Το άλμα στις τιμές του φυσικού αερίου, η κατακόρυφη πτώση της ζήτησης στο βιομηχανικό τομέα και τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας αναμένεται να μειώσουν την κατανάλωση του καυσίμου στις ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης κατά 10% το 2022, ποσοστό που αποτελεί νέο ιστορικό χαμηλό, ανέφερε χθες ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) στην τριμηνιαία έκθεσή του για την αγορά φυσικού αερίου. Η πρόβλεψη του ΙΕΑ ενσωματώνει τις εκτιμήσεις για την επικράτηση υψηλότερων τιμών στο φυσικό αέριο, σε συνδυασμό με τα σχέδια της Ευρωπαϊκής Ένωσης να περικόψει την κατανάλωση του καυσίμου κατά 15%, στην περίοδο Αύγουστος 2022- Μάρτιος 2023, σε σύγκριση με το μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας.

«Υποθέτοντας ότι δεν θα υπάρξουν ακραίες καιρικές συνθήκες, η ζήτηση φυσικού αερίου στον οικιακό και βιομηχανικό τομέα αναμένεται να διατηρηθεί χαμηλότερα από τα επίπεδα του 2021", αναφέρει ο ΙΕΑ στην έκθεσή του. Εξαιτίας δε των ακραίων τιμών αλλά και της στενότητας στην προσφορά αερίου, η χρήση του καυσίμου στην ηλεκτροπαραγωγή προβλέπεται ότι θα μειωθεί κατά σχεδόν 3% το τρέχον έτος, ενώ η βιομηχανική ζήτηση για άεριο αναμένεται να καταγράψει πτώση που θα εγγίσει το 20%, προστίθεται στην έκθεση. Οι ενεργοβόρες βιομηχανίες στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων των εργοστασίων αλουμινίου, χαλκού και ψευδαργύρου, καθώς και των χαλυβουργείων, έχουν ήδη προειδοποιήσει την Κομισιόν ότι αντιμετωπίζουν κίνδυνο λουκέτου από την εκτίναξη των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου.

Μετά μια πτώση- ρεκόρ στη ζήτηση φυσικού αερίου αυτό το χρόνο, η Ευρώπη αντιμετωπίζει ακόμη μια χρονιά συρρίκνωσης της κατανάλωσης του καυσίμου, το 2023, με τη ζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο να υποχωρεί κατά 4% εν μέσω της επικράτησης υψηλών τιμών, εκτιμά ο ΙΕΑ. Ο οργανισμός σημειώνει επίσης ότι «περαιτέρω διαταραχή στην προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου ενισχύει τους κινδύνους πρόκλησης νέου καθοδικού σπιράλ.»

Ο Keisuke Sadamori, Διευθυντής Ενεργειακών Αγορών και Ασφάλειας του ΙΕΑ, σχολιάζοντας το πόρισμα της έκθεσης δήλωσε: «Οι προοπτικές για τις αγορές φυσικού αερίου παραμένουν θολές, όχι μόνο λόγω της απερίσκεπτης και απρόβλεπτης συμπεριφοράς της Ρωσίας, που έχει καταρρακώσει τη φήμη της ως αξιόπιστου προμηθευτή. Όμως όλες οι ενδείξεις παραπέμπουν στην υπόθεση ότι οι αγορές θα παραμείνουν ιδιαίτερα “σφιχτές” έως και το 2023.»

Εν τω μεταξύ, τα futures στο ολλανδικό Ταμείο Μεταφοράς Τίτλων (Title Transfer Facility , TTF), που έκλεισαν χθες στα 169,912 ευρώ ανά μεγαβατώρα, καταγράφοντας βουτιά 10%, υποχωρούν περαιτέρω στις πρωινές συναλλαγές και διαπραγματευόταν στα επίπεδα των 161 ευρώ ανά μεγαβατώρα, με ποσοστιαία μείωση άνω του 5%.

Την ίδια ώρα, οι αποφάσεις για επιβολή πλαφόν στο φυσικό αέριο παραπέμπονται, κατά τα φαινόμενα, στις ευρωπαϊκές καλένδες, αφού προηγηθεί μια τελική αξιολόγηση του όλου θέματος από τα αρμόδια θεσμικά όργανα της Ε.Ε. Πιο συγκεκριμένα, η Τσεχική Προεδρία ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συγκροτήσει ειδική ομάδα που θα αξιολογήσει τις διάφορες επιλογές που υπάρχουν, όπως λόγου χάρη, το δυναμικό ανώτατο όριο, την αποσύνδεση των αγορών φυσικού αερίου από εκείνη της ηλεκτρικής ενέργειας κλπ, χωρίς όμως να αναφέρει περαιτέρω λεπτομέρειες.

Η Κομισιόν εξακολουθεί να εμμένει στη θέση ότι η επιβολή ανώτατου ορίου στις χονδρεμπορικές τιμές του αερίου είναι μεν θεμιτή, ωστόσο απαιτούνται να διασαφηνιστούν ορισμένες κρίσιμες τεχνικές πττυχές του θέματος από τα κράτη- μέλη που υποστηρίζουν αυτή την πρόταση. Η μεγαλύτερη ανησυχία των αξιωματούχων της Επιτροπής είναι ότι ένα πιθανό ανώτατο όριο στις τιμές χονδρικής θα μπορούσε να απειλήσει την ασφάλεια του εφοδιασμού. Επομένως, ένα τέτοιο μέτρο θα απαιτούσε μια σαφή υποχρεωτική δέσμευση από τα κράτη- μέλη να εξοικονομήσουν τη ζήτηση αερίου πέραν του τρέχοντος σχεδίου μείωσης κατά 15%. Από την άλλη, η Κομισιόν έχει αποδεχτεί την ιδέα υιοθέτησης ενός προσωρινού πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ τάσσεται ομόφωνα υπέρ της επιβολής πλαφόν στην τιμή του  ρωσικού φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένου του LNG.

Σε κάθε περίπτωση, βασική συνιστώσα οιασδήποτε απόφασης που θα αφορούσε στην επιβολή πλαφόν στις τιμές χονδρικής του αερίου, αποτελεί το ύψος του ανώτατου ορίου που θα θεσπιστεί. Και τούτο επειδή η τιμή που θα οριστεί θα πρέπει να είναι σχετικά χαμηλή ώστε η επιβολή του πλαφόν να αποφέρει την επιθυμητή μείωση των τιμών του φυσικού αερίου, που θα συμπαρασύρουν στην πτώση και εκείνες της ηλεκτρικής ενέργειας, χωρίς να απειλήσει την επάρκεια εφοδιασμού.