Η Επόμενη Ημέρα στην Μέση Ανατολή και ο Αμφιλεγόμενος Ρόλος του ΟΗΕ

Αν και είναι πολύ πρώιμο να κάνει κανείς μια ασφαλή πρόβλεψη για την επόμενη ημέρα στην Μέση Ανατολή, ειδικά μετά την αποτυχία της πρώτης διεθνούς συνόδου για το θέμα στο Κάιρο το περασμένο Σάββατο, ήδη διακινούνται κάποια σενάρια. Προϋπόθεση όλων είναι η ήττα της Χαμάς αλλά και η μη πρόκλησις τεράστιας ανθρωπιστικής καταστροφής στην Γάζα. Η εμπλοκή ενός τρίτου πόλου που θα λειτουργήσει σαν ειρηνευτική δύναμη στην περιοχή φαίνεται, σύμφωνα με ειδικούς αναλυτές, ως η μοναδική λύση, με την προϋπόθεση όμως ότι θα συμφωνήσουν τόσο Ισραηλινοί όσο και Παλαιστίνιοι. Είναι ενδεικτικό ότι ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ Γιοάβ Γκάλαντ είπε για πρώτη φορά την περασμένη Παρασκευή ενώπιον της Κνεσέτ οτι ο τελικός του στόχος είναι «το τέλος των ευθυνών του Ισραήλ για την τύχη της Λωρίδας της Γάζας και η εγκαθίδρυση μίας νέας πραγματικότητας ασφαλείας για τους πολίτες του Ισραήλ». 

energia.gr
Πεμ, 26 Οκτωβρίου 2023 - 09:13

Το Ισραήλ θα ήθελε «να παραδώσει τα κλειδιά» της Λωρίδας της Γάζας σε μία «τρίτη πλευρά», που θα μπορούσε να είναι η Αίγυπτος. Όμως, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι το Κάιρο θα δεχόταν ένα τέτοιο σενάριο, τουλάχιστον φέροντας αποκλειστικώς την ευθύνη.

Στην περίπτωση αυτή ο ρόλος των ΗΠΑ θα ήταν κομβικός. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να ηγηθούν μιας ομάδας επαφής, ενός συμπλέγματος γειτονικών κρατών και επιλεγμένων εξωτερικών δυνάμεων, δηλαδή του Ισραήλ, της Αιγύπτου, της Ιορδανίας, της Σαουδικής Αραβίας, της ΕΕ, του ΟΗΕ και φυσικά της Παλαιστινιακής Αρχής. Η ομάδα θα ανέπτυσσε ένα σχέδιο για τη μεταφορά του ελέγχου της Γάζας από το Ισραήλ στον ΟΗΕ μόλις σταματήσουν οι πολεμικές επιχειρήσεις. Το βασικό βήμα σε αυτό το στάδιο θα ήταν η εξασφάλιση εντολής του ΟΗΕ με τη μορφή ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας που θα εξουσιοδοτεί τα κράτη μέλη να οργανώσουν μια μεταβατική διοίκηση για τη Γάζα, να διατηρήσουν την πολιτική τάξη και τις δημόσιες υπηρεσίες σε συντονισμό με το Ισραήλ και να αναπτύξει ένα σχέδιο για εκλογές στη Δυτική Όχθη και την Γάζα. Η Κίνα και η Ρωσία, μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας με δικαίωμα βέτο, ενδέχεται να εμποδίσουν ένα τέτοιο ψήφισμα. Αλλά η διασφάλιση ότι το αίτημα για την αποστολή αυτή προερχόταν από την Αίγυπτο και ότι είχε εγκριθεί από την Παλαιστινιακή Αρχή (κράτος παρατηρητής στον ΟΗΕ) θα μπορούσε να διευκολύνει την Κίνα και τη Ρωσία να απέχουν σε μια ψηφοφορία στο Συμβούλιο Ασφαλείας .Υπάρχουν προηγούμενα: ένα ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του 1999 έθεσε το Κοσσυφοπέδιο υπό προσωρινή διοίκηση του ΟΗΕ με στόχο την ανασυγκρότηση της περιοχής καθώς και την προετοιμασία της για εκλογές.

Ο φθίνων ρόλος των Ηνωμένων Εθνών

Ωστόσο η επιρροή του ΟΗΕ έχει μειωθεί σημαντικά με το πέρασμα των χρόνων λόγω και και των αμφισβητούμενων πρωτοβουλιών του, πχ στο Κυπριακό, ενώ δεν έχει παίξει κανένα ρόλο στις εμπόλεμες συγκρούσεις των τελευταίων ετών, έστω ως διαμεσολαβητής για να κάτσουν οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές στο τραπέζι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τόσο η απουσία του ΟΗΕ στον πόλεμο στην Ουκρανία όσο και στην νέα σύρραξη στην Μέση Ανατολή, που περιορίζεται μόνο στις εκκλήσεις για ανθρωπιστική βοήθεια. Σε μεγάλο “αγκάθι” έχει εξελιχθεί και η εχθρικότητα του Ισραήλ απέναντι στα Ηνωμένα Έθνη, με τους τόνους να ανεβαίνουν τις τελευταίες ημέρες. Οι Ισραηλινοί εξαγριώθηκαν με την εισήγηση του Γκούτερες στο Συμβούλιο Ασφαλείας και ζήτησαν την παραίτηση του Γ.Γ του ΟΗΕ. Ο Γκουτέρες θεωρείται πλέον persona non grata στο Ισραήλ και κατά συνέπεια είναι πολύ δύσκολο να αναλάβει κάποιον διαμεσολοβητικό ρόλο .

Μια ρεαλιστική λύση θα μπορούσε να ήταν μια αποστολή που δεν φέρει αποκλειστικώς την σφραγίδα του ΟΗΕ, αλλά απλώς την εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αυτό θα επέτρεπε στους διοργανωτές της αποστολής, όπως η ομάδα επαφής, να δημιουργήσουν την καλύτερη δυνατή ομάδα. Η δύναμη θα μπορούσε να αποτελείται από στρατεύματα και από αραβικά κράτη, εν μέρει για να ελαχιστοποιηθούν τα γλωσσικά εμπόδια αλλά και για να ενισχυθεί η αντίληψη ότι η αποστολή ηγείται από Άραβες, κατευνάζοντας έτσι τυχόν αντιδράσεις. Ωστόσο, ουδείς γνωρίζει αυτή την στιγμή ποιες είναι πραγματικές προθέσεις όλων των πλευρών και κυρίως σε ποιο βαθμό επιθυμούν να εμπλακούν στην επίτευξη μιας συμβιβαστικής λύσης οι ηγέτιδες δυνάμεις του αραβικού κόσμου, όπως η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία, οι οποίες μαζί με τις ΗΠΑ θα πρέπει να συνδράμουν και στην ανοικοδόμηση της Γάζας. Πρόκειται για μια πολύ δύσκολη εξίσωση, που απαιτεί χρόνο και κυρίως πραγματική πολιτική βούληση όλων των μερών για να βρεθεί μια βιώσιμη λύση σε ένα πρόβλημα που απειλεί να τινάξει στον αέρα την σταθερότητα όλης της περιοχής και όχι μόνο.