Ο ηρωισμός αυτός δεν είναι προϊόν ρομαντικής εξιδανίκευσης ούτε αποτέλεσμα ρεαλιστικού υπολογισμού. Είναι έκφραση εσωτερικής ανάγκης αξιοπρέπειας, όχι επιλογή σκοπιμότητας. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, η Ελλάδα βίωσε μια βαθιά κρίση αυτογνωσίας. Η Μεγάλη Ιδέα είχε συντριβεί και το κράτος βρέθηκε αντιμέτωπο με την ταπείνωση, την οικονομική δυσπραγία και πολλαπλές διεθνείς πιέσεις. Αυτή η ιστορική πίκρα και υπαρξιακή αγωνία βρήκε την πνευματική της έκφραση στη Γενιά του ’30, η οποία επιχείρησε να ανασυνθέσει την έννοια της ελληνικότητας.
Ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Θεοτοκάς και οι συνοδοιπόροι τους δεν αναζήτησαν έναν ηρωισμό εξωτερικό και θορυβώδη, αλλά την στωική αντοχή να σταθείς όρθιος μέσα στη σιωπή της Ιστορίας. Όπως είχε πει ο Σεφέρης «αυτός το τόπος δεν αντέχει άλλα φαντάσματα». Και οι Έλληνες του ’40 έκαναν ακριβώς αυτό. Έβγαλαν την Ελλάδα από τον κόσμο των φαντασμάτων και την επανατοποθέτησαν ως ζωντανό, δυναμικό και πρωταγωνιστικό μέγεθος στη ζώσα Ιστορία.
Από τη Γενιά του ’30 στην ηρωική εξόρμηση
Όταν ο Ιωάννης Μεταξάς είπε το “Όχι”, εκφράζοντας τη βούληση όχι μόνο του ελληνικού λαού τότε αλλά και των αρχέγονων δυνάμεων του γένους, υλοποίησε στην πράξη εκείνο που η Γενιά του ’30 διατύπωσε στην τέχνη. Τη θέληση της Ελλάδας να συνεχίσει να υπάρχει. Το Έπος της Πίνδου, η Αντίσταση, η συμμετοχή των Ελλήνων πολεμιστών στα μέτωπα της Αφρικής και της Ιταλίας, η αντοχή του λαού μέσα στην Κατοχή, η αυτοθυσιαστική συμμετοχή των Ελλήνων ναυτικών στα κονβόι του θανάτου στον Αρκτικό, όλα αυτά αποτελούν στιγμές όπου το έθνος επιβεβαίωσε ότι η ιστορία του είναι αγώνας διαρκείας.
Ο Έλληνας δεν πολεμά για το αποτέλεσμα, αλλά για να μην προδώσει τον εαυτό του• για να δικαιώσει τη φωνή των προγόνων που, όπως θα έλεγε ο Σεφέρης, «μας ζητούν να τους θυμηθούμε». Έτσι, η ηρωική συνείδηση στην ελληνική ιστορία λειτουργεί ως θεμέλιο της διαχρονικής γεωπολιτικής ταυτότητας της Ελλάδας. Είναι η αίσθηση ότι οι μάχες του παρελθόντος δεν ανήκουν μόνο σε σκονισμένα ιστορικά βιβλία, αλλά συνεχίζονται στον χρόνο.
(η συνέχεια στο slpress.gr)