τα πιθανά σενάρια κινδύνου και να ελαχιστοποιήσουμε τις επιπτώσεις στο ενεργειακό σύστημα. Παράλληλα, επεξεργαζόμαστε εφαρμόσιμες προτάσεις σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για να πετύχουμε μείωση στην κατανάλωση της ηλεκτρικής ενέργειας.
Σε μεσο-μακροπρόθεσμο επίπεδο, οι Ευρωπαίοι Διαχειριστές είμαστε επιφορτισμένοι να συμβάλουμε στην ταχύτερη δυνατή απεξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και να επισπεύσουμε την ενεργειακή μετάβαση.
Για να το πετύχουμε αυτό, χρειάζεται να «εξηλεκτρίσουμε» την ευρωπαϊκή οικονομία δημιουργώντας ισχυρά και ανθεκτικά πράσινα δίκτυα, με τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα. Μέσα από τα δίκτυα αυτά, θα μπορούμε να εξασφαλίσουμε επαρκή ενέργεια, πιο φιλική περιβαλλοντικά και πιο προσιτή οικονομικά για όλους τους Ευρωπαίους καταναλωτές, που σήμερα σηκώνουν δυσβάσταχτο ενεργειακό κόστος.
Παράλληλα, πρέπει να εμβαθύνουμε την περιφερειακή ενεργειακή συνεργασία, προωθώντας έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων με νέους ενεργειακούς γείτονες, πέρα από τα στενά γεωγραφικά σύνορα της ευρωπαϊκής ηπείρου.
Νέα αρχιτεκτονική δικτύων
Σήμερα η Ευρώπη διαθέτει 400 περίπου ηλεκτρικές διασυνδέσεις που εξυπηρετούν συνολικά 600 εκατομμύρια καταναλωτές. Εκτιμάται ότι μέσα στην επόμενη οκταετία, το υφιστάμενο δίκτυο θα πρέπει να διπλασιαστεί προκειμένου να παραμείνουμε στις ράγες για τον μεγάλο στόχο του «Net Zero» το 2050. Χρειαζόμαστε συνεπώς μία νέα αρχιτεκτονική στα δίκτυά μας, ώστε να διαφοροποιήσουμε τις πηγές εφοδιασμού και να πολλαπλασιάσουμε τις διασυνοριακές ανταλλαγές καθαρής ενέργειας.
Σε παγκόσμια κλίμακα, το International Energy Agency επισημαίνει ότι απαιτούνται πράσινες επενδύσεις 820 δισ. δολαρίων κάθε χρόνο μέχρι το 2030 – από 260 δισ. δολάρια το 2020 – προκειμένου να συγκρατήσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη σε 1,5 βαθμό Κελσίου στο τέλος της δεκαετίας.
Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι θα εισρεύσουν επενδυτικά κεφάλαια 30 δισ. ευρώ για έργα ΑΠΕ και δικτύων μέχρι το 2030.
Ο ΑΔΜΗΕ είναι ένας από τους μεγαλύτερους ενεργειακούς επενδυτές στη χώρα καθώς για την ίδια περίοδο ο προϋπολογισμός των έργων μας ανέρχεται σε 5 δισ. ευρώ.
Η μεγάλη υποβρύχια διασύνδεση Κρήτης – Αττικής βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, ενώ αυτές τις μέρες ολοκληρώνονται οι διαγωνισμοί για την τέταρτη και τελευταία φάση της διασύνδεσης των Κυκλάδων, που ξεκίνησε τον Μάιο με τη Σαντορίνη και θα ολοκληρωθεί το 2024 με την ένταξη στην υψηλή τάση και της Φολεγάνδρου, της Μήλου και της Σερίφου. Σύντομα θα λειτουργήσουν τρία νέα μεγάλα έργα που θα αποσυμφορήσουν τα κορεσμένα δίκτυα της Πελοποννήσου (Δυτικός και Ανατολικός Διάδρομος, ΚΥΤ Κορίνθου). Οι ηλεκτρικές υποδομές αναβαθμίζονται επίσης στη Δυτική Ελλάδα και τα νησιά του Ιονίου, σύμφωνα με το πρόγραμμά μας.
Παράλληλα, ο ΑΔΜΗΕ ενισχύει τις υφιστάμενες ηλεκτρικές διασυνδέσεις με τα γειτονικά μας κράτη, ενώ έχουμε δρομολογήσει νέες, στρατηγικού χαρακτήρα διεθνείς διασυνδέσεις (Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ και Ελλάδα – Αίγυπτος), που μπορούν να καταστήσουν τη χώρα μας κρίσιμο ενεργειακό «σταυροδρόμι» μεταξύ της Ευρώπης, της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.
Διεύρυνση του ηλεκτρικού χώρου
Με τα έργα που υλοποιεί ο Διαχειριστής, το ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας θα έχει υπερδιπλασιαστεί μέχρι το τέλος της δεκαετίας, επιτρέποντας ακόμη μεγαλύτερη διείσδυση ΑΠΕ στο παραγωγικό μείγμα.
Αυτό σημαίνει ότι ο διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος θα αυξηθεί από 17 GW σήμερα σε περίπου 29 GW μέχρι το 2030, δηλαδή θα ξεπεράσει κατά 4 GW τον στόχο των 25 GW που προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα.
Η Ελλάδα σύντομα θα «σπάσει» το φράγμα των 10 GW εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ. Αυτό όμως δεν είναι πλέον αρκετό.
Με τις κατάλληλες ρυθμιστικές παρεμβάσεις, είναι ανάγκη να επιταχύνουμε τις αδειοδοτικές διαδικασίες και να αποδεσμεύσουμε πολύτιμο ηλεκτρικό χώρο που καταλαμβάνεται επί σειρά ετών από μη υλοποιούμενα έργα ΑΠΕ, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για νέες και βιώσιμες επενδύσεις, με δεδομένο το αμείωτο επενδυτικό ενδιαφέρον για πράσινα έργα στη χώρα μας.
Επίσης, είναι σημαντικό να αξιοποιήσουμε τις τεχνολογίες αποθήκευσης και να προωθήσουμε τη δημιουργία υπεράκτιων αιολικών πάρκων, ώστε να εκμεταλλευτούμε το αιολικό δυναμικό των ελληνικών θαλασσών και να ενισχύσουμε την εθνική μας κυριαρχία με έργα στο Αιγαίο.
Πράσινα αλλά και ανθεκτικά δίκτυα
Ο ΑΔΜΗΕ εκσυγχρονίζει και ψηφιοποιεί τις υποδομές του ηλεκτρικού Συστήματος.
Με το εμπροσθοβαρές Πρόγραμμα Ανανέωσης Παγίων, προϋπολογισμού 200 εκατ. ευρώ, ο Διαχειριστής αντικαθιστά το 60% των υφιστάμενων στοιχείων του Συστήματος με υπερσύγχρονο εξοπλισμό έως το 2026, ενώ μέχρι το τέλος του 2023 θα έχει ολοκληρωθεί ο εκσυγχρονισμός του πλέον κρίσιμου εξοπλισμού υψηλής και υπερυψηλής τάσης. Εργα ψηφιοποίησης υλοποιούνται σε δεκάδες Κέντρα Υπερυψηλής Τάσης και Υποσταθμούς του ΑΔΜΗΕ ανά την Ελλάδα, ενώ με αυτοματοποιημένα μέσα, παρακολουθούμε το δίκτυό μας, παρεμβαίνοντας άμεσα σε περιπτώσεις βλαβών ή φθορών.
Με αυτές και άλλες «έξυπνες» παρεμβάσεις, ενισχύουμε την αποτελεσματική λειτουργία των υποδομών μας και αυξάνουμε διαρκώς την ασφάλεια και αξιοπιστία του ηλεκτρικού δικτύου.
*Ο κ. Μάνος Μανουσάκης είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ.
(Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ στις 23 Οκτωβρίου 2022)