να αναλάβει το φορτίο ιστορικής ευθύνης που τις αναλογεί αλλά και να διαδραματίσει τον πρωτεύοντα γεωπολιτικό ρόλο που της αρμόζει.
Τα τεχνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά του πρωτοποριακού αυτού έργου είναι πράγματι εντυπωσιακά. Ο αγωγός μήκους 1.900 χλμ. περίπου, εκ των οποίων 1.335 χλμ υποθαλασσίως και 537 χερσαία, και αρχική δυναμικότητα 10 δισ. κ.μ φ.αερίου ετησίως με δυνατότητα αναβάθμισης στα 20 δισ. κ.μ., θα συνδέει απευθείας τα πλούσια κοιτάσματα της λεκάνης της Ανατολικής Μεσογείου με την Ευρώπη, μέσω Ελλάδος. Εάν μάλιστα δούμε τον χάρτη θα διαπιστώσουμε ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής του αγωγού είναι μέσα από τον Ελληνικό χώρο καθιστώντας την χώρα μας «κλειδί» για την κατασκευή του. Το κόστος σχεδίασης και κατασκευής του όλου έργου εκτιμάται σήμερα στα € 7,0 δισεκ., ένα νούμερο το οποίο ενδέχεται να αναθεωρηθεί προς τα επάνω καθώς θα απαιτηθούν τουλάχιστον 2,5 ακόμα έτη πριν την λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης (FID), καθιστώντας έτσι το έργο ένα από τα ακριβότερα αυτού του είδους στον κόσμο.
Ταυτόχρονα ο East Med αποτελεί έργο με ιδιαίτερη γεωπολιτική σημασία για την ίδια την Ευρώπη αφού, όταν κατασκευασθεί, θα αποτελεί μία ακόμα εναλλακτική αρτηρία ενεργειακής τροφοδοσίας της γηραιάς ηπείρο συμβάλλοντας έτσι στην διαφοροποίηση των πηγών και διαδρομών ενεργειακής προμήθειας, πράγμα που εδώ και χρόνια αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους της ενεργειακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο αγωγός East Med, ο οποίος σχεδιάζεται να λειτουργήσει συμπληρωματικά με άλλα έργα της ευρύτερης περιοχής -όπως α αγωγός TAP, ο κάθετος διάδρομος, τα υπάρχοντα και υπό σχεδίαση LNG terminals- αποτελεί σήμερα το πλέον ώριμο έργο για την επίτευξη του στόχου της ΕΕ για την δημιουργία ενός ενεργειακού διαδρόμου που θα συνδέει τις πολλά υποσχόμενες πηγές φ.αερίου της Ανατ. Μεσογείου και τις απαιτητικές ενεργειακές αγορές της Ευρώπης.
Όμως η πολιτικά ορθή απόφαση της κυβέρνησης να αναλάβει πρωτοβουλία για την επίσπευση υπογραφής της διακυβερνητικής συμφωνίας (2/1) μεταξύ Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδος για την πρόωθηση του έργου σκοντάφτει σε πολλά ανοικτά θέματα που συνδέονται με την χρηματοδότηση, την κατασκευή, την τροφοδοσία και κυρίως τις προοπτικές βιωσιμότητας του έργου. Το πλέον σοβαρό από αυτά τα ανοικτά θέματα και το μεγαλύτερο ίσως ερωτηματικό σχετίζεται με την στάση της Ιταλίας, που αποτελεί τον απαραίτητο κρίκο για την διασύνδεση του αγωγού με το Ευρωπαϊκό δίκτυο. Χωρίς την απόληξη του αγωγού στην Ιταλία και πρόσβαση μέσω αυτής στις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης δεν νοείται αγωγός αυτού του μεγέθους. Για αυτό οι συνυπογράφουσες χώρες αλλά και η ΕΕ, που πρόκειται να χρηματοδοτήσει μέρος της κατασκευής του, παίρνουν ένα σημαντικό ρίσκο με την μάλλον πρόωρη, αλλά απαραίτητη από γεωπολιτικής σκοπιάς, υπογραφής της διακρατικής συμφωνίας.
Με την είδηση της ημέρας να είναι ασφαλώς όχι τόσο η υπογραφή της ανωτέρω συμφωνίας σε διακρατικό επιπέδο, αλλά η υπογραφή προσυμφώνου αγοράς ποσοτήτων αερίου μεταξύ ΔΕΠΑ και Energean. Το εν λόγω προσύμφωνο, η υπογραφή του οποίου θα προηγηθεί της διακρατικής συμφωνίας, προβλέπει την δυνατότητα της ΔΕΠΑ να αγοράζει ποσότητες απο την Energean Oil & Gas, που δραστηριοποιείται στο Ισραήλ αναπτύσσοντας τα κοίτασμα Καρίς και Τανίν, ύψους 2,0 δισ. κ.μ. Η συγκεκριμένη συμφωνία έχει τεράστια σημασία για τη υλοποίηση του έργου αφού αποτελεί προπομπό για τις υπόλοιπες συμφωνίες που θα απαιτηθούν προκειμένου να εξασφαλισθούν οι απαραίτητες ποσότητες που θα επιτρέψουν την χρηματοδότηση και κατασκευή του έργου.
Η ανάδειξη του East Med ως ενός βασικού ενεργειακού έργου της περιοχής προσκρούει ασφαλώς στα επεκτατικά σχέδια της Τουρκίας αλλά ταυτόχρονα απειλεί εν μέρει την πρωτοκαθεδρία της Ρωσίας, που αποτελεί έναν απο τους βασικούς προμηθευτές αερίου της Ευρώπης. Όμως με δεδομένο το αναμενόμενο κενό προμήθειας (supply gap) των 110 δισ. κ.μ που αναμένεται να υπάρξει στην Ευρωπαϊκή αγορά μέχρι το 2030, υπάρχει προφανώς χώρος για νέους προμηθευτές όπως ο TAP και ο East Med, πέραν της Gazprom. Η οποία μέσω της ολοκλήρωσης της πρώτης φάσης του Turkish Stream αλλά και του Nord Stream 2, εντός του 2020, φιλοδοξεί να παραμένει για πολύ ο βασικός παίκτης στην ενεργειακή προμήθεια της Ευρώπης.