στο Κτίριο Σίνα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Θησείο. Πρόσεξα ότι εκεί στεγαζόταν μόνον εκείνος και ότι το κτίριο βρισκόταν σε άσχημη κατάσταση. Μετά από χρόνια έμαθα και συνειδητοποίησα ότι και οι επιστήμονες έχουν τις αντιπαλότητές τους και αυτό πολλές φορές στοιχίζει σε μερικούς, έστω και προσωρινά. Τον επόμενο χρόνο εξελέγη καθηγητής στο ΑΠΘ και μου ανέθεσε το θέμα της διατριβής. Δεν ανέμενα ότι σε λίγα χρόνια θα ήμουν ο πρώτος διδάκτορας που θα αναδείκνυε αυτός ο σπουδαίος καθηγητής. Με εμπιστεύτηκε νωρίς και πραγματοποιήσαμε την πρώτη μας κοινή επιστημονική ανακοίνωση σε διεθνές συνέδριο τον Σεπτέμβριο του 1977.
Στο ΑΠΘ το πρώτο γραφείο του δεν ήταν αξιοπρεπές. Μου είπε: «Μάκη, οι δυσκολίες δεν πρέπει να μας πτοούν. Την επιστήμη την ασκούμε πρώτα γιατί μας κάνει να αισθανόμαστε δημιουργικοί και μετά για τα υπόλοιπα». Σε λίγο καιρό έγινε ο πολύνεκρος σεισμός της Θεσσαλονίκης στις 20 Ιουνίου του 1978, το βράδυ. Το επόμενο πρωί πήγαμε στη σεισμόπληκτη περιοχή των λιμνών Βόλβη και Λαγκαδά. Μεγάλη η τύχη να έχω τέτοια εμπειρία σε μικρή επιστημονική ηλικία. Πικράθηκε από την κριτική του Τύπου της εποχής, επειδή ένα μήνα πριν, όταν η περιοχή ήδη σειόταν, είχε εκτιμήσει ότι ο κύριος σεισμός μάλλον είχε γίνει. Επεσε έξω. Τότε κατάλαβα, πολύ νωρίς στη σταδιοδρομία μου, ότι το να μιλάς δημόσια για σεισμούς δεν είναι εύκολο. Παρά την ελάχιστη εμπειρία που διέθετα, έγραψα επιστολή που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Το Βήμα», όπου εξηγούσα ότι όποιος κι αν ήταν στη θέση του Β. Παπαζάχου, μάλλον την ίδια εκτίμηση θα έκανε. Σε συνάντησή μας την επόμενη μέρα, η σύζυγός του, η οποία πάντα τον βοηθούσε στην επιστημονική του προσπάθεια, του είπε: «Βασίλη, μόνο ο Μάκης σε υπερασπίστηκε».
Αλλά με τον σεισμό του 1978 στάθηκε τυχερός. Ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής τον εμπιστεύτηκε πλήρως και ενέκρινε τις προτάσεις του. Ετσι δημιουργήθηκε το σύγχρονο σεισμογραφικό δίκτυο στη βόρεια Ελλάδα και το Ινστιτούτο Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών Κατασκευών με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Επιτεύγματα που σφράγισαν την επιστήμη της σεισμολογίας και την αντισεισμική πολιτική της χώρας κατά τις τελευταίες δεκαετίες.
Τον Ιούνιο του 1982 η διατριβή μου ήταν έτοιμη. Μια μέρα πριν απ’ την παρουσίαση μου είπε: «Μήπως θα ήταν καλό να φορέσεις γραβάτα αύριο;». Αποκρίθηκα: «Λέω να το αποφύγω, κάνει ζέστη». Ομως, είχε δίκιο. Μετά την παρουσίαση της διατριβής μου, ένας καθηγητής, που είχε φήμη χουντικού, στράβωσε το πρόσωπό του και μου είπε ειρωνικά: «Εσύ δεν φοράς γραβάτα; Ετσι θα πας στην πεθερά σου;». Δεν απάντησα. «Κάτι υποψιαζόμουν, Μάκη, αλλά δεν είναι σημαντικό. Σημασία έχει ότι έλαβες άριστα», μου είπε γελαστός ο Β. Παπαζάχος.
Ενα εξάμηνο μετά ετοιμαζόμουν να διεκδικήσω υποτροφία για να μεταβώ ως επισκέπτης ερευνητής στο γνωστό ΜΙΤ (ΗΠΑ). Μερικές συστατικές επιστολές ήταν απαραίτητες. Μία μου χορήγησε ο έτερος σημαντικός καθηγητής σεισμολογίας της εποχής εκείνης Ι. Δρακόπουλος. Μου χορήγησε και ο Β. Παπαζάχος, αλλά το περιεχόμενό της με εξέπληξε, δεν το ανέμενα τόσο κολακευτικό: «… Πρόκειται για προικισμένο άτομο με πρωτότυπες επιστημονικές ιδέες, υψηλό επίπεδο επιστημονικής μόρφωσης και εξαιρετικά εργατικό...». Οταν κάτι ψέλλισα για υπερβολές μου είπε: «Εγραψα αυτά που σου ταιριάζουν. Καλή επιτυχία!».
Ο καιρός πέρασε και πήρα τον δρόμο μου στην Αθήνα, πρώτα στον ΟΑΣΠ και μετά στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο. Τα λέγαμε σε συνέδρια και μάλιστα δεν έλειψαν κάποιες επιστημονικές «αψιμαχίες». Θυμάμαι το διεθνές συνέδριο για την πρόγνωση των σεισμών τον Νοέμβριο του 1988 στη Λισαβόνα. Μετά το τέλος της ανακοίνωσής μου πρόσεξα ότι κάτι τον προβλημάτιζε. Ελαβε τον λόγο και με ρώτησε: «Ποιον κατάλογο σεισμών χρησιμοποίησες;». Απάντησα αφοπλιστικά, κάνοντας τους συνέδρους να χαμογελάσουν: «Βασίστηκα στον δικό σας κατάλογο σεισμών…». Ησύχασε. Το βράδυ στο δείπνο εξηγήσαμε καλύτερα τις επιστημονικές μας θέσεις.
Από τον Β. Παπαζάχο δεν έμαθα μόνο πολλά από τα «μυστικά» της σεισμολογίας. Η προσήλωσή του στην ορθή χρήση της ελληνικής γλώσσας με είχε εντυπωσιάσει. Πάντα είχε στο γραφείο του και συμβουλευόταν τη Νεοελληνική Γραμματική του Μ. Τριανταφυλλίδη και συναντούσε και το δικό μου ενδιαφέρον για τη γλώσσα. Το 1977 ετοίμαζε το βιογραφικό του ως υποψήφιος για την έδρα Σεισμολογίας στο ΑΠΘ. Αν και ήμουν νεότατος μου το έδωσε και είπε: «Διάβασέ το. Αν βρεις κάτι που δεν σου αρέσει να μου το πεις». Ενα χρόνο αργότερα είχε εκλεγεί στο ΑΠΘ και ετοίμαζε δύο συγγράμματα για τους φοιτητές. Μου έδωσε τα δύο δοκίμια και μου είπε να τα διαβάσω στο πλαίσιο της επιμόρφωσής μου για την εκπόνηση της διατριβής μου. Και πρόσθεσε: «Και αν βρεις κάποια λάθη να μου τα επισημάνεις». Από τον Β. Παπαζάχο έμαθα σεισμολογία, αγάπη για τη γλώσσα, βασικές αρχές επιστημολογίας και πολλά για τις ανθρώπινες σχέσεις. Στο Καλό Δάσκαλε!
*Από ΤΑ ΝΕΑ