αναφέρει το jamestown.org. H Βουλγαρία λοιπόν οδεύει προς έναν ακόμη γύρο γενικών εκλογών στις 2 Απριλίου, καθώς το κοινοβούλιο απέτυχε να σχηματίσει τακτικό υπουργικό συμβούλιο μετά τις εκλογές του Οκτωβρίου 2022 (dnevnik.bg, 2 Φεβρουαρίου). Αυτή θα είναι η πέμπτη κοινοβουλευτική αναμέτρηση τα τελευταία δύο χρόνια.
Η Βουλγαρική Εθνοσυνέλευση διαλύθηκε και μια άλλη προσωρινή κυβέρνηση που θα διοριστεί από τον πρόεδρο, η πέμπτη σε δύο χρόνια, θα αναλάβει καθήκοντα. Κρίσιμες ενεργειακές αποφάσεις, συμπεριλαμβανομένης της αναζήτησης εναλλακτικών προμηθειών πετρελαίου και του ελέγχου του ρωσικού διυλιστηρίου πετρελαίου στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας της Βουλγαρίας, όπως φαίνεται θα αναβληθούν, ίσως για έναν ακόμη χρόνο εάν δεν σχηματιστεί τακτική κυβέρνηση αυτή την άνοιξη (euronews.com, 13 Ιανουαρίου).
Ενώ λοιπόν η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πλέον καταργήσει σταδιακά το 90% των εισαγωγών πετρελαίου από τη Ρωσία, η Βουλγαρία έγινε ο τρίτος μεγαλύτερος αγοραστής ρωσικού αργού μετά την Κίνα και την Ινδία, ξεπερνώντας την Τουρκία σε αυτόν τον κατάλογο τον Δεκέμβριο του 2022 (svobodnaevropa.bg, 10 Ιανουαρίου). Το λιμάνι του Μπουργκάς είναι το μόνο στην Ευρώπη όπου το ρωσικό πετρέλαιο μπορεί ακόμα να φτάσει αφού η Σόφια πέτυχε να ασκήσει πίεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για εξαίρεση από την απαγόρευση του θαλάσσιου ρωσικού πετρελαίου, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 5 Δεκεμβρίου 2022. Οι παραδόσεις ρωσικού πετρελαίου στη Βουλγαρία αυξήθηκαν κατά 30% στα μέσα του 2022 και παρέμειναν σταθερές από τότε, επιτρέποντας στο διυλιστήριο να λειτουργεί με την πλήρη δυναμικότητά του των 196.000 βαρελιών την ημέρα (svobodnaevropa.bg, 13 Μαΐου 2022).
Το πετρέλαιο που μεταφέρεται μέσω της Μαύρης Θάλασσας με τάνκερ από το Νοβοροσίσκ διυλίζεται στο μεγαλύτερο διυλιστήριο στα Βαλκάνια, το οποίο ανήκει εξ ολοκλήρου στη Lukoil, τη δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία πετρελαίου στη Ρωσική Ομοσπονδία. Η Μόσχα προσπάθησε να διατηρήσει τις παραδοσιακές αγορές και την επιρροή της χρησιμοποιώντας τα διυλιστήρια Lukoil και Rosneft στην Ευρώπη. αλλά μετά το τελευταίο εμπάργκο, αυτό είναι δυνατό μόνο στη Βουλγαρία. Αυτό, με τη σειρά του, θα καταστήσει τη χώρα ιδιαίτερα ευάλωτη στην προπαγάνδα του Κρεμλίνου κατά τις επερχόμενες εκλογές.
Συνολικά, η Βουλγαρία δεν έχει κάνει επαρκείς προσπάθειες για να εξασφαλίσει εναλλακτικές προμήθειες αργού για το μοναδικό της διυλιστήριο, το οποίο είναι επίσης σημαντικός προμηθευτής βενζίνης και λιπαντικών στα Βαλκάνια. Καθώς γίνεται διαθέσιμο το πετρέλαιο από το Καζακστάν, όχι μόνο μέσω της Κοινοπραξίας Caspian Pipeline προς το λιμάνι του Novorossiysk αλλά και μέσω του λιμένα Supsa στη Γεωργία, η Σόφια δεν σχεδιάζει να αξιοποιήσει αυτό το δυναμικό.
Μόλις τώρα, σχεδόν ένα χρόνο μετά την έναρξη του ολοκληρωτικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, η προσωρινή βουλγαρική κυβέρνηση υπέγραψε ένα μνημόνιο με την Ελλάδα για να διερευνήσει εάν το έργο του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα μπορούσε να αναβιώσει και να χρησιμοποιηθεί αντίστροφα για την αποστολή αργού από τα ελληνικά λιμάνια στο λιμάνι του Μπουργκάς, παρακάμπτοντας τα Τουρκικά Στενά (money.bg, 5 Ιανουαρίου).
Ωστόσο, η ρωσική ιδιοκτησία του διυλιστηρίου θα συνεχίσει να αποτελεί πρόβλημα έως ότου η βουλγαρική κυβέρνηση αναλάβει τον έλεγχο της εγκατάστασης, όπως έκανε η Γερμανία με το διυλιστήριο Schwedt που ανήκει στη Rosneft (euractiv.com, 16 Σεπτεμβρίου 2022). Οι Βούλγαροι νομοθέτες ψήφισαν τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να αναλάβει τη λειτουργία του διυλιστηρίου Neftochim Burgas της ρωσικής εταιρείας Lukoil για έως και ένα χρόνο για να διασφαλίσει την προστασία των ζωτικών υποδομών και των προμηθειών καυσίμων (trud.bg, 7 Δεκεμβρίου 2022). Αλλά αυτό αφήνει την απόφαση στον υπουργό Οικονομικών και σε μια περίοδο εκκρεμών κοινοβουλευτικών εκλογών σε μια πολιτικά ασταθή χώρα με ισχυρό φιλορωσικό λόμπι, αυτό μπορεί να είναι(και μάλλον είναι...) προβληματικό.
Από την άνοιξη του 2021, η Βουλγαρία διεξήγαγε τέσσερις γενικές εκλογές που οδήγησαν σε ένα κατακερματισμένο κοινοβούλιο ανίκανο να διορίσει πρωθυπουργό, εκτός από έναν — τον Kiril Petkov, ο οποίος υπηρέτησε μόνο για επτά μήνες. Ωστόσο, η κυβέρνηση του Πέτκοφ έπεσε όταν ένας από τους εταίρους του τετρακομματικού συνασπισμού απέσυρε την υποστήριξή του στα μέσα του 2022, εν μέσω κρίσης εφοδιασμού με φυσικό αέριο. Καθώς ο Πέτκοφ αρνήθηκε να πληρώσει για το ρωσικό αέριο σε ρούβλια, η Μόσχα διέκοψε τις προμήθειες φυσικού αερίου στη Βουλγαρία, μαζί με την Πολωνία.
Αν και η κυβέρνηση εξασφάλισε γρήγορα εναλλακτικές προμήθειες φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ισχυρές βουλγαρικές επιχειρήσεις που συνδέονται με την Gazprom άρχισαν τις προσπάθειες να ρίξουν την κυβέρνηση (seenews.com, 8 Ιουνίου 2022, Fakti.bg, 23 Ιουνίου 2022). Οι ταυτόχρονες δημόσιες αποκαλύψεις ότι η Σόφια πουλούσε κρυφά όπλα και πυρομαχικά σε τρίτους για παράδοση στην Ουκρανία προστέθηκαν στην πολιτική εκστρατεία που ξεκίνησαν οι φιλοΡώσοι, η οποία τελικά έριξε την κυβέρνηση (standartnews.com, 26 Ιουνίου 2022).
Ηδη από τις 5 Φεβρουαρίου, ένα άλλο εμπάργκο της ΕΕ —σε προϊόντα πετρελαίου που παράγονται από ρωσικό πετρέλαιο— τέθηκε σε ισχύ. Σύμφωνα με τους όρους της εξαίρεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Βουλγαρία δεν θα μπορεί να εξάγει προϊόντα πετρελαίου, εκτός από την Ουκρανία. Προηγουμένως, η βενζίνη, το ντίζελ και το λάδι κινητήρα μπορούσαν να πωληθούν σε ολόκληρα τα Βαλκάνια, καθιστώντας τη Lukoil σημαντικό περιφερειακό παίκτη.
Την 1η Φεβρουαρίου η προσωρινή βουλγαρική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι η εξαγωγή πετρελαϊκών προϊόντων από ρωσικό πετρέλαιο στην Ουκρανία θα συνεχιστεί και μετά τις 5 Φεβρουαρίου (euractiv.bg, 1 Φεβρουαρίου). Η Lukoil αρνήθηκε ότι τα καύσιμα που παράγονται από ρωσικό πετρέλαιο στάλθηκαν στην Ουκρανία το 2022, υποστηρίζοντας ότι συναλλάσσεται με περισσότερους από 500 διαφορετικούς μεσάζοντες και όχι απευθείας με την Ουκρανία (EurAsia Daily, 18 Ιανουαρίου). Ωστόσο, μια έρευνα από τη βουλγαρική υπηρεσία της ιστοσελίδας Euractiv διαπίστωσε ότι, σύμφωνα με το Εθνικό Στατιστικό Ινστιτούτο, η Ουκρανία είχε αγοράσει 1.000 φορές περισσότερα καύσιμα από τη Βουλγαρία το 2022 σε σχέση με το 2021. Στην πραγματικότητα, η κλίμακα των βουλγαρικών προϊόντων πετρελαίου που εξάγονται στην Ουκρανία είναι τόσο μεγάλη ως 1% της βουλγαρικής οικονομίας (euractiv.com, 2 Φεβρουαρίου).
Φαίνεται ότι το διάταγμα του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, από την 1η Φεβρουαρίου, για διακοπή των προμηθειών πετρελαίου σε χώρες που υποστηρίζουν το ανώτατο όριο τιμών δεν έχει επηρεάσει το διυλιστήριο Neftochim της Lukoil (kremlin.ru, 27 Δεκεμβρίου 2022). Ως μέλος της ΕΕ, η Βουλγαρία υποστηρίζει το ανώτατο όριο τιμών που υιοθετήθηκε από τον οικονομικό όμιλο G7, την ΕΕ και την Αυστραλία, επί του παρόντος στα 60 δολάρια το βαρέλι. Αλλά περαιτέρω δημοσιότητα σχετικά με το ρωσικό πετρέλαιο που χρησιμοποιείται για τον εφοδιασμό του ουκρανικού στρατού με καύσιμο ντίζελ μπορεί να αλλάξει τη γνώμη του Πούτιν. Στη Σόφια μένει πλέον λίγος χρόνος για να βρει εναλλακτικές προμήθειες πετρελαίου για την οικονομία της.