Το εθνικό δίκτυο φυσικού αερίου προετοιμάζει ο ΔΕΣΦΑ προκειμένου να δεχθεί υδρογόνο και άλλα ανανεώσιμα αέρια, όπως το βιομεθάνιο.  Η αξιολόγηση των αγωγών προκειμένου να είναι έτοιμη για τη μετάβαση στη νέα εποχή του Green Deal έχει ήδη ξεκινήσει. Άλλωστε, όπως είναι γνωστό συμμετέχει ήδη στο «big project» του Λευκού Δράκου (White Dragon)  ενώ συμμετέχει, μαζί με άλλους 12 Ευρωπαίους Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς Φυσικού Αερίου στην πρωτοβουλία European Hydrogen Backbone (EHB), η οποία μοιράζεται το όραμα για τη δημιουργία ενός δικτύου αγωγών υδρογόνου μήκους περίπου 40.000 χλμ. σε 21 χώρες έως το 2040.

 

Στο "White Dragon" αναφέρθηκε αναλυτικά, στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας, ήδη στις 5 Μαΐου, η ΔΕΠΑ Εμπορίας ως συντονιστής του έργου, υπέβαλε προς την ελληνική κυβέρνηση και την Ε.Ε., την επενδυτική πρόταση, μαζί με την Advent Technologies, την Damco Energy (Όμιλος Κοπελούζου), τη ΔΕΗ, το ΔΕΣΦΑ, την «ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή», τα ΕΛΠΕ, τη Motor Oil, τη «Σωληνουργεία Κορίνθου» και τον TAP.  Επιπλέον, το έργο White Dragon συνδέεται ήδη με δύο άλλα IPCEI, εκ των οποίων το ένα υποβλήθηκε επιπρόσθετα στην ελληνική πρόσκληση και το δεύτερο σε άλλη εθνική πρόσκληση ενδιαφέροντος.

Όσον αφορά στο πρόσθετο ελληνικό IPCEI, αυτό στοχεύει στη δημιουργία μιας μονάδας παραγωγής κυψελών καυσίμου υδρογόνου κλίμακας MW στο Δίκτυο Υδρογόνου Δυτικής Μακεδονίας από την Advent Technologies. «Η μοναδική καινοτόμος τεχνολογία κυψελών καυσίμου υψηλής θερμοκρασίας (HT) PEM της Advent αναφέρεται σε εφαρμογές μεσαίας και υψηλής ισχύος όπως είναι οι μονάδες συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας. Η Advent θα αναπτύξει, θα σχεδιάσει και θα κατασκευάσει κυψέλες καυσίμου υψηλής θερμοκρασίας (HT) για στατικές εφαρμογές στην αγορά (από 1MW σε ενσωματωμένες πλατφόρμες πολλών MW.). Επιπλέον, η Advent Technologies μαζί με την ιταλική εταιρεία ηλεκτρολυτών DeNora στοχεύουν στη δημιουργία μίας μονάδας παραγωγής αλκαλικών ηλεκτρολυτών κλίμακας GW και στη Δυτική Μακεδονία, η οποία μαζί με το έργο White Dragon θα καταστήσουν τη Δυτική Μακεδονία μια περιοχή ορόσημο όσον αφορά τη μετάβαση σε καθαρές τεχνολογίες», ανέφερε ο κ. Σκρέκας.

Το White Dragon συνδέεται επίσης με ένα ιταλικό IPCEI το οποίο έχει υποβληθεί από τη Solid Power. Τα συστήματα της Solid Power χρησιμοποιούν την τεχνολογία Solid Oxide για να ενσωματώσουν έναν ηλεκτρολύτη στερεού οξειδίου και μια κυψέλη καυσίμου στερεού οξειδίου σε ένα μόνο σύστημα. Αυτό το IPCEI προβλέπει επίσης τη δημιουργία μίας μονάδας μαζικής παραγωγής Η ΟΠΟΊΑ θα παράγει τα συστήματα στην Ιταλία. Το White Dragon έχει την υποστήριξη της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και αποτελεί την εξέλιξη της αρχικής εκδήλωσης ενδιαφέροντος, το Σεπτέμβριο του 2019 στις Βρυξέλλες, του Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας κ. Γεώργιου Κασαπίδη.  

Ο πυρήνας του έργου βασίζεται στη σταδιακή αντικατάσταση των λιγνιτικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Δυτικής Μακεδονίας και τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας με τελικό στόχο την απανθρακοποίηση του ενεργειακού μείγματος της χώρας. Το έργο White Dragon θα χρησιμοποιήσει ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια σε μεγάλη κλίμακα (GW) για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου μέσω ηλεκτρόλυσης στη Δυτική Μακεδονία. Το υδρογόνο, στη συνέχεια, θα αποθηκεύεται άμεσα (βραχυπρόθεσμη αποθήκευση υδρογόνου) και έμμεσα (διοχέτευση στον αγωγό φυσικού αερίου του ΔΕΣΦΑ) και, μέσω κυψελών καυσίμου υψηλής θερμοκρασίας, θα προσφέρει στο ηλεκτρικό σύστημα της χώρας ηλεκτρική ενέργεια ως μία σταθερή μονάδα βάσης συμπαραγωγής πράσινης ενέργειας και θερμότητας. Η παραγόμενη θερμότητα, ως παραπροϊόν της παραγωγής πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας, αρχικά θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικά στα δίκτυα τηλεθερμάνσεων της Δυτικής Μακεδονίας και μελλοντικά σε άλλες εφαρμογές που απαιτούν θερμότητα ή/και ψύξη (βιομηχανίες, data centers, θερμοκήπια κ.λπ.).

Ιδιαίτερα σημαντική, όπως τόνισε ο υπουργός κ. Σκρέκας, είναι και η αναβάθμιση και κεφαλαιοποίηση των υφιστάμενων ενεργειακών υποδομών (ηλεκτρικά δίκτυα και αγωγοί φυσικού αερίου). Πρωτίστως οι αγωγοί φυσικού αερίου θα χρησιμοποιηθούν τόσο για την μεταφορά του πράσινου υδρογόνου για άλλες χρήσεις, όσο και για την έμμεση αποθήκευσή του. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η δημιουργία ενός ρυθμιστικού πλαισίου για Ενεργειακό Συμψηφισμό (Energy Net Metering), ως μία επιλογή μετάβασης έως την πλήρη ανάπτυξη της οικονομίας του υδρογόνου. Για την επιτάχυνση αυτής στο πλαίσιο του White Dragon, αρχικά θα γίνει η προετοιμασία του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (ΕΣΜΦΑ), ώστε να μπορεί να δεχθεί αυξανόμενα ποσοστά υδρογόνου, τα οποία θα μειώσουν το ανθρακικό αποτύπωμα του καυσίμου και θα βοηθήσουν στο ξεκίνημα της αγοράς του υδρογόνου.

Στη συνέχεια, θα υλοποιηθεί ανάπτυξης, στο πλαίσιο του White Dragon, αρχικά θα γίνει προετοιμασία του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (ΕΣΜΦΑ), ώστε να μπορεί να δεχθεί αυξανόμενα ποσοστά υδρογόνου, τα οποία θα μειώσουν το ανθρακικό αποτύπωμα του καυσίμου και θα βοηθήσουν στο ξεκίνημα της αγοράς του υδρογόνου. Στη συνέχεια, θα υλοποιηθεί  μελέτη και κατασκευή ενός αποκλειστικού αγωγού μεταφοράς υδρογόνου στην Ελλάδα (hydrogen backbone pipeline), καθώς και η υλοποίηση των πρώτων έργων υδρογόνου για τον κλάδο των μεταφορών (απορριμματοφόρα, φορτηγά, τραίνα, αυτοκίνητα) με τις κατάλληλες υποδομές για τους σταθμούς ανεφοδιασμού υδρογόνου (HRS) και την οδική μεταφορά και διανομή του.

Ο αποκλειστικός αγωγός μεταφοράς υδρογόνου θα προσφέρει δυνατότητες διασύνδεσης των αποκεντρωμένων μονάδων παραγωγής πράσινου υδρογόνου με τους μεγάλους τελικούς καταναλωτές (διυλιστήρια, βιομηχανικές μονάδες, κ.λπ.) ώστε να τους βοηθήσει να «πρασινίσουν» τις παραγωγικές τους διαδικασίες, αλλά και τις δυνατότητες διασύνδεσης με αντίστοιχα συστήματα γειτονικών χωρών. Τέλος, μέσω του ολοκληρωμένου έργου White Dragon θα διερευνηθεί η δυνατότητα μεταφοράς και εξαγωγής υδρογόνου μέσω του Διαδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου TAP, που ήδη συνδέει την Ελλάδα με τις ευρωπαϊκές αγορές.

Το σχέδιο υποστηρίζεται σθεναρά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως υποστηρίζει ο κ. Σκρέκας,  για πολλαπλούς πολιτικούς λόγους αλλά και διότι καλύπτει σχεδόν όλους τους τομείς του οικοσυστήματος υδρογόνου όπως είναι η παραγωγή, αποθήκευση και μεταφορά του υδρογόνου, η χρήση της παραγόμενης θερμότητας (παραπροϊόν της διαδικασίας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από υδρογόνο) για τις τηλεθερμάνσεις της περιοχής αλλά και επειδή έρχεται να καλύψει το κενό το οποίο θα δημιουργήσει η απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων, συνάδοντας με την πολιτική των Περιφερειών σε Μετάβαση (Regions in Transition). Επίσης, το έργο απολαμβάνει την έμπρακτη υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Υδρογόνου (Hydrogen Europe) μέσω του Γενικού Γραμματέα του, κ. Γεώργιου Χατζημαρκάκη.

Τεχνικές (και άλλες) λεπτομέρειες

Ως προς τις τεχνικές λεπτομέρειες του έργου, χρησιμοποιώντας ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές, όπως η ηλιακή ενέργεια, μπορεί να παραχθεί υδρογόνο το οποίο θα αποτελέσει μέσο αποθήκευσης της πλεονάζουσας και χαμηλού κόστους ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ. Το πράσινο υδρογόνο σε συνδυασμό με κυψέλες καυσίμου μπορεί να επιτρέψει την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ και την παροχή εγγυημένης ισχύος στο Ελληνικό διασυνδεδεμένο ηλεκτρικό δίκτυο.

Το White Dragon περιλαμβάνει μία μονάδα παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου συνολικής ισχύος ηλεκτρολυτών 5 GW. Μόλις αναπτυχθούν πλήρως, οι ηλεκτρολύτες θα παράγουν περισσότερους από 250.000 τόνους/έτος ανανεώσιμου υδρογόνου. Σχεδόν ολόκληρος ο όγκος θα εγχυθεί στους αγωγούς ΦΑ, ενώ μια ποσότητα της τάξης των 58.000 έως 71.000 τόνους/έτος πράσινου υδρογόνου θα χρησιμοποιηθούν για την περαιτέρω ανάπτυξη της οικονομίας υδρογόνου μέσω της χρήσης υδρογόνου ως φορέα καθαρής ενέργειας στη βιομηχανία, τις μεταφορές και τα κτίρια.

Περίπου 18.000 άμεσες και 29.500 έμμεσες θέσεις εργασίας εκτιμάται ότι θα δημιουργηθούν στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, τόσο μέσω της δημιουργίας ενός ολοκληρωμένου πράσινου «κόμβου» υδρογόνου, συμπεριλαμβανομένων σχεδόν όλων των τομέων του οικοσυστήματος υδρογόνου και μέσω της ανάπτυξης ηλεκτρόλυσης κλίμακας GW, αλλά και κλίμακας MW γραμμών παραγωγής κυψελών καυσίμου, σε μια νέα, καινοτόμο μονάδα παραγωγής στην περιοχή.  Το συνολικό κόστος της επένδυσης, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Σκρέκας, φτάνει στα 8,063 δισ. ευρώ.