Προ ημερών εκδόθηκε ένα βιβλίο από τον ακαδημαϊκό και πρώην υπουργό οικονομικών Γ. Αλογοσκούφη που εστιάζει στο θέμα της ελληνικής θέσης μέσα στην ευρωζώνη και τη χρεωκοπία του 2010. Ο συγγραφέας αναλύει τη δομή της οικονομίας σε βάθος δεκαετιών προ και μετά του ευρώ, ενώ ταυτόχρονα προτείνει τις διαρθρωτικές πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν από τις κυβερνήσεις προκειμένου να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις ώστε η οικονομία να μπει σε μόνιμη τροχιά ανάπτυξης.
Παράλληλα με την κριτική των οικονομικών μέτρων που εφαρμόστηκαν τις δεκαετίες του ‘80, ‘90 και 2000 ο κ. Αλογοσκούφης εμβαθύνει την ανάλυση στα διαρθρωτικά, κοινωνικά, θεσμικά και πολιτικά αίτια που οδήγησαν στην κρίση και πτώχευση του 2010. Επισημαίνει δε ότι «η κρίση ήλθε ως νομοτελειακό αποτέλεσμα των μεγάλων μακροοικονομικών και δημοσιονομικών ανισορροπιών που δημιουργήθηκαν κυρίως τη δεκαετία του 1980 και των μεγάλων αδυναμιών των προσπαθειών σύγκλισης και προσαρμογής που αναλήφθηκαν μετά τη δεκαετία του 1990».
Οφείλουμε να συμπληρώσουμε ότι κατά τη δεκαετία του ‘80 έγιναν ασύγγνωστα λάθη κακής διαχείρισης των πόρων του Δημοσίου. Εφαρμόστηκαν πρακτικές διάλυσης της ιεραρχίας της δημόσιας διοίκησης. Αυξήθηκε υπέρμετρα ο αριθμός των υπαλλήλων και η δύναμη του συνδικαλισμού στο ευρύτερο δημόσιο. Δόθηκαν παροχές και αυξήσεις πάνω από τις δυνατότητες των εσόδων και άλλα παρόμοια. Η πλασματική ευημερία με χρήματα που δεν ήταν αποτέλεσμα διεύρυνσης της παραγωγικής βάσης της οικονομίας, δημιούργησαν μια χιονόμπαλα δαπανών και σπατάλης που από το 1980 έως το 1990 οδήγησαν σε τριπλασιασμό του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Το 1996 ήλθε η κυβέρνηση Σημίτη με κύρια υποχρέωση την ένταξη της Ελλάδας στο ευρώ το 1999 και προσαρμογή σε συγκεκριμένα κριτήρια εκ των οποίων δύο ήταν τα κυριότερα. Δημόσιο χρέος έως 60% και έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης έως 3%. Δυστυχώς το χρέος έφτανε το 1999 το 99% του ΑΕΠ, ενώ το έλλειμμα ήταν σχεδόν διπλάσιο από το επιτρεπόμενο όριο. Έτσι οι κυβερνητικές προσπάθειες στράφηκαν στο να μειωθεί ο πληθωρισμός και τα επιτόκια, που ήταν επίσης κριτήρια της ένταξης. Προς εκπλήρωση αυτού του στόχου επιλέχθηκε η πολιτική της σκληρής, ή υπερτιμημένης δραχμής.
Με την ΕΕ να κάνει τα στραβά μάτια τελικά ενταχθήκαμε στην ευρωζώνη. Το αποτέλεσμα όμως της υπερτιμημένης δραχμής ήταν το εξωτερικό μας ισοζύγιο να υποστεί πλήγμα διαρκείας, λόγω απώλειας ανταγωνιστικότητας κατά 27% μεταξύ 1992 και 2002. Δεν ήταν παράδοξο επομένως που κύριο διορθωτικό μέτρο στα μνημόνια ήταν η εσωτερική υποτίμηση. Δηλαδή η μείωση του κόστους παραγωγής ανά μονάδα παραγόμενου προϊόντος με το βάρος να πέφτει στο κόστος εργασίας. Από το 2010 έως το 2016 το ΑΕΠ κατέγραψε αρνητικούς ρυθμούς ανάλογους με την απώλεια της ανταγωνιστικότητας. Κάποια βελτίωση επιτεύχθηκε στο εξωτερικό ισοζύγιο κυρίως λόγω μείωσης των εισαγωγών που προκλήθηκε από τη βαθιά ύφεση.
Η αλήθεια είναι ότι τα ολέθρια λάθη των δεκαετιών του ‘80 και ‘90 κουκουλώθηκαν και έμειναν κάτω από το χαλί έως το 2003. Οι προσπάθειες ήπιας προσαρμογής που έγιναν στη συνέχεια αρχικά ανακόπηκαν λόγω της μεγάλης παγκόσμιας ύφεσης του 2008-09 και πλήρως λόγω της λανθασμένης πολιτικής επιλογής να εφαρμόσουμε τους σκληρούς κανόνες του ΔΝΤ στη ζωή μας. Έτσι η προσαρμογή από ήπια έγινε βίαιη και ο «εφιάλτης» των μνημονίων μας καταδιώκει.
