεί το διεθνές benchmark, για παραδόσεις Ιανουαρίου, κινούνται κάτω από τα επίπεδα των 73 δολαρίων ανά βαρέλι, ενώ αντίστοιχη είναι και η εικόνα των τιμών για την αμερικανική ποικιλία, WTI, που διαπραγματεύεται κάτω από τα όρια των 68,50 δολαρίων ανά βαρέλι.
Μια ματιά στο κάτωθι γράφημα των FT για τις διακυμάνσεις των τιμών του Brent το περασμένο εξάμηνο δείχνει την ισχυρή αποκλιμάκωσή τους, με ό,τι κι αν αυτό συνεπάγεται για τα εισοδήματα των καταναλωτών.
(Γράφημα διακύμανσης τιμών Brent, τελευταίων έξη μηνών. Πηγή: FT. com)
Ανάλογα θετική είναι η εικόνα των ευρωπαϊκών τιμών αναφοράς φυσικού αερίου, καθώς τα futures στον κόμβο TTF για παραδόσεις Ιανουαρίου, έχουν κατρακυλίσει κάτω από τα επίπεδα των 34,50 ευρώ/MWh.
Oι προβλέψεις για την πορεία των τιμών για το 2024 είναι σχετικά ενθαρρυντικές αφού οι περισσότεροι διεθνείς οργανισμοί και υπηρεσίες εικάζουν ότι το Brent δεν πρόκειται να κινηθεί πέραν των 83 δολαρίων ανά βαρέλι, επίπεδο υψηλότερο από τα 78 δολάρια ανά βαρέλι που προβλεπόταν λίγο νωρίτερα που αποδίδεται κατά κύριο λόγο στις συνεχιζόμενες ανησυχίες σχετικά με την αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου.
Η αυξανόμενη προσφορά από τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλους παραγωγούς πετρελαίου εκτός του ΟPEC+ θα μπορούσε να υποχρεώσει το διεθνές καρτέλ να διαχειρίζεται με την ίδια «σύνεση» την προσφορά του στην αγορά για τα επόμενα πέντε χρόνια, ώστε να αποτρέψει την κατάρρευση των τιμών του αργού, υποστηρίζουν κορυφαίοι αναλυτές της αγοράς.
Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα των όσων συμβαίνουν στι ΗΠΑ, όπου η εγχώρια παραγωγή αργού πετρελαίου σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, αυτές τις ημέρες, με αποτέλεσμα να ασκείται πρόσθετη πίεση στον OPEC+, του οποίου βασική επιδίωξη είναι να διατηρήσει τις τιμές του πάνω από τα 80 δολάρια ανά βαρέλι.
Η παραγωγή πετρελαίου των ΗΠΑ σε επίπεδα ρεκόρ αποτελεί "τεράστιο πρόβλημα" για το καρτέλ, σύμφωνα με τους αναλυτές, με την λύση για την Σαουδική Αραβία να έγκειται, πιθανώς, στο πλημμυρίσει την αγορά με αργό με στόχο να καταβαρθρώσει τις τιμές του πετρελαίου σε επίπεδα πολύ πιο κάτω από το όριο κερδοφορίας των ΗΠΑ.