της χώρας ή όσο το δυνατό μεγαλύτερη αξιοποίηση των σημαντικών δυνατοτήτων που προσφέρει η ΤΝ, που ξεπερνούν τις ανθρώπινες δυνατότητες.
Η συνειδητοποίηση αυτής της εξέλιξης δεν είναι κάτι που έχει προκύψει πρόσφατα. Είχε ήδη προβλεφθεί από τη δεκαετία του 1950, από τον Alan Turing, τον Άγγλο Μαθηματικό, Καθηγητή Λογικής και Κρυπτογραφίας. Η ραγδαία ανάπτυξή της στις επτά δεκαετίες που μεσολάβησαν από τότε οφείλεται στον εκθετικό βαθμό αύξησης τόσο της ταχύτητας των ηλεκτρονικών υπολογιστών όσο και στην δυνατότητά τους να χειρίζονται τεράστιες ποσότητες πολύπλοκων δεδομένων.
Η ΤΝ χαρακτηρίζεται ως βασική, θεμελιώδης επιστήμη όπως η Φυσική και η Χημεία. Δεν θεωρείται προϊόν η τεχνολογία αλλά ως μια δύναμη που καθιστά εφικτό οτιδήποτε κάνουμε. Οι τεράστιες δυνατότητες που προσφέρει τόσο σε κοινωνικά, όσο και σε οικονομικά και στρατιωτικά θέματα έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον επιχειρήσεων και κρατών με αποτέλεσμα να έχουν επενδυθεί για την εξέλιξή της, την τελευταία δεκαετία, πολλές εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια. Ήδη προβλέπεται, σύμφωνα με την International Data Corporation (IDC), ερευνητική εταιρεία της αγοράς από τη Μασαχουσέτη των ΗΠΑ, ότι τα έσοδα σε ετήσια βάση των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην ΤΝ σε παγκόσμιο επίπεδο θα πλησιάσουν τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024.
Παρότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρωταγωνιστούν στην ανάπτυξη της ΤΝ με τη βοήθεια των πιο καινοτόμων εταιρειών του κόσμου, π.χ. τη Microsoft, Intel, Amazon, Google, Facebook , πολλές άλλες χώρες, όπως κυρίως η Κίνα, Ευρωπαϊκή Ένωση, Αγγλία, Ινδία, Ιαπωνία, Νότια Κορέα, και Αυστραλία, δεν είναι διατεθειμένες να πληρώσουν και πάλι ακριβά την απόκτηση προϊόντων και υπηρεσιών από τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως έκαναν με την ψηφιακή καινοτομία. Έχοντας κατανοήσει πλήρως τις συνέπειες για τις οικονομίες τους και την ασφάλειά τους, πολλές χώρες σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη συμμετέχουν στην κούρσα ανάπτυξης της ΤΝ.
Όπως αναμενόταν, το μεγάλο διακύβευμα έχει προκαλέσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον. Ιδιαίτερα η κούρσα μεταξύ των τριών υπερδυνάμεων, Ηνωμένων Πολιτειών, Ευρωπαϊκής Ένωσης και Κίνας.
Οι ΗΠΑ διατηρούν σημαντικό προβάδισμα σε σχέση με τους άλλους δύο βασικούς ανταγωνιστές της σύμφωνα με μελέτη του Information Technology and Innovation Foundation (ITIF), που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Ιανουάριο. Η μελέτη η οποία συγκρίνει τα επιτεύγματά τους σε 57 κριτήρια συναφή με την ανάπτυξη της ΤΝ κατατάσσει την Ευρώπη και την Κίνα στην δεύτερη και τρίτη θέση αντίστοιχα. Η Κίνα μικραίνει την απόσταση σε πολύ σημαντικούς τομείς, ενώ η Ευρώπη χάνει έδαφος. Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι η Κίνα στο τέλος της δεκαετίας θα βρίσκεται στην πρώτη θέση.
Πέρα από τη σύγκριση των χωρών σύμφωνα με τα επιτεύγματά τους σε κριτήρια συναφή με την ανάπτυξη της ΤΝ, πριν τρία χρόνια έκανε την εμφάνισή του ένας νέος παγκόσμιος δείκτης, ο Oxford Government AI Readiness Index (Δείκτης της Οξφόρδης για Κυβερνητική Ετοιμότητα στην Τεχνητή Νοημοσύνη ). Ο Δείκτης δεν μετρά τις επιδόσεις και τα επιτεύγματα των χωρών σε θέματα ΤΝ, αλλά επικεντρώνεται στην ετοιμότητα των κυβερνήσεων, δηλαδή στα μέτρα που λαμβάνουν, στα προγράμματα που προωθούν και γενικά στις δυνατότητες των οικονομιών τους να αναπτύξουν την ΤΝ, υποστηρίζοντας ότι δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία τί έχει πετύχει μια χώρα στον τομέα αυτό μέχρι σήμερα, αλλά ποιες είναι οι δυνατότητές της καθώς και η ποιότητα των συντελεστών που την καθιστούν ικανή να επιτύχει στην ανάπτυξη της ΤΝ.
Δυστυχώς, για μία ακόμη φορά η χώρα μας, συνεπής στις χαμηλές επιδόσεις της στους παγκόσμιους δείκτες, καταλαμβάνει την 23η θέση ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επαναλαμβάνω ότι ο δείκτης της Οξφόρδης μετρά την ετοιμότητά μας ως χώρα να επιτύχουμε μακροπρόθεσμα στον τομέα αυτόν για να ανέβουμε και εμείς στο τραίνο της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης και όχι τί έχουμε επιτύχει μέχρι σήμερα, που ομολογουμένως η σημερινή ελληνική κυβέρνηση έχει να επιδείξει πολύ σημαντικές επιτυχίες στην ποιοτική αναβάθμιση και απλοποίηση αρκετών υπηρεσιών που προσφέρει σήμερα στους πολίτες της.
Η χαμηλή θέση της χώρας μας στον Δείκτη της Οξφόρδης οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, κυρίως όμως, στο ότι δεν έχει προετοιμάσει ακόμη το όραμά της και το εθνικό της σχέδιο πώς θα αξιοποιήσει τις δυνατότητες που προσφέρει η ΤΝ.
Είναι κοινή παραδοχή ότι η ευρεία υιοθέτηση της ΤΝ από τις κυβερνήσεις και τους δημόσιους οργανισμούς είναι πολύ πιο δύσκολο εγχείρημα από ότι είναι στον ιδιωτικό τομέα. Οι λόγοι όπως παρουσιάστηκαν το 2019 σε δημοσίευση του World Economic Forum είναι:
Μη αποτελεσματική χρησιμοποίηση των δεδομένων από κυβερνήσεις και δημόσιους οργανισμούς
Αδυναμία προσέλκυσης στελεχών με τις κατάλληλες δεξιότητες στην ανάλυση δεδομένων και στην ΤΝ
Το τοπίο της ΤΝ είναι πολύπλοκο, με πολλούς μικρούς παίκτες και συνεχώς μεταβάλλεται
Δύσκολο έως αδύνατον για τους δημόσιους οργανισμούς να προσαρμοστούν σε μερικές από τις προϋποθέσεις που θέτουν οι πάροχοι ΤΝ
Πολιτισμική κληρονομιά: Στην κυβέρνηση και στις δημόσιες επιχειρήσεις οι εργαζόμενοι δεν έχουν τα ίδια κίνητρα που έχουν οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, δεν παίρνουν αποφάσεις αν δεν είναι σίγουροι για επιτυχή έκβαση και αποφεύγουν τις πρωτοβουλίες, τις μεταρρυθμίσεις και γενικά την αβεβαιότητα.
Στη χώρα μας βέβαια η κατάσταση δεν είναι καλύτερη ούτε στον ιδιωτικό τομέα. Σύμφωνα με μελέτη του ΣΕΒ τον περασμένο Δεκέμβριο μόλις το 3% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα αξιοποιούν λύσεις ΤΝ έναντι 45% παγκοσμίως. Περαιτέρω, οι επενδύσεις σε τεχνολογίες πληροφοριών είναι μεν διαρκείς στην Ελλάδα, ωστόσο συχνά δεν αφορούν σε τεχνολογίες αιχμής. Επίσης η ΤΝ, δυστυχώς, δεν περιλαμβάνεται ακόμη στις επενδυτικές προτεραιότητες των επιχειρήσεων της χώρας. Δεν είμαστε λοιπόν σε θέση να ανέβουμε στο τραίνο της ΤΝ. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει πρώτα να φύγουμε από το σπίτι και να πάμε στο σταθμό!
Ως χώρα, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα σταυροδρόμι και πρέπει να πάρουμε σημαντικές και καθοριστικές για το μέλλον της χώρας μας αποφάσεις. Αν αποφασίσουμε ότι δεν θέλουμε ή δεν μπορούμε να προετοιμαστούμε για να πάρουμε το τραίνο της ΤΝ τότε η τύχη της χώρας είναι ορατή και εξαρτάται κατά κύριο λόγο και από την εξέλιξη της Ευρώπης. Εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση μετασχηματιστεί σε Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, σαν τις ΗΠΑ, τότε η χώρα μας θα είναι μια από τις πτωχές πολιτείες της, όπως η Φλόριντα και η Αριζόνα. Στην περίπτωση που η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμείνει ως έχει σήμερα ή και χαλαρώσει τους δεσμούς που ενώνουν τις χώρες της, τότε η Ελλάδα θα είναι οικονομικά και γεωστρατηγικά πολύ ευάλωτη. Και στις δύο περιπτώσεις το ελληνικό έθνος θα έφθινε στο διάβα του χρόνου.
Για να εξασφαλίσουμε την διαιώνιση του Ελληνισμού πρέπει να συμμετέχουμε ενεργά σε όλες τις εξελίξεις που θα καθορίσουν το μέλλον της ανθρωπότητας, όπως είναι βέβαιο ότι θα κάνει η ΤΝ. Στην κατεύθυνση αυτή υπάρχουν αξιοζήλευτα παραδείγματα χωρών που μεγαλουργούν παρότι βρίσκονται σε πιο δυσχερή γεωγραφική και όχι μόνο θέση από εμάς όπως τα παραδείγματα της Νοτίου Κορέας και του Ισραήλ. Η ενεργή συμμετοχή σε εξελίξεις που θα επηρεάσουν το μέλλον της ανθρωπότητας είναι στρατηγικός στόχος και για μικρές οικονομίες όπως Εσθονία, Νορβηγία, Φινλανδία και Σουηδία οι οποίες μετά από τις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία κοσμούν τις πρώτες θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη του Δείκτη Ετοιμότητας των κυβερνήσεων στην ΤΝ της Οξφόρδης για το 2020.
Αν ενδιαφερόμαστε για την τύχη των επόμενων γενιών θα πρέπει να κάνουμε ότι είναι δυνατόν για να προετοιμαστούμε ώστε να πάρει και η χώρα μας το τραίνο της ΤΝ. Θα είναι δύσκολο στην αρχή, όχι όμως αδύνατο, αρκεί να καταφέρουμε ως γενιά να ενδιαφερόμαστε λιγότερο για εμάς και περισσότερο για την παρακαταθήκη που θα αφήσουμε στις επόμενες γενιές. Η πιο ασφαλής μέθοδος εξασφάλισης των επόμενων γενιών είναι η εφαρμογή των καλών πρακτικών. Συγκεκριμένα, για την ανάπτυξη της ΤΝ, επιλέγουμε χώρες οι οποίες είναι οι καλύτερες σε βασικούς τομείς για την ανάπτυξή της, όπως π.χ. η Φινλανδία στις πρώτες δύο βαθμίδες της εκπαίδευσης, η Εσθονία στις υπηρεσίες που προσφέρει στους πολίτες της, οι ΗΠΑ στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, και εφαρμόζουμε στην χώρα μας τις καλές πρακτικές τους. Οι καλές πρακτικές μας βοηθούν να επιλέξουμε έναν τομέα που λειτουργεί καλύτερα σε μια άλλη χώρα και να τις εφαρμόσουμε με επιτυχία στη δική μας. Δεν υπάρχει προηγμένη οικονομία στον κόσμο σήμερα η οποία δεν έχει χρησιμοποιήσει κάποια στιγμή τη μέθοδο των καλών πρακτικών για να βελτιώσει τομείς όπου υστερεί σε σχέση με άλλες χώρες. Είναι ίδιον των πιο επιτυχημένων κοινωνιών. Η μεταφορά στη χώρα μας καλών πρακτικών άλλων προηγμένων χωρών θα επιτρέψει να ξεδιπλωθούν δυνατότητες και χαρακτηριστικά που κρύβουμε μέσα μας, όπως συμβαίνει όταν οι Έλληνες βρεθούν σε προηγμένες κοινωνίες με χρηστή διακυβέρνηση.
* Λίγα λόγια για τον Καθηγητή Τάκη Αθανασόπουλο, Former MO, Toyota Motor Corporation, EVP & COO Toyota Motor Europe, Ομότιμος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πειραιώς
O Τάκης Αθανασόπουλος γεννήθηκε στις 30/06/1944 στο Στάδιο Τεγέας στην Αρκαδία. Είναι παντρεμένος με την Φραντσέσκα Αθανασοπούλου και έχει τρεις κόρες, την Κατερίνα – Συλβάνα, την Μαριλέα και την Βαλέρια.
Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Institute of Technology του Illinois όπου απέκτησε Bachelor of Science Μηχανολόγου Παραγωγής, Masters και Ph.D. στη Διοίκηση Επιχειρήσεων.Ο κ. Αθανασόπουλος διαθέτει μεγάλη επαγγελματική και ακαδημαϊκή εμπειρία. Δίδαξε στο Loyola University του Σικάγο και στο Wright State University του Οχάιο, όπου και διετέλεσε Associate Dean για τα ακαδημαϊκά και ερευνητικά προγράμματα της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων.
Το 1981 επέστρεψε στην Ελλάδα ως Τακτικός Καθηγητής στην έδρα της Οικονομικής των Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς όπου διετέλεσε Πρόεδρος των Τμημάτων Οργάνωσης και Διοίκησης των Επιχειρήσεων και Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής, και Πρύτανης του Πανεπιστημίου. Σήμερα είναι Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς.
Το 1986, διετέλεσε μέλος της ιδρυτικής ομάδας της ΤΟΥΟΤΑ Ελλάς και ανέλαβε καθήκοντα Εκτελεστικού Αντιπροέδρου. Από το 1989 έως το 2000 ήταν Πρόεδρος και CEO της εταιρίας. Τον Ιανουάριο του 2001 προσχώρησε στην Toyota Motor Marketing Europe αναλαμβάνοντας τα καθήκοντα του Εκτελεστικού Αντιπροέδρου και Chief Operating Officer.
Τον Ιούνιο του 2004 προήχθη σε Managing Officer της Toyota Motor Corporation και Εκτελεστικό Αντιπρόεδρο της Toyota Motor Europe.Από τον Ιούλιο του 2006 είναι Senior Executive Advisor της Toyota Motor Europe. Τον Φεβρουάριο του 2007 ανέλαβε τα καθήκοντα του Προέδρου & Διευθύνοντος Συμβούλου της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού ΑΕ.Tον Δεκέμβριο του 2007, ο Αυτοκράτορας της Ιαπωνίας και η Ιαπωνική Κυβέρνηση απένειμαν στον κ. Αθανασόπουλο το παράσημο του Ανατέλλοντος Ηλίου, Χρυσού και Αργυρού Αστέρα, εις αναγνώριση της συνεισφοράς του στην ενδυνάμωση των Ελληνο-Ιαπωνικών οικονομικών σχέσεων.