Αναθεωρητικά Σχέδια και Νέο-Οθωμανικές Βλέψεις

Αναθεωρητικά Σχέδια και Νέο-Οθωμανικές Βλέψεις
Της Μύρνας Νικολαΐδου
Τετ, 2 Μαρτίου 2022 - 08:13

Εξαιρετικά ανησυχητικές αλλαγές στον ευρωπαϊκό χάρτη προκαλεί η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.  Το «κουτί της Πανδώρας» έχει ήδη ανοίξει και  το εύλογο ερώτημα είναι ποια θα είναι τα επόμενα θύματα, με τα Βαλκάνια να έχουν ήδη βάλει  σοβαρή υποψηφιότητα και την Ελλάδα να  βρίσκεται στην πλέον επικίνδυνη θέση. Είναι γεγονός ότι η Τουρκία δεν ανέμενε την ουκρανική κρίση για να αντιληφθεί ότι ο δρόμος για τις παράνομες διεκδικήσεις της 

είναι ανοικτός. Και θέμα διχοτόμησης της Κύπρου έχει θέσει και την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου άνοιξε το περασμένο καλοκαίρι, καταπατώντας κατάφωρα όλα τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Ακόμη και θέμα κυριαρχίας των ελληνικών νησιών έθεσε προσφάτως, επιμένοντας στην αποστρατιωτικοποίησή τους.  Και όμως σοβαρή ευρωπαϊκή αντίδραση δεν συνάντησε και όπως είναι λογικό η στάση της Δύσης – που αντέδρασε εκ των υστέρων-  ενδέχεται να την αποθρασύνει εντελώς. Είναι ενδεικτικό ότι η Άγκυρα ναι μεν αποδοκίμασε την ρωσική εισβιολή,  τάχθηκε όμως κατά της επιβολής κυρώσεων στην Μόσχα. Με μεγάλη καθυστέρηση, μετά από 5 ημέρες εχθροπραξιών,  έκανε γνωστό ότι κλείνει τα Στενά του Βοσπόρου, κάτι που σημαίνει ότι δεν μπορούν να τα διαπεράσουν ούτε τα ρωσικά αλλά και ούτε και  τα ΝΑΤοϊκά. «Αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε την εξουσία που δίνει στη χώρα μας η συνθήκη του Μοντρέ σχετικά με την κυκλοφορία στα Στενά, με τρόπο που θα αποτρέψει την κλιμάκωση της κρίσης. Όπως λέγαμε πάντα, είμαστε υπέρ του σεβασμού της κυριαρχίας, της πολιτικής ενότητας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας. Θεωρούμε απαράδεκτη την επίθεση της Ρωσίας στο ουκρανικό έδαφος και εκτιμούμε τον αγώνα της ουκρανικής κυβέρνησης και του λαού», τόνισε ο Τούρκος πρόεδρος, σημειώνοντας ωστόσο ότι  η Άγκυρα δεν θα εγκαταλείψει ούτε την Ουκρανία, ούτε όμως και τη Ρωσία. Προ ημερών ο  πολύ έμπειρος  Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ είχε προλάβει να του προσφέρει ένα  απρόσμενο «δώρο», κάνοντας για πρώτη φορά αναφορά στην «Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου»! Και μάλιστα όχι μόνο μια φορά αλλά δύο, σε διάστημα μόλις ολίγων ημερών. Αρχικά, στις 21 Φεβρουαρίου, κατά την συνεδρίαση υπό τον Πούτιν του Συμβουλίου Ασφαλείας, επιχειρηματολογώντας υπέρ της αποφάσεως για αναγνώριση από την Μόσχα των «Λαϊκών Δημοκρατιών» του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ. Τότε ο Λαβρώφ είχε πει: «Η μόνη σύγκρουσις όπου το ένα από τα μέρη αρνείται να μιλήσει με το άλλο, και αυτό υποστηρίζεται πλήρως από την Δύση, είναι η σύγκρουσις στην ανατολική Ουκρανία. Πάρτε την Κύπρο: Η Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου(!), υπάρχει διαπραγματευτική διαδικασία, μεσολαβούν τα Ηνωμένα Έθνη». Η δεύτερη αναφορά έγινε την Τρίτη 21 Φεβρουάριου, σε συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό Rossiya 1. Σύμφωνα με ανάρτηση του ρωσσικού υπουργείου Εξωτερικών, ο Λαβρώφ ανέφερε: «Κοιτάξτε την Κύπρο. Η «Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου» έχει ανακηρυχθεί μονομερώς στον βορρά. Αρνείται να συμμορφωθεί με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, αλλά κανείς δεν αρνείται στους εκπροσώπους της Βορείου Κύπρου το δικαίωμα να συμμετάσχουν στον διάλογο».

Η Βοσνία υπό διάλυση

Την ίδια ώρα, στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη  το κλίμα είναι εκρηκτικό, με  την Συνθήκη του Ντέιτον να απειλείται με κατάρρευση. Οι τρεις εθνότητες που την αποτελούν, Σέρβοι, Κροάτες, Μποσνιάκοι (μουσουλμάνοι) βρίσκονται σε διαρκή διαμάχη με φόντο τις κρίσιμες εκλογές της 2ας Οκτωβρίου.  Μπορεί ο Σερβοβόσνιος ηγέτης Ντόντικ να απέφυγε τις ευρωπαϊκές κυρώσεις στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της περασμένης Δευτέρας, ωστόσο έχει προκύψει θέμα και με τους Κροάτες, οι οποίοι έχουν έλθει σε σύγκρουση με τους  μουσουλμάνους, απαιτώντας καλύτερη εκπροσώπηση.  Απειλούν συγκεκριμένα ότι αν δεν αλλάξει ο εκλογικός νόμος, θα δημιουργήσουν τις δικές τους δομές. Το γεγονός ότι η Βοσνία Ερζεγοβίνη έχει χαρακτηριστεί από ειδικούς ως μια «μικρή  Γιουγκοσλαβία» δείχνει τι ακριβώς διακυβεύεται, με πηγές που γνωρίζουν την κατάσταση να μιλούν  ακόμη και για το τέλος της Ευρώπης, αν σημάνει πόλεμος στην Βοσνία.

Και ενώ κάποιοι ορέγονται νέα εδάφη σε τυχόν διαμελισμό της Βοσνίας- Ερζεγοβίνης, άλλοι έχουν ήδη προχωρήσει στην πραγμάτωση των αναθεωρητικών τους σχεδίων. Στις αρχές του μηνός, Αλβανία και Κόσοβο ανακοίνωσαν κοινή διασυνοριακή περιοχή στα σύνορά τους,  με τους πολίτες να μπορούν να μετακινούνται ελεύθερα σε βάθος 30 χλμ. Στο πλαίσιο αυτό, ανακοινώθηκε και η διάνοιξη οκτώ νέων σημείων διέλευσης, στα σύνορα των δύο χωρών, προκειμένου να διευκολυνθεί το εγχείρημα, κάνοντας ένα σημαντικό βήμα προς τη δημιουργία της «Μεγάλης Αλβανίας». Έντονη ήταν η αντίδραση της Σερβίας, με τον  υπουργό Εξωτερικών Νίκολα Σελάκοβιτς να κατηγορεί τις Βρυξέλλες πως τηρούν απόλυτη σιωπή στα σχέδια σχηματισμού μιας «Μεγάλης Αλβανίας».

Όσον αφορά στις σχέσεις Βουλγαρίας-Σκοπίων, αν και εκ πρώτης όψης η Σόφια εξακολουθεί να ασκεί βέτο στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, οι νέες κυβερνήσεις, που σχηματίσθηκαν προσφάτως στις δύο χώρες, έχουν δείξει την προθυμία  τους να εξευρεθεί λύση. Στις 18 Ιανουαρίου, ο Σκοπιανός Πρωθυπουργός Ντιμίταρ Κοβάτσεφσκι και ο Βούλγαρος ομόλογός του Κίριλ Πέτκοφ συνμφώνησαν στην εντατικοποίηση του μεταξύ τους διαλόγου με στόχο την εποικοδομητική προσέγγιση των ανοιχτών διαφορών των δύο χωρών και την ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας.  Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι η Βουλγαρία αποδέχτηκε να χρησιμοποιεί και το σύντομο όνομα (Βόρεια Μακεδονία) της γειτονικής της χώρας. Η εξέλιξις αυτή κατέστη δυνατή μετά την αποστολή ρηματικής διακοινώσεως από την μεριά των Σκοπίων προς τον ΟΗΕ,  με την οποία διευκρινίζεται ότι η ονομασία «Βόρεια Μακεδονία» αναφέρεται στην νομική οντότητα της χώρας και όχι στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή, μέρος της οποίας αποτελεί και τμήμα του επικράτειας της Βουλγαρίας ('Μακεδονία του Πιρίν).  Ήδη υπάρχουν φωνές που μιλούν ήδη όχι μόνο για αποκατάσταση των σχέσεων των δύο κρατών, αλλά ακόμη και  για ομοσπονδία. Πρόκειται για το κόμμα VMRO-Βουλγαρικό Εθνικό Κίνημα, το οποίο προ 10 ημερών, εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία κάλεσε την Βουλγαρία και τα Σκόπια να σχηματίσουν ομοσπονδία μεταξύ των δύο χωρών με βάση την κοινή τους πολιτισμική και ιστορική κληρονομιά και τα κοινά γεωπολιτικά συμφέροντα.