που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων και τον τομέα της ενέργειας. Μεσολάβησαν μόλις πέντε μήνες από τους σεισμούς που φάνηκαν, προς στιγμήν, να καταρρακώνουν την δημόσια εικόνα και να διακυβεύουν το πολιτικό μέλλον του Τούρκου προέδρου, μέχρι τον “θρίαμβο” των τελευταίων ημερών για τον Ερντογάν, όπως τον χαρακτηρίζει κορυφαίος οικονομικός αναλυτής του City. Είχε προηγηθεί η χειραγώγηση της διαδικασίας ένταξης στο ΝΑΤΟ της Σουηδίας και της Φινλανδίας, η αποκατάσταση των σχέσεων με την Αίγυπτο και –κυρίως- το Ισραήλ και ασφαλώς, η “επαναπροσέγγιση” με την Ουάσιγκτον και τον Έλληνα πρωθυπουργό.
Καθόλου άσχημα για μια χώρα στα πρόθυρα της “διάλυσης” με πληθωρισμό 38%, δημοσιονομικό έλλειμμα 8,37 δισ. δολάρια τον Ιούνιο, ήτοι επταπλάσιο από πέρυσι και έλλειμα τρεχουσών συναλλαγών κοντά στα 38 δισ. δολάρια στο πρώτο πεντάμηνο του έτους! Παράλληλα, η Άγκυρα φιλοδοξεί να τριπλασιάσει τον όγκο των εμπορικών συναλλαγών της με τις χώρες του Κόλπου, που ανερχόταν στα 22 δισ. δολάρια προ διετίας.
Αλλά και οι χώρες του Κόλπου είναι επίσης πρόθυμες να επεκτείνουν το οικονομικό αποτύπωμά τους στην Τουρκία. Οι χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (GCC) αντιπροσωπεύουν το 7,1% των άμεσων ξένων επενδύσεων στην γείτονα, από το 2020, με το Κατάρ να βρίσκεται στην κορυφή του σχετικού καταλόγου με άμεσες επενδύσεις 9,9 δισ. δολάρια! Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ακολουθούν με 3,4 δισ. δολάρια, ενώ η Σαουδική Αραβία σχεδιάζει να αυξήσει τις επενδύσεις της στην Τουρκία στα 30 δισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα χρόνια, κυρίως προς τους τομείς της ενέργειας, της άμυνας, και των μεταφορών.
Η τουρκική στροφή στον Κόλπο δεν πρέπει να εκληφθεί ως ευκαιριακή. Σαουδική Αραβία, Κατάρ και ΗΑΕ, διαθέτουν συνδυασμένο ΑΕΠ 1,8 τρισεκατομμύρια δολάρια, άφθονους ενεργειακούς πόρους και υπερύγχρονες υποδομές. Η εισβολή στην Ουκρανία υπήρξε δώρο για αυτά τα κράτη καθώς αύξησαν τις εξαγωγές υδρογονανθράκων τους και με τα “απρόσμενα” κέρδη που αποκόμισαν έχουν την άνεση να διαφοροποιήσουν τα χαρτοφυλάκια των επενδυτικών ταμείων τους ώστε να ενισχύσουν τις τοποθετήσεις κεφαλαίων σε βιώσιμες επενδύσεις, όπως οι ΑΠΕ και η προηγμένη τεχνολογία.
Κι ενώ τούτα συμβαίνουν στο ανώτατο δυνατό πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, η κατάσταση στον ενεργειακό τομέα της “γείτονος” μοιάζει αρκετά καθησυχαστική, καθότι η Τουρκία δεν επηρεάζεται από τις αυστηρές πολιτικές της ΕΕ που επιβαρύνουν το κόστος της ενέργειας για τους Ευρωπαίους καταναλωτές. Έτσι, σε αντίθεση, φερ’ ειπείν, με τη χώρα μας, οι χονδρεμπορικές τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας στην Τουρκία κινούνται πτωτικά, και κυμαίνονταν, εχθές, στα 65,05 ευρώ/MWh, χάρη στην υψηλότερη παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας –Ελλάδα, 115,6 ευρώ/MWh την Δευτέρα 24/7 και 127,28 ευρώ/ΜWh, σήμερα Τρίτη, 26/7, με ποσοστιαία άνοδο 10%!
Καθώς οι ευρωπαϊκές ανησυχίες για καθαρότερο κλίμα δεν συγκινούν τους υποψήφιους προς ένταξη γείτονες εξ ανατολών, τα ορυκτά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένων του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και του άνθρακα, αποτελούσαν το 85% του πρωτογενούς ενεργειακού εφοδιασμού της Τουρκίας το 2021, όταν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντιπροσώπευαν μόλις και μετά βίας ένα γλύσχρο 14%. Όμως μεταξύ 2008 -2022, η συνολική εγκατεστημένη ισχύς αιολικής ενέργειας –κυρίως χερσαίας- στην Τουρκία αυξήθηκε από 364 MW σε 11.396 MW, την ώρα που η ηλιακή ισχύς έφτανε στα 9,4 GW το 2022, ήτοι, αυξημένη κατά 21% από το 2021 και με διαρκώς ανοδική τάση.
(Κατανομή της συνολικής παροχής πρωτογενούς ενέργειας στην Τουρκία το 2021, ανά πηγή ενέργειας. Πηγή:statista.com/)
Ακόμη, πέρυσι, ο άνθρακας ξεπέρασε το φυσικό αέριο και έγινε το πλέον χρησιμοποιούμενο καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Τουρκία, με συνολική παραγωγή 112,8 TWh, όταν η ηλεκτροπαραγωγή με φυσικό αέριο ανερχόταν σε περίπου 72 TWh και η ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ σε 71,4 TWh. Η κατανάλωση φυσικού αερίου στην Τουρκία έως το 2017, είχε φθάσει στο απόγειο των 51,6 bcm, ήτοι υπερδιπλάσια της αντίστοιχης το 2005. Ωστόσο, έως το 2020, η κατανάλωση είχε μειωθεί στα 46,4 bcm, για να ανακάμψει το 2021, σε πάνω από 57 bcm, που αποτελεί νέο ρεκόρ.
Περαιτέρω, το 2022, η Τουρκία αύξησε τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας πάνω από τρεις φορές και τις τιμές του φυσικού αερίου για τη βιομηχανία πάνω από πέντε φορές. Η Ρυθμιστική Αρχή Ενεργειακής Αγοράς της Τουρκίας συνέδεσε την αύξηση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας με την άνοδο των τιμών της ενέργειας, ιδίως λόγω των επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία. Το 2023, το κόστος της ενέργειας έχει αρχίσει ήδη να μειώνεται και έως τον περασμένο Μάιο, είχε επιστρέψει στα επίπεδα των μέσων του προηγούμενου έτους. Αυτό βοήθησε εν μέρει τις τουρκικές χαλυβουργίες να διατηρήσουν τα περιθώρια κέρδους των τελικών προϊόντων χάλυβα σε σχετικά φυσιολογικά επίπεδα, αν και η ανταγωνιστικότητα του τουρκικού χάλυβα στις εξαγωγικές αγορές εξακολουθεί να παραμένει χαμηλή.
Τον Ιανουάριο του 2023, το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας στην ελεύθερη αγορά για τις τουρκικές βιομηχανικές επιχειρήσεις αγορά έπεσε κατά 7-12%, χωρίς όμως να ανακουφίσει αισθητά τoυς “ταλαιπωρημένους” ισολογισμούς τους και να μειώσει το υψηλό κόστος παραγωγής. Τον Φεβρουάριο, η μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου στην Τουρκία, εξαιτίας των σεισμών επέφεραν κατάρρευση των τιμών για τις βιομηχανίες κατά περισσότερο από 30%, ενώ τέθηκαν σε ισχύ τα νέα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας για τους βιομηχανικούς χρήστες, που ήταν μειωμένα κατά περίπου 15-20%.
Τον Μάρτιο, αυτές οι τιμές έπεσαν κατά περισσότερο από 19%, ενώ και τα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας για τους βιομηχανικούς χρήστες μειώθηκαν κατά περίπου 20-25%. Από την 1η Απριλίου, η BOTAŞ μείωσε τις τιμές χονδρικής πώλησης φυσικού αερίου για τις μεγάλες βιομηχανικές επιχειρήσεις κατά 20% σε σύγκριση με τον Μάρτιο, που ήταν η τρίτη διαδοχική για τους βιομηχανικούς καταναλωτές το 2023, ενώ και οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος για όλους τους καταναλωτές μειώθηκαν κατά περαιτέρω 15% τον ίδιο μήνα. Τέλος, τον Μάιο, η BOTAŞ άφησε αμετάβλητες τις τιμές χονδρικής του φυσικού αερίου για τις μεγάλες βιομηχανικές επιχειρήσεις.
Παρά τα όποια εγγενή ή συγκυριακά προβλήματα η εικόνα της Τουρκίας που πλησιάζει ενδεχόμενως περισσότερο στην πραγματικότητα να είναι εκείνη του Ερντογάν ο οποίος παρουσιάζει στον Εμίρη του Κατάρ το Togg, το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο made in Turkey το οποίο ο οικοδεσπότης του οδήγησε μέχρι το κτήριο όπου πραγματοποιήθηκε η κατ' ιδίαν συνάντησή των δύο ανδρών -φωτό άρθρου!