Στις διερευνητικές συνομιλίες το μοναδικό θέμα το οποίο είναι διατεθειμένη να συζητήσει η ελληνική πλευρά είναι η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο.
Το παρελθόν των διερευνητικών συνομιλιών επιβεβαιώνει ότι η συζήτηση ασχολείται αποκλειστικώς με αυτό το θέμα. Ακόμη και η συζήτηση για τα χωρικά ύδατα που κατά καιρούς έγινε -με λανθασμένο τρόπο διότι πρόκειται για μονομερές δικαίωμα- απέβλεπε και πάλι στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας.
Μία μόνο φορά καθ’ όλη την περίοδο των διερευνητικών συνομιλιών (από το 2002 έως το 2016…) οι Τούρκοι προσπάθησαν να θέσουν θέμα αποστρατικοποιήσεως και «γκρίζων ζωνών» κυριαρχίας. Η ελληνική πλευρά απέρριψε κατηγορηματικά την οποιαδήποτε συζήτηση λέγοντας ότι δεν υφίστανται ως θέματα (non issues).
Εκτός διερευνητικών συνομιλιών, όμως, υφίστανται άλλα θέματα; Βεβαίως και υπάρχουν! Το πλέον σοβαρό -που δεν είναι και τόσο ελάσσονος σημασίας- είναι η παράνομη μετανάστευση.
Προφανώς είναι πρωτίστως θέμα ΕΕ-Τουρκίας. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν μας αφορά και δεν πρέπει να συζητείται και σε διμερές επίπεδο. Στην Τουρκία διαμένουν αυτή τη στιγμή 3,5 εκατ. πρόσφυγες από της Συρία και εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες από πολλές χώρες.
Δεν είναι σώφρον να αφήνουμε στη Γερμανία ή στην Ευρ. Επιτροπή τη συζήτηση για το θέμα. Βεβαίως και το προσφυγικό δεν είναι θέμα διερευνητικών συνομιλιών, ούτε επιδέχεται προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο. Είναι όμως ένα υπαρκτό ζήτημα.
Άλλο θέμα που έχει επανειλημμένως συζητηθεί μεταξύ των δύο χωρών και παραμένει εκκρεμές είναι τα μέτρα οικοδομήσεως εμπιστοσύνης (τα λεγόμενα ΜΟΕ) για αεροναυτικά θέματα.
Μέχρι και το 2014 τα είχε χειρισθεί από ελληνικής πλευράς ο πρέσβης Βασίλης Πισπινής και ακολούθως ο γενικός γραμματέας του Υπουργείου Εξωτερικών Δημήτρης Παρασκευόπουλος. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτών των ΜΟΕ είναι ο τρόπος εφαρμογής του μνημονίου Παπούλια-Γιλμάζ το 1988 περί αποφυγής διεξαγωγής ασκήσεων κατά τους θερινούς μήνες.
Παρά τις κατά καιρούς παρασπονδίες πρόκειται για την πιο επιτυχημένη προσπάθεια ΜΟΕ.
Χωρίς να υπάρχουν ιδιαίτερες πληροφορίες, φαίνεται ότι τα αεροναυτιλιακά ΜΟΕ πρέπει να είναι το αντικείμενο της πρωτοβουλίας του γ.γ. του ΝΑΤΟ που παρουσιάσθηκε με τόσο αδέξιο τρόπο.
Βεβαίως, ούτε και τα ΜΟΕ συζητούνται στις διερευνητικές. Στόχος τους είναι να αποκλιμακώνουν την ένταση, χωρίς οι χώρες που τα υιοθετούν να μεταβάλλουν τις θέσεις τους. Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι μεταξύ δύο χωρών που συνορεύουν κι έχουν και εμπορικές σχέσεις μπορεί να υπάρχουν και πολλά άλλα καθημερινά προβλήματα όπως η απαλλαγή βίζας για μονοήμερες εκδρομές σε ελληνικά νησιά (προ κορωνοϊού…).
Ας αφήσουμε λοιπόν τα συνομωσιολογικά και ας επικεντρωθούμε στα σοβαρά.
(από την εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ", Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου 2020)