της Δευτέρας, 12 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο της 86ης ΔΕΘ, με κεντρικούς ομιλητές τον πρώην υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, αναπληρωτή καθηγητή στο πανεπιστήμιο Πειραιά, Γιάννη Μανιάτη τον γενικό διευθυντή του ΙΟΒΕ, Νίκο Βέττα και τον καθηγητή Ευρωπαϊκού Δικαίου και Δικαίου της Ενέργειας στο πανεπιστήμιο Πειραιά, Νικόλαο Φαραντούρη οι οποίοι και συνέβαλαν στην ολοκλήρωσή της.
Στην ομιλία του, ο κ. Μανιάτης, ο οποίος ανέλαβε το συντονισμό της μελέτης, έθιξε κατ΄αρχάς το γεγονός ότι ο δημόσιος διάλογος περιστρέφεται σήμερα, μόνο στο τελικό αποτέλεσμα των επιπτώσεων. «Πολύ δύσκολα συζητούμε το γιατί συνέβησαν όλα τούτα και κυρίως το πώς μπορούμε, με δομικό τρόπο, να αλλάξουμε τη φορά των πραγμάτων και πολύ περισσότερο να μην επαναλάβουμε τα λάθη που κάναμε την προηγούμενη δεκαετία ώστε να αποφύγουμε να τα πληρώσουμε την επόμενη», είπε ο πρώην υπουργός για να υπογραμμίσει πως αυτά είναι τα θέματα που προσπαθεί να αντιμετωπίσει η συγκεκριμένη μέλετη.
Αναφερόμενος στη χώρα μας ο κ. Μανιάτης εκτίμησε πως δεν θα αντιμετωπίσει ιδιαίτερες δυσκολίες από την ενεργειακή κρίση, επειδή είχε σπεύσει να σχεδιάσει σωστά πριν από περόιπου μια δεκαετία, όταν τέθηκαν σε διαβούλευση και εντάχθηκαν στα ευρωπαϊκά προγράμματα ένα πολυεπίπεδο φάσμα έργων όπως οι αγωγοί, TAP, Eastmed, IGB καθώς και η κατασκευή πλωτών μονάδων αεριοποίησης (FSRU) σε διάφορα σημεία της χώρας.
Είπε ακόμη πως η Ελλάδα δεν υπολείπεται πολύ στην παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ καθώς είναι η έκτη χώρα με την καλύτερη πρόοδο στον τομέα.
Προχώρησε δε στην επισήμανση ότι οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου κατέθεσαν τις πλέον σοβαρές και ενδιαφέρουσες προτάσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης, όπως την επιβολή του πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου και της χονδρεμπορικής τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας, τις κοινές προμήθειες αερίου αλλά και τις θεσμικές παρεμβάσεις στα χρηματιστήρια ενέργειας.
Ο πρώην υπουργός ανέφερε πως πέρυσι, ποσοστό που υπερέβη το 80% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας προήλθε από ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα, ήτοι 31% πετρέλαιο, 24% φυσικό αέριο και 27% άνθρακας, ενώ μόλις ένα πενιχρό 6,7% παρήχθη από ανανεώσιμες πηγές.
Προχώρησε όμως ακόμη περισσότερο στην κριτική του καθώς μίλησε για “σπέκουλα” σε βάρος των Ευρωπαίων πολιτών, και αντέτεινε πως στις ΗΠΑ το κόστος των καυσίμων που χρησιμοποιούνται για ηλεκτροπαραγωγή - άνθρακας και φυσικό αέριο, ανήλθε σε 40- 45 δολάρια ανά μεγαβατώρα, στην Ιαπωνία και στην Κορέα στα 90 δολάρια ανά μεγαβατώρα και στην Ευρώπη σε περισσότερα από 300 δολάρια ανά μεγαβατώρα!
«Οι σοφοί των Βρυξελών έπρεπε να έχουν πάρει αποφάσεις εδώ και πολύ καιρό», είπε για να σημειώσει πως η παραγωγή φυσικού αερίου στην Ε.Ε. μειώθηκε από 145 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) το 2015 σε 94 bcm το 2021, ήτοι ποσοστό μείωσης 35% , κάτι που είχε ως άμεσο αποτέλεσμα να αυξηθεί ο βαθμός εξάρτησης από την Ρωσία.
Αναφέρθηκε μάλιστα σε μελέτη που δημοσιοποίησε ο ΟΗΕ το 2021 και στην οποία αναφέρεται ότι η κατανάλωση φυσικού αερίου θα αυξηθεί κατά πολύ έως το 2040. Επομένως, τόνισε, για τα επόμενα 20 χρόνια οι χώρες που διαθέτουν υδρογονάνθρακες έχουν κάθε λόγο να τους αξιοποιήσουν. Εστίασε δε στην Ελλάδα και είπε ότι η ΕΔΕΥ έχει προσδιορίσει 30 γεωλογικούς στόχους στο Ιόνιο και νότια και δυτικά της Κρήτης. «Υπό την προϋπόθεση ότι μία στις τέσσερις γεωτρήσεις θα είναι επιτυχής, μπορούμε να αντλήσουμε 12 δισεκατομμύρια βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου»…
Για τον πρώην υπουργό η αύξηση των τιμών της ενέργειας έχει πλήξει τις περισσότερες οικονομίες, αλλά όχι όμως με την ίδια ένταση. Η Ευρώπη πλήττεται περισσότερο εξαιτίας της ενεργειακής εξάρτησής της από τις ρωσικές εισαγωγές αερίου και αργού πετρελαίου, με αποτέλεσμα να ψαλιδίζεται το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών και η ενεργειακή ασφάλειά της να τίθεται υπό έντονη αμφισβήτηση.
Ακόμη, ο κ. Μανιάτης ανέφερε ότι η Κίνα κυριαρχεί σήμερα στον τομέα της ανανεώσιμης ενέργειας, αφού παράγει το 50% των ανεμογεννητριών, το 66% των φωτοβολταϊκών και το 90% των φωτοβολταϊκών υλικών, ενώ δεν παρέλειψε να αναδείξει τον κομβικό ρόλο της εξοικονόμησης ενέργειας η οποία, όπως είπε θα «πρέπει να είναι το διαμάντι στο στέμμα μας», για να παραθέσει στοιχεία από έρευνα που διεξήγαγαν μεταπτυχιακοί φοιτητές του, σύμφωνα με την οποία, η εγκατάσταση ηλιακού θερμοσίφωνα μειώνει κατά 20% το λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος για τους οικιακούς καταναλωτές.
Από την πλευρά του, ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας, είπε ότι είναι πιθανόν, για πολιτικούς και οικονομικούς λόγους, να μην υπάρξει κοινή ευρωπαϊκή αντίδραση στην ενεργειακή κρίση. Σύμφωνα με τον ίδιο, λόγω και των συνεπειών που άφησε πίσω της η κρίση των Μνημονίων, την περασμένη δεκαετία, το 17% των νοικοκυριών στη χώρα μας δεν διαθέτει επαρκή θέρμανση, ενώ το 28% έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές στους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας, όταν τα αντίστοιχα ποσοστά στην Ευρώπη είναι 7% και 6%!
Είπε ακόμη πως στη χώρα μας, το 1/3 των διακυμάνσεων του δείκτη τιμών οφείλεται έμμεσα στο υψηλό κόστος της ενέργειας, ενώ σε κλάδους όπως τα logistics, η παραγωγή βασικών μετάλλων και χημικών, οι άμεσες δαπάνες για ενεργειακές εισροές είναι μεγάλο μέρος των συνολικών των συνολικών δαπανών.
Τέλος, ο καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου και Δικαίου της Ενέργειας, Νικόλαος Φαραντούρης υποστήριξε πως η επίλυση της ενεργειακής κρίσης δεν περνάει μόνο μέσα από τα επιδόματα και τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών, αλλά και μέσα από τη ρυθμιστική παρέμβαση στο μοντέλο της αγοράς ενέργειας που έχει εξαντλήσει τα όριά του, όπως είπε.
Πρόσθεσε ακόμη πως είναι ανάγκη να επανεξεταστεί το μείγμα πολικής και δημοσίων παρεμβάσεων στον τομέα της ενέργειας για να τονίσει πως η στιβαρή παρουσία του κράτους δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως ταμπού.
«Η κρατική παρουσία δεν σημαίνει πισωγύρισμα σε μονοπώλια, εφόσον υπερασπιστούμε τον ελεύθερο ανταγωνισμό», είπε χαρακτηριστικά.