Πρόκειται για μια ιστορική στιγμή, σύμφωνα με τον Jukka Ruusunen, Διευθύνοντα Σύμβουλο του εγχώριου Διαχειριστή Δικτύου, Fingrid.
Συνήθως, οι αρνητικές τιμές για την ηλεκτρική ενέργεια εμφανίζονται τη νύχτα και για μικρότερα χρονικά διαστήματα, το γεγονός όμως ότι η ραγδαία πτώση των τιμών του ρεύματος συνέβη τις πρωινές ώρες αποτελεί καινοτομία που οφείεται, κατά κύριο λόγο στην υπερπροσφορά ηλεκτρικής ενέργειας.
"Η παραγωγή είναι υψηλή, η κατανάλωση χαμηλή και τώρα βρισκόμαστε σε μια κατάσταση όπου δεν είναι εύκολο να προσαρμόσουμε την παραγωγή", είπε ο Ruusunen.
Για παράδειγμα, η υδροηλεκτρική ενέργεια είναι συνήθως η πηγή στο δίκτυο που μπορεί να ρυθμιστεί εάν η ζήτηση είναι πολύ χαμηλή, αλλά φέτος στη Φινλανδία, όπως και σε όλες τις σκανδιναβικές χώρες, το νερό από τα χιόνια που λιώνουν είναι άφθονο.
"Κατά τη διάρκεια των ανοιξιάτικων πλημμυρών, υπάρχει συχνά αυτού του είδους η αναγκαστική παραγωγή, επειδή η παραγωγή δεν μπορεί να επιβραδυνθεί. Λόγω της τεράστιας ποσότητας νερού, η υδροηλεκτρική ενέργεια έχει συχνά ανεπαρκή ικανότητα ρύθμισης την άνοιξη", ανέφερε ο επικεφαλής της Fingrid.
Αν προσθέσουμε στο μείγμα τους εν λειτουργία πυρηνικούς αντιδραστήρες, συμπεριλαμβανομένης της νέας μεγάης μονάδας Olkiluoto 3, καθώς και την αιολική και την ηλιακή ενέργεια που προστίθενται συνεχώς στο δίκτυο, τα’οτε έχουμε την εξήγηση για τα όσα πρωτοφανή συμβαίνουν στην χώρα του ευρωπαϊκού Βορρά.
"Τον περασμένο χειμώνα, το μόνο για το οποίο συζητούσαμε ήταν για το από πού θα προμηθευτούμε περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια. Τώρα σκεφτόμαστε το πώς θα περιορίσουμε την παραγωγή. Πήγαμε από το ένα άκρο στο άλλο", είπε χαρακτηριστικά ο ίδιος.
Ασφαλώς, η νέα κατάσταση είναι καλοδεχούμενη για τους καταναλωτές, αλλά ανεπιθύμητη για τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, επειδή η τιμή υποχωρεί σαφώς κάτω από το κόστος παραγωγής.
"Παρακολουθούμε την κατάσταση. Εάν η υδροηλεκτρική ενέργεια δεν μπορεί να ρυθμιστεί, τότε πιθανώς θα είναι η πυρηνική ενέργεια η επόμενη. Η παραγωγή που δεν είναι κερδοφόρα σε αυτές τις τιμές, συνήθως αποσύρεται από την αγορά. Οι παραγωγοί πυρηνικής ενέργειας έχουν ήδη ανακοινώσει μείωση της παραγωγής", εξήγησε ο Ruusunen.
Για τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας, μια αρνητική τιμή spot σημαίνει μια πραγματικά προσιτή τιμή, ακόμη και μετά τα τέλη μεταφοράς. Η κυβερνητική εκστρατεία του περασμένου χειμώνα που ενθάρρυνε τους καταναλωτές να εξοικονομήσουν ηλεκτρική ενέργεια μπορεί τώρα να ξεχαστεί προσωρινά.
"Τώρα υπάρχει αρκετή ηλεκτρική ενέργεια και είναι σχεδόν χωρίς εκπομπές. Έτσι, μπορείτε να αισθάνεστε καλά για τη χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας", επισήμανε ο ίδιος για να προσθέσει πως η Φινλανδία σημειώνει τώρα, ταχεία πρόοδο προς την ενεργειακή αυτάρκεια, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις επενδύσεις στην πράσινη μετάβαση.
"Έχουμε πολύ καλές πιθανότητες να βασιστούμε σε αυτό με βιομηχανικές επενδύσεις για την πράσινη μετάβαση. Η Φινλανδία είναι πραγματικά ανταγωνιστική- οι εκπομπές είναι σχεδόν μηδενικές και όλα λειτουργούν καλά. Οι προοπτικές φαίνονται εξαιρετικές", τόνισε.
(Ευρωπαϊκός χάρτης τιμών ηλεκτρισμού της Αγοράς Επόμενης Ημέρας, 25/5/2023. Πηγή: ΡΑΕ)
(Ευρωπαϊκός χάρτης τιμών ηλεκτρισμού της Αγοράς Επόμενης Ημέρας, 24/5/2023. Πηγή: ΡΑΕ)
Η εικόνα στην υπόλοιπη Ευρώπη
Οι τιμές Εκκαθάρισης της Αγοράς Επόμενης Ημέρας στις χώρες της σκανδιναβίας παραμένουν σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα, με την χονδρική ηλεκτρισμού στην Σουηδία να έχει διαμορφωθεί σήμερα Πέμπτη, 25/5 στα 20,22 ευρώ/MWh και στην Νορβηγία στα 32,44 ευρώ/MWh. Στις κύριες ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας οι τιμές είναι, στην Γαλλία 71,84 ευρώ/MWh, στην Γερμανία 81,65 ευρώ/MWh, στην Ιταλία 101,54 ευρώ/MWh, στην Ισπανία στα 75,88 ευρώ/MWh, ενώ στην γειτονική Βουλγαρία έχει διαμορφωθεί στα 86,76 ευρώ/MWh.
Έτσι, η Ελλάδα παραμένει, για ακόμη μια φορά μία από τις πιο ακριβές αγορές χονδρικής ρεύματος στην Γηραιά ήπειρο, με την τιμή Εκκαθάρισης της Αγοράς Επόμενης Ημέρας να βρίσκεται σήμερα στα 101,42 ευρώ/MWh, έχοντας σημειώσει ποσοστιαία πτώση 11% από το χθεσινό κλείσιμο των 113, ευρώ/MWh.
Εν τω μεταξύ, στη διάρκεια της τρίτης εβδομάδας του Μαΐου, οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκαν σε όλες τις αγορές, λόγω υποχώρησης της ζήτησης, των χαμηλών τιμών του φυσικού αερίου, καθώς και λόγω της υψηλότερης παραγωγής ηλιακής και αιολικής ενέργειας. Υπ΄αυτή την έννοια καταγράφηκαν αρνητικές ή μηδενικές ωριαίες τιμές στις περισσότερες ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, ιδίως κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου. Όπως αναφέρει η τελευταία ανάλυση των αγορών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου του ΙΕΝΕ, στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης η χονδρική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στην Σερβία κατέγραψε τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία μείωση κατά -19,64%, ακολουθούμενη από τη Ρουμανία, με -19,23%. Επιπλέον, η Βουλγαρία, η Κροατία και η Ελλάδα κατέγραψαν σημαντικές μειώσεις στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος της τάξης του -17% σε σύγκριση με την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα.
Οι εβδομαδιαίες μέσες τιμές spot ηλεκτρικής ενέργειας στην Κεντρική Ευρώπη ακολούθησαν πτωτική τάση στις περισσότερες αγορές κατά το ίδιο επταήμερο. Η μείωση της μέσης τιμής του φυσικού αερίου και η γενικευμένη πτώση της ζήτησης οδήγησαν σε μειώσεις των τιμών στις ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας. Οι μειώσεις αυτές επηρεάστηκαν επίσης από την αύξηση της παραγωγής αιολικής ενέργειας στις περισσότερες αγορές και την αύξηση της παραγωγής ηλιακής ενέργειας στην Γαλλία και την Γερμανία. Όλες οι χονδρικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας στην Κεντρική Ευρώπη παρουσίασαν σημαντική πτώση των τιμών. Η Γαλλία ήταν η χώρα με τη χαμηλότερη τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στα 69,75 €/MWh, με απώλειες -23,67% σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα, καθώς η διαθεσιμότητα των γαλλικών πυρηνικών σταθμών παρέμεινε αμετάβλητη στο 64% της συνολικής δυναμικότητας και επιπλέον στις 16 Μαΐου εγκρίθηκε από το γαλλικό κοινοβούλιο, νομοσχέδιο για την επιτάχυνση της κατασκευής νέων πυρηνικών αντιδραστήρων. Το πρώτο έργο αναμένεται να ξεκινήσει το 2027. Την Γαλλία ακολούθησε η Ολλανδία, που παρουσίασε εβδομαδιαία τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στα 71,58 €/MWh, χαμηλότερη κατά -23,53% σε σύγκριση με τη δεύτερη εβδομάδα του μήνα. Αντιθέτως, η Ελβετία ήταν η χώρα με την υψηλότερη τιμή στα 84,94 €/MWh, αν και με απώλειες -11,79%, ενώ η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία διαμορφώθηκε στα 74,43 €/MWh.
Στο νότιο τμήμα της Ευρώπης, όλες οι χώρες κατέγραψαν εβδομαδιαία μείωση των μέσων τιμών spot ηλεκτρικής ενέργειας, που υποχώρησαν κάτω από τα 85 €/MWh, εκτός από την Ελλάδα και την Ιταλία, όπου οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας ξεπέρασαν τα 100 €/MWh. Πιο συγκεκριμένα, οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας κυμάνθηκαν μεταξύ 81 - 103 €/MWh, με τις τιμές χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας να διαμορφώνονται χαμηλότερα στη Ρουμανία με εβδομαδιαίο μέσο όρο 80,62 €/MWh, ακολουθούμενη από τη Βουλγαρία, που ήταν η δεύτερη φθηνότερη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, το προηγούμενο επταήμερο, με τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στα 80,92 €/MWh. Η Ιταλία ήταν η ακριβότερη χώρα στην Ευρώπη με 103,21 €/MWh, παρά το γεγονός ότι κατέγραψε απώλειες στην τιμή ηλεκτρικής ενέργειας κατά -13,53% και ακολούθησε η Ελλάδα, η οποία κατέγραψε πτώση της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας κατά -16,99% σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα και έτσι έφτασε την τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στα 101,98 €/MWh.
(Διακύμανση τιμών TTF τελευταίου τριμήνου. Πηγή: Barchart.com)
Τέλος, είναι αξιοσημείωτο ότι η τιμή των futures φυσικού αερίου στον ολλανδικό κόμβο TTF, υποχωρεί σε νέα ετήσια χαμηλά από το πρωΐ, καθώς κινείται στα όρια των 26,00 ευρώ/MWh, γεγονός που δίνει το τόνο στις αγορές και το έναυσμα για ακόμη χαμηλότερες στις ώριμες ενεργειακές αγορές της Γηραιάς ηπείρου.