Τα έργα καθαρής ενέργειας έρχονται αντιμέτωπα με αρκετές δυσκολίες σε ορισμένες αγορές λόγω του πληθωρισμού του κόστους, των σημείων συμφόρησης στην εφοδιαστική αλυσίδα και του υψηλότερου κόστους δανεισμού. Ωστόσο, η καθαρή ενέργεια αποτελεί την πιο δυναμική πτυχή των παγκόσμιων ενεργειακών επενδύσεων. Το πόσο γρήγορα θα αναπτυχθεί τις επόμενες δεκαετίες ως απάντηση στις υιοθετηθείσες πολιτικές είναι το «κλειδί» για να δικαιολογηθούν οι αποκλίσεις στα αποτελέσματα των τριών κύριων ενεργειακών σεναρίων που διαμόρφωσε ο ΙΕΑ. Σε όλα τα σενάριά του, η δυναμική πίσω από την οικονομία καθαρής ενέργειας είναι αρκετή για να δημιουργήσει μια κορύφωση της ζήτησης για άνθρακα, πετρέλαιο και φυσικό αέριο αυτή τη δεκαετία, αν και τα ποσοστά μείωσης μετά την κορύφωση ποικίλλουν ευρέως.
Διάγραμμα 1: Κατανάλωση ορυκτών καυσίμων ανά καύσιμο στο Σενάριο Δηλωμένων Πολιτικών, 2000-2050
Πηγή: IEA’s World Energy Outlook 2023
Ειδικότερα, στο Σενάριο των Δηλωμένων Πολιτικών (Stated Policies Scenario), ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης της τάξεως του 0.7% της συνολικής ενεργειακής ζήτησης έως το 2030 είναι περίπου το ήμισυ του ρυθμού αύξησης της ζήτησης ενέργειας της τελευταίας δεκαετίας, ενώ η ζήτηση συνεχίζει να αυξάνεται έως το 2050. Στο Σενάριο Ανακοινωθέντων Δεσμεύσεων (Announced Pledges Scenario), η συνολική ζήτηση ενέργειας μειώνεται, χάρη στη βελτιωμένη απόδοση των νέων τεχνολογιών, όπως τα ηλεκτρικά οχήματα και οι αντλίες θερμότητας, έναντι των εναλλακτικών τεχνολογιών που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα. Στο Σενάριο Καθαρών Μηδενικών Εκπομπών έως το 2050 (Net Zero Emissions by 2050 Scenario), ο εξηλεκτρισμός και η υψηλότερη ενεργειακή απόδοση προχωρούν ακόμη πιο γρήγορα, οδηγώντας σε μείωση της πρωτογενούς ενέργειας κατά 1.2% ετησίως έως το 2030.
Επίσης, ο ΙΕΑ, στην συγκεκριμένη μελέτη του, αναλύει ορισμένες βασικές αβεβαιότητες, ιδίως όσον αφορά τον ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας και τις δυνατότητες για μία πιο γρήγορη ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών μέσα από μια μαζικά προγραμματισμένη επέκταση της παραγωγικής ικανότητας (με επικεφαλής την Κίνα). Παράλληλα, ο ΙΕΑ επισημαίνει τις επιπτώσεις μιας τεράστιας αύξησης της εξαγωγικής ικανότητας LNG από τα μέσα αυτής της δεκαετίας, με επικεφαλής τις ΗΠΑ και το Κατάρ. Επιπλέον, τονίζει ότι οποιαδήποτε επιδείνωση των γεωπολιτικών εντάσεων θα υπονόμευε τόσο τις προοπτικές για ενεργειακή ασφάλεια όσο και για μία γρήγορη, οικονομικά προσιτή ενεργειακή μετάβαση.
Διάγραμμα 2: Επενδυτικές ενεργειακές τάσεις ως ποσοστό του παγκόσμιου ΑΕΠ ανά σενάριο, 2023-2050
Πηγή: IEA’s World Energy Outlook 2023
Η αστάθεια στις ενεργειακές αγορές κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης έχει αναδείξει τη σημασία της προσιτής, αξιόπιστης και ανθεκτικής ενεργειακής τροφοδοσίας, ιδιαίτερα σε αναπτυσσόμενες οικονομίες - που επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις διακυμάνσεις στις τιμές – οι οποίες σημειώνουν τη μεγαλύτερη αύξηση στη ζήτηση για ενεργειακές υπηρεσίες.
Αξίζει να αναφερθεί ότι η μελέτη του IEA, που συμβουλεύει τις βιομηχανικές χώρες, έρχεται σε αντίθεση με την άποψη της ομάδας παραγωγών πετρελαίου, του Οργανισμού Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών, που βλέπει τη ζήτηση πετρελαίου να αυξάνεται πολύ μετά το 2030 και ζητά τρισεκατομμύρια νέες επενδύσεις στον τομέα του πετρελαίου.