Ο ...πόλεμος τον τσιπ και των σπάνιων γαιών καλά κρατεί. Το θέμα όμως είναι μέχρι που μπορεί να φτάσει; Καθώς η Αμερική αυξάνει τις κυρώσεις της κατά της Κίνας, οι οποίες ουσιαστικά καθιστούν αδύνατο για τις δυτικές εταιρείες τσιπ να πωλούν σε κινέζους πελάτες ημιαγωγούς αιχμής και τις μηχανές για την κατασκευή τους, νέες βολές έρχονται από το Πεκίνο ως απάντηση. Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, αφού η Κίνα ανακοίνωσε τους τελευταίους ελέγχους των εξαγωγών της, αυτή τη φορά σε ένα ζευγάρι μετάλλων που χρησιμοποιούνται σε τσιπ και άλλες προηγμένες τεχνολογίες, 

ένας πρώην αξιωματούχος του υπουργείου Εμπορίου δήλωσε ότι τα μέτρα ήταν "μόνο η αρχή" των κινεζικών αντιποίνων. Επίσης, στις 20 Ιουλίου ο Xie Feng, ο νέος πρεσβευτής της Κίνας στην Αμερική, δήλωσε ότι η χώρα του "δεν μπορεί να παραμείνει σιωπηλή" στον κλιμακούμενο πόλεμο για την τεχνολογία.

Για να αντιμετωπίσει την προσπάθεια της Αμερικής να περιορίσει τις τεχνολογικές φιλοδοξίες της Κίνας, ο Σι Τζινπίνγκ, ο ανώτατος ηγέτης της Κίνας, έχει καλέσει τους ρυθμιστές να αντιδράσουν στον δυτικό εξαναγκασμό σε αυτό που έχει αποκαλέσει "διεθνή νομικό αγώνα". Το αποτέλεσμα είναι ένας καταιγισμός νομοθετικών ρυθμίσεων που δημιουργεί ένα πλαίσιο για μια πιο ισχυρή κινεζική αντίδραση στον εμπορικό πόλεμο της Αμερικής.

Ο κατάλογος των πρόσφατων νόμων είναι μακρύς. Ένας κατάλογος "αναξιόπιστων οντοτήτων", που δημιουργήθηκε το 2020, τιμωρεί κάθε εταιρεία που υπονομεύει τα συμφέροντα της Κίνας. Ένας νόμος για τον έλεγχο των εξαγωγών από το ίδιο έτος δημιούργησε μια νομική βάση για ένα καθεστώς αδειοδότησης εξαγωγών. Το έτος 2021 ένας νόμος κατά των κυρώσεων επέτρεψε αντίποινα κατά οργανισμών και ατόμων που πραγματοποίησαν τις κυρώσεις άλλων χωρών. Ένας σαρωτικός νόμος για τις εξωτερικές σχέσεις που θεσπίστηκε φέτος και προκλήθηκε από τις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας για την εισβολή της στην Ουκρανία, επιτρέπει αντίμετρα κατά ενός ευρέος φάσματος οικονομικών απειλών και απειλών εθνικής ασφάλειας που αντιμετωπίζει η χώρα. Τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουλίου. Την ίδια ημέρα τέθηκε σε ισχύ ένας νόμος κατά της κατασκοπείας, που επεκτείνει την εμβέλεια των κινεζικών υπηρεσιών ασφαλείας. Παράλληλα, η Κίνα έχει αυστηροποιήσει διάφορους κανόνες για τα δεδομένα και την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο.

Οι νέοι κανόνες είναι εδώ και χρησιμοποιούνται ήδη. Για παράδειγμα, τον Φεβρουάριο, η Lockheed Martin και μια μονάδα της Raytheon, δύο αμερικανικές εταιρείες κατασκευής όπλων που δραστηριοποιούνται στην Κίνα εκτός των όπλων, εντάχθηκαν στον κατάλογο αναξιόπιστων οντοτήτων μετά την αποστολή όπλων στην Ταϊβάν (την οποία η Κίνα θεωρεί μέρος της επικράτειάς της). Οι εταιρείες εμποδίζονται από την πραγματοποίηση νέων επενδύσεων στην Κίνα και από την εμπορική δραστηριότητα, μεταξύ άλλων περιορισμών. Τον Απρίλιο η Micron, αμερικανική εταιρεία κατασκευής τσιπ, δέχθηκε έρευνα από τη ρυθμιστική αρχή του κυβερνοχώρου της Κίνας, βάσει ενός νέου νόμου για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Αφού η Micron απέτυχε σε έλεγχο ασφαλείας, οι ρυθμιστικές αρχές απαγόρευσαν τα τσιπ της από κρίσιμες υποδομές.

Η ασαφής διατύπωση των νόμων καθιστά δύσκολο για τις δυτικές εταιρείες να εκτιμήσουν τις πιθανές επιπτώσεις τους στις δραστηριότητές τους στην Κίνα. Η "μητέρα όλων των νόμων περί κυρώσεων", όπως περιγράφει τον νόμο περί εξωτερικών σχέσεων ο Χένρι Γκάο του Πανεπιστημίου Διαχείρισης της Σιγκαπούρης, υπόσχεται να θέσει υπόλογο όποιον ενεργεί με τρόπο που θεωρείται "επιζήμιος για τα εθνικά συμφέροντα της Κίνας... κατά τη διάρκεια της συμμετοχής σε διεθνείς συναλλαγές". Αρκετά ξένα δικηγορικά γραφεία στην Κίνα έχουν ζητήσει από τους δυτικούς πελάτες τους να αξιολογήσουν τους κινδύνους να πληγούν από τις έρευνες. Ένας δικηγόρος που εξετάζει τις πιθανές κινεζικές έρευνες στον κυβερνοχώρο σημειώνει ότι οι αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας που παράγουν εξαρτήματα υλικού που αποτελούν εμπόρευμα, όπως τα τσιπ μνήμης της Micron, θα πρέπει να είναι σε επιφυλακή για ξαφνικές έρευνες.

Οι νέοι νόμοι της Κίνας που επιτρέπουν στην κυβέρνηση να περιορίσει ένα ευρύ φάσμα ορυκτών και εξαρτημάτων, εν τω μεταξύ, εισάγουν παρόμοια αβεβαιότητα στις επιχειρήσεις των ξένων αγοραστών τους. Μια ομάδα που επηρεάζεται, είναι οι δυτικοί κατασκευαστές τεχνολογιών πράσινης ενέργειας. Οι κατασκευαστές μπαταριών, ειδικότερα, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού. Πέρυσι, το υπουργείο Εμπορίου πρότεινε την απαγόρευση των εξαγωγών της τεχνολογίας χύτευσης πλινθωμάτων που χρησιμοποιείται για την κατασκευή πλακιδίων ηλιακών πάνελ. Εάν επιβληθεί, μια τέτοια απαγόρευση θα μπορούσε να καθυστερήσει την ανάπτυξη εγχώριας τεχνολογίας ηλιακής ενέργειας στη Δύση, γεγονός που θα έβλαπτε τους δυτικούς κατασκευαστές, ενώ θα αύξανε την ξένη ζήτηση για τελικούς κινεζικούς ηλιακούς συλλέκτες.

Οι περιορισμοί στα δύο μέταλλα των τσιπ, το γάλλιο και το γερμάνιο, θα μπορούσαν να αποτελέσουν στρατηγικό πονοκέφαλο για την Αμερική. Οι κανόνες, οι οποίοι τίθενται σε ισχύ την 1η Αυγούστου, απαιτούν από τους εξαγωγείς να υποβάλλουν αίτηση για άδειες προκειμένου να πωλούν τα μέταλλα σε ξένους πελάτες. Η Κίνα παράγει το 98% του ακατέργαστου γαλλίου στον κόσμο, βασικό συστατικό της προηγμένης στρατιωτικής τεχνολογίας. Αυτό περιλαμβάνει τα συστήματα πυραυλικής άμυνας και ραντάρ επόμενης γενιάς της Αμερικής. Ένα σοκ στην προμήθεια γαλλίου θα μπορούσε να προκαλέσει μακροπρόθεσμα προβλήματα στην αμερικανική αμυντική βιομηχανία, εκτιμά η CSIS, μια δεξαμενή σκέψης στην Ουάσιγκτον.

Επιπλέον, μια ένωση με βάση το γάλλιο, το νιτρίδιο του γαλλίου, μπορεί να στηρίξει μια νέα γενιά ημιαγωγών υψηλής απόδοσης. Η διατήρησή του μακριά από ξένα χέρια θα εμπόδιζε τις δυτικές προσπάθειες για την ανάπτυξη της τεχνολογίας, ενώ θα προωθούσε τον στόχο της πολιτικής του Σι για τον έλεγχό του από την Κίνα.

Η Κίνα πρέπει να κινηθεί προσεκτικά. Η χώρα επανεισάγει πολλά από τα τελικά προϊόντα που κατασκευάζονται στο εξωτερικό με τη χρήση σπάνιων γαιών, οπότε οι απαγορεύσεις θα μπορούσαν να γυρίσουν μπούμερανγκ για τις κινεζικές επιχειρήσεις. Η ευθεία απαγόρευση των εξαγωγών θα ωθούσε επίσης τη Δύση να δημιουργήσει τη δική της σχετική παραγωγική ικανότητα και να αναζητήσει υποκατάστατα. Αυτό θα αποδυνάμωνε μακροπρόθεσμα την Κίνα. Επίσης, η επισήμανση ως αναξιόπιστων οντοτήτων μεγάλων δυτικών επιχειρήσεων με μεγάλες κινεζικές δραστηριότητες θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο χιλιάδες κινεζικές θέσεις εργασίας. Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί αντί να βάλει στη μαύρη λίστα όλη τη Raytheon, της οποίας η θυγατρική της αεροπορίας, η Pratt & Whitney, απασχολεί 2.000 άτομα στην Κίνα, το υπουργείο Εμπορίου περιόρισε την απαγόρευσή του στην αμυντική μονάδα της αμερικανικής εταιρείας.

Μέχρι στιγμής τα υπουργεία Εμπορίου και Εξωτερικών έχουν ηγηθεί της εφαρμογής των διαφόρων νόμων. Οι δυτικές επιχειρήσεις όμως φοβούνται ότι οι πιο σκληροπυρηνικές υπηρεσίες θα τις αντικαταστήσουν. Εάν ο τεχνολογικός πόλεμος κλιμακωθεί περαιτέρω, η Επιτροπή Εθνικής Ασφάλειας της Κίνας, της οποίας προεδρεύει ο ίδιος ο Σι, μπορεί να αναλάβει. Αν συμβεί αυτό, οι ανησυχίες για πιθανές επιπτώσεις στο κινεζικό εμπόριο είναι πιθανό να έχουν μικρότερη βαρύτητα, καθώς οι συνέπειες θα έιναι αρνητικές όχι μόνο για τους Κινεζικές αλλά και για τις δυτικές εταιρείες.

 

 Ν.Παλ.