χονδρική αγορά επειδή θα αποβεί επιζήμιο για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, πέραν του ότι θα την μετατρέψει σε μια πλήρως εξαγωγική οντότητα που θα στερείται επάρκειας ισχύος (βλέπε σχετικό άρθρο στο energia.gr εδώ). Mόνο η επιβολή πλαφόν στην αγορά λιανικής ρεύματος μπορεί να λειτουργήσει ανασχετικά για το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας και να αμβλύνει τα βάρη για τους καταναλωτές.
Μίλησε διεξοδικά για το εν γένει ενεργειακό κόστος, και τόνισε πως τα δεδομένα που υπάρχουν είναι αμείλικτα. Όπως εξήγησε στα μέλη της Εθνικής Αντιπροσωπείας, ποσοστό 40-50% του συνολικού ενεργειακού μείγματος προέρχεται από το φυσικό αέριο και τις εισαγωγές που εξαρτώνται από τις κυμαινόμενες διεθνείς τιμές. Λόγω της υφιστάμενης μεταβλητότητας των αγορών, υποστήριξε ο κ. Δαγούμας, δεν θα υπάρξει εγγυημένο πλαφόν στη λιανική, παρά θα προταχθεί η ιδέα μια εκτίμησης που θα αντανακλά το δυνατόν περισσότερο τις πραγματικές συνθήκες στην αγορά.
Αποκάλυψε δε ότι η ΡΑΕ αντιμετώπισε εχθρικό κλίμα στον ACER που αντιτάσσεται σε οιαδήποτε αλλαγή του τρόπου λειτουργίας της αγοράς του target model, αλλά στο τέλος πέτυχε να γίνουν δεκτές οι προτάσεις της για την συμπερίληψη εμπροσθοβαρών μέτρων.
Ανέφερε ακόμη ότι δεν μπορεί η Ελλάδα να ακολουθήσει το παράδειγμα της Νορβηγίας, την οποίο θεωρεί ως την πιο επιτυχημένη χώρα όσον αφορά στο πώς αντιμετωπίζει το ζήτημα των αυξήσεων των τιμών της ενέργειας, αφού η σκανδιναβική χώρα καλύπτει το κόστος δίχως επιβολή πλαφόν και με πόρους από το περίφημο εθνικό ταμείο υδρογονανθράκων.
Αντιθέτως, χαρακτήρισε ως το πιο αποτυχημένο σύστημα εκείνο που ακολούθησε το Ηνωμένο Βασίλειο, που επέβαλε ανώτατα όρια τιμών σε ετήσια βάση μόνο και μόνο για να αντιμετωπίσει ένα τεράστιο κύμα πτωχεύσεων εταιρειών παραγωγής ηλεκτρισμού καθώς και εκτίναξη του χρέους των καταναλωτών προς τους παρόχους ηλεκτρισμού.
Αναφερόμενος στην Ελλάδα, ο κ. Δαγούμας υποστήριξε ότι θα υπάρξει μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση. «Εφόσον δεν έχουμε τρόπο να τροφοδοτούμε οποιαδήποτε αύξηση, όπως στη Νορβηγία, το σχήμα θα είναι συνέχιση της μεθοδολογίας που προετοιμάσαμε ή μια λογική με ένα πλαφόν ανά τεχνολογία. Θα γίνεται εκκαθάριση ex ante για να μην μετακυλίεται στους καταναλωτές η αύξηση. Για να γίνει πράξη, χρειάζεται η συναίνεση της Κομισιόν που αποδεικνύεται αργή. Είναι πιθανό, όμως, να γίνει εφαρμογή του μέτρου από 1η Ιουλίου», είπε μεταξύ άλλων.
Όσον αφορά στο θέμα του προσδιορισμού των απρόσμενων κερδών στην προμήθεια φυσικού αερίου, ο κ. Δαγούμας είπε ότι η ΡΑΕ θα αποστείλει τις εκτιμήσεις της αμέσως μόλις απαντήσουν οι εταιρείες και εν συνεχεία θα αποτυπωθούν τα κέρδη. Διαχώρησε ωστόσο το ζήτημα της επιβολής πλαφόν στη λιανική, λέγοντας πως δεν μπορεί να εφαρμοστεί ανώτατο όριο τιμών όπως στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά θα προτιμηθεί η φορολόγηση των όποιων κερδών ανακύψουν και κατέληξε στην εκτίμηση ότι οι εταιρείες προμήθειας αντιμετωπίζουν το φάσμα των ζημιών και επομένως δεν θα φορολογηθούν.
Ο ίδιος ανέφερε ότι δεν θεωρούσε ότι πρέπει να μπει πλαφόν στη χονδρική γιατί είναι επιζήμιο για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και μπορεί να την καταστήσει πλήρως εξαγωγική χωρίς επάρκεια. Αντιθέτως, το πλαφόν στη λιανική είναι το πιο ενδεδειγμένο και κατανοητό μέτρο για τους καταναλωτές.
Όπως εξήγησε, πιο πετυχημένη πολιτική πανευρωπαϊκά για αντιμετώπιση των αυξήσεων είναι της Νορβηγίας η οποία καλύπτει τις αυξήσεις ανεξαρτήτως ορίου με πόρους από το εθνικό ταμείο υδρογοανθράκων, ενώ η πιο αποτυχημένη είναι της Βρετανίας που τέθηκε πλαφόν σε επίπεδο έτους και ακολούθως έκλεισαν εταιρείες και διογκώθηκαν τα χρέη.
Στη χώρα μας θα γίνει κάτι ρεαλιστικό, τόνισε ο κ. Δαγούμας: "Εφόσον δεν έχουμε τρόπο να τροφοδοτούμε οποιαδήποτε αύξηση, όπως στη Νορβηγία, το σχήμα θα είναι συνέχιση της μεθοδολογίας που προετοιμάσαμε ή μια λογική με ένα πλαφόν ανά τεχνολογία. Θα γίνεται εκκαθάριση ex ante για να μην μετακυλίεται στους καταναλωτές η αύξηση. Για να γίνει πράξη, χρειάζεται η συναίνεση της Κομισιόν που αποδεικνύεται αργή. Είναι πιθανό, όμως, να γίνει εφαρμογή του μέτρου από 1η Ιουλίου".
Μιλώντας συνολικά για το ενεργειακό κόστος, ο πρόεδρος της ΡΑΕ υπογράμμισε ότι τα δεδομένα είναι αμείλικτα. Το 40-50% του μείγματος προέρχεται από αέριο και εισαγωγές που εξαρτώνται από τις διεθνείς τιμές. Λόγω της μεταβλητότητας, δεν θα τεθεί εγγυημένο πλαφόν στη λιανική, παρά μόνο μια εκτίμηση όσο το δυνατόν πιο κοντά στην πραγματικότητα.
Αναφερόμενος στα «υπερκέρδη» που αποκόμισαν οι καθετοποιημένοι πάροχοι ηλεκτρισμού στην αγορά χονδρικής, κατά την περίοδο της ενεργειακής κρίσης, είπε πως σύμφωνα με την ΡΑΕ υπολογίζονται σε 927.440.000 ευρώ, από τα οποία τα 729,91 εκατ. ευρώ αφορούν στην ΔΕΗ, τα 157,61 εκατ. ευρώ στους λοιπόύς καθετοποιημένους παίκτες καθώς και επιπλέον 39,92 εκατ. ευρώ από ΑΠΕ δίχως κρατική ενίσχυση.
Σχετικά με την εκτίμηση των κερδών στην προμήθεια φυσικού αερίου, ο κ. Δαγούμας είπε ότι θα σταλούν από τη ΡΑΕ τα αποτελέσματα σε δεύτερο χρόνο μόλις απαντήσουν οι εταιρείες και εν συνεχεία θα αποτυπωθούν τα κέρδη. Στη λιανική του αερίου δεν μπορεί να εφαρμοστεί πλαφόν, όπως στο ρεύμα, αλλά θα φορολογηθούν τα όποια κέρδη. Πάντως, οι εταιρείες στην προμήθεια έχουν ζημιές, άρα ο ίδιος εκτιμά ότι δεν θα υπάρξει φορολόγηση.
Ειδικότερα για το φυσικό αέριο και τις εισαγωγές ο κ. Δαγούμας είπε πως παρατηρείται αυξημένο κόστος παραγωγής που δεν μπορεί να μειωθεί, και τόνισε πως το μόνο που μπορεί να μειωθεί είναι, τελικά τα κέρδη των εταιρειών. Όσο οι τιμές του αερίου θα κυμαίνονται πέριξ των 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα, δεν θα μπορεί να επανέλθει η τιμή στα προηγούμενα επίπεδα, είπε χαρακτηριστικά, ενώ αποκάλυψε πως ενώ η Ελλάδα υπήρξε καθαρά εισαγωγική στο παρελθόν μέσα στους πρώτους τέσσερις μήνες αφότου ξεκίνησε η λειτουργία του target model, μετατράπηκε και σε εξαγωγική και επομένως, απολαμβάνει πιο φθηνές κατά περιόδους.
Ακόμη, σε ό,τι αφορά στην προστασία των καταναλωτών ο Πρόεδρος της ΡΑΕ αναφέρθηκε στα εργαλεία σύγκρισης τιμών που διαθέτει η Αρχή, αλλά σε εκείνο για την υποβολή παραπόνων και ενημέρωσης. Όπως είπε, έχουν αυξηθεί κάθετα τα παράπονα των καταναλωτών κυρίως για θέματα προμηθευτών, με ένα 58% αυτών να ικανοποιείται από τις απαντήσεις που λαμβάνει, ενώ υπογράμμισε ότι η ΡΑΕ έχει επιβάλει κυρώσεις σε βάρος πέντε προμηθευτών για ληξιπρόθεσμες οφειλές προς Διαχειριστές.
Τέλος, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, είπε ότι η ρήτρα αναπροσαρμογής είναι αποκλειστικά επιχειρηματική απόφαση, προβλέπεται από τον κώδικα προμήθειας (2013) και δεν επεβλήθη από την ΡΑΕ.
Αυτά μετέφερε, μεταξύ άλλων, ο Πρόεδρος της ΡΑΕ προς τα μέλη της Βουλής των Ελλήνων, παρουσιάζοντας το ενημερωτικό σημείωμα για την κερδοφορία των καθετοποιημένων εταιρειών στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, που κατατέθηκε στις 6 Μαΐου 2022 στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα και κοινοποιήθηκε στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας του Κοινοβουλίου.
Όπως αναφέρεται σε αυτό, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, στη βάση των αρμοδιοτήτων της εκ του ενωσιακού και του εθνικού πλαισίου, σε συνέχεια της εφαρμογής του Μοντέλου Στόχου (target model) από την 1η Νοεμβρίου 2020, παρενέβη αφενός για την επιβολή μεταβατικών μέτρων εξορθολογισμού της Αγοράς Εξισορρόπησης λόγω της «αδόκητης αύξησης του κόστους της κατά την έναρξή της» όπως τονίζει και προώθησε αφετέρου μέτρα για την τόνωση του ανταγωνισμού και της ρευστότητας των αγορών. Παράλληλα, η Αρχή έλεγξε τα μεγέθη αλλά και διερεύνησε τρόπους αποκατάστασης του υπερβάλλοντος κόστους στην Αγορά Εξισορρόπησης κατά την περίοδο Νοεμβρίου 2020 – Φεβρουαρίου 2021, καθώς και τις συνέργειες με το Μεταβατικό Μηχανισμό Αποζημίωσης Ευελιξίας και εξετάζει σε συνεχή βάση το βαθμό που οι προσφορές των Συμμετεχόντων ανταποκρίνονται σε εύλογες παραδοχές του κόστους και αποτρέπουν καταχρηστικές πρακτικές που αντιβαίνουν στον ανταγωνισμό.
Επίσης, στο ενημρωτικό σημείωμα εκτίθεται η σύνοψη των βασικών μεγεθών των οικονομικών καταστάσεων των συμμετεχόντων στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, ανά δραστηριότητα, για τα έτη 2019-2021 με έμφαση στους καθετοποιημένους παραγωγούς και προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας και αναπτύσσεται αναλυτική μεθοδολογία για τον υπολογισμό του μεικτού περιθωρίου κέρδους για τη δραστηριότητα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη χονδρεμπορική αγορά κατά τη διάρκεια της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης, ήτοι μεταξύ Οκτωβρίου 2021-Μαρτίου 2022.
Η ΡΑΕ αναφέρει πως έχει συγκεντρώσει τα βασικά οικονομικά μεγέθη που εμπεριέχονται στις οριστικοποιημένες οικονομικές καταστάσεις των εταιρειών, με ιδιαίτερη εστίαση στις εγγραφές που αφορούν στα έσοδα από τις πωλήσεις ηλεκτρικής ενέργειας στη χονδρεμπορική αγορά και στις συνιστώσες του κόστους παραγωγής, προκειμένου να αποκρυσταλώσει γνώμη για τη συνολική εικόνα της οικονομικής θέσης των εταιρειών από το 2019 έως σήμερα αλλά και για να προβεί σε ευθεία σύγκρισή τους με τα αποτελέσματα της αναλυτικής μεθοδολογίας της Αρχής για το περασμένο έτος, 2021.
Στο ενημερωτικό σημείωμα τονίζεται όμως ότι η ΡΑΕ δεν έχει την αρμοδιότητα, αλλά ούτε και την ε.πιστημονική εξειδίκευση ορκωτού λογιστή ώστε να σχολιάσει το ορθό και το εύλογο όλων των εγγραφών των οικονομικών καταστάσεων.
Μπορείτε να δείτε τόσο την ανακοίνωση σχετικά με το υλικό της ΡΑΕ που κατατέθηκε στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας και κοινοποιήθηκε στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής των Ελλήνων, όσο και το ενημρωτικό σημείωμα για την κερδοφορία καθετοποιημένων εταιρειών στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου εδώ και εδώ