Οι Ερευνες για Φυσικό Αέριο στην Κυπριακή ΑΟΖ και η Εντεινόμενη Τουρκική Προκλητικότητα

Καθώς συνεχίζονται οι έρευνες της ExxonMobil στο τεμάχιο 10 της Κυπριακής ΑΟΖ, όπου σύμφωνα με πληροφορίες αναμένονται ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα για την εύρεση εμπορικά εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων φυσικού αερίου, κλιμακώνονται οι τουρκικές αντιδράσεις. Όλες οι κινήσεις της Τουρκίας τις τελευταίες εβδομάδες και μήνες και οι δημόσιες δηλώσεις της πολιτικής και στρατιωτικής της ηγεσίας εμφανίζουν τη γείτονα ως ένα κράτος που ευρίσκεται υπό διαρκή απειλή, τόσο από τις δήθεν εχθρικές συμπεριφορές των γειτόνων του ,αλλά και από την παρέμβαση του διεθνούς παράγοντα.

Χαρακτηριστικές είναι οι πρόσφατες δηλώσεις του προέδρου της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν ,ο οποίος σε προεκλογική εκστρατεία στην Προύσα (15/2) μεταξύ άλλων δήλωσε «Εάν δεν προστατεύσουμε με αυστηρό τρόπο τα δικαιώματά μας και τα συμφέροντά μας στην Ανατολική Μεσόγειο, στο Αιγαίο και στην Κύπρο, γνωρίζουμε πολύ καλά πώς αυτό θα εμφανιστεί στο μέλλον».

energia.gr
Δευ, 25 Φεβρουαρίου 2019 - 10:09

Ενώ λίγες ημέρες αργότερα (21/2), ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μαβλούτ Τσαβούσογλου, επ’ ευκαιρία του διάπλου του δεύτερου μεγάλου πλωτού γεωτρύπανου (που αγόρασε πολύ πρόσφατα η Τουρκία) μέσα από τα Δαρδανέλλια και αναφερόμενος στο νέο πρόγραμμα γεωτρήσεων της κρατικής εταιρείας TPAO, δήλωσε: «Με τον ίδιο τρόπο και στο Αιγαίο η στην Ανατολική Μεσόγειο, ο πλούτος των υδρογονανθράκων γύρω από την Κύπρο για εμάς είναι στρατηγικός στόχος και εθνικό ζήτημα. Ποτέ δε θα αφήσουμε να παραβιαστούν τα δικαιώματα του τουρκοκυπριακού και του τουρκικού λαού και δε θα επιτρέψουμε αυτό και από εδώ και εμπρός». Και συνέχισε ακόμα πιο προκλητικά: «Στη Μεσόγειο χωρίς την Τουρκία δεν μπορεί να γίνει τίποτα, δεν θα το επιτρέψουμε αυτό. Ας το δουν και εκείνοι που έρχονται από μακριά σε εκείνη την περιοχή και οι εταιρείες τους», με την τελευταία φράση να αποτελεί μια ξεκάθαρη απειλή και προειδοποίηση κατά των ξένων πετρελαϊκών που επιχειρούν έρευνες στην ελληνική και κυπριακή ΑΟΖ.

Να υπενθυμίσουμε ότι πριν από έναν ακριβώς χρόνο, τουρκικά πολεμικά πλοία παρεμπόδισαν το γεωτρύπανο της ιταλικής ΕΝΙ από το να διεξάγει έρευνες στο, αδειοδοτημένο από τη Λευκωσία, τεμάχιο 3 της κυπριακής ΑΟΖ και έκτοτε συνεχίζονται αμείωτες τόσο οι φραστικές επιθέσεις της Άγκυρας κατά Κύπρου και Ελλάδος, όσο και η συνεχής και συστηματική παραβίαση της υφαλοκρηπίδος και των χωρικών υδάτων με τη διεξαγωγή παράνομων σεισμικών ερευνών με το ερευνητικό σκάφος "Μπαρμπαρός Χαρεϊντίν Πασά". Παράλληλα, η Άγκυρα δε χάνει ευκαιρία, υπό το πρόσχημα ναυτικών ασκήσεων, να δεσμεύει για μεγάλο χρονικό διάστημα τεράστιες περιοχές καθ’ όλο το μήκος και πλάτος του Αιγαίου και νότια και νοτιοδυτικά της Ρόδου και πέριξ της Κρήτης μέσω της έκδοσης των γνωστών NAVTEX.

Τα ερωτήματα που τίθενται πλέον μετ’ επιτάσεως είναι γιατί η Τουρκία συμπεριφέρεται με αυτόν το ιδιαίτερα προκλητικό τρόπο, ποια μπορεί να είναι τα βαθύτερα αίτια αυτής της συμπεριφοράς και πού άραγε αποβλέπει αυτή η πολιτική της Άγκυρας. Αναλύοντας το όλο θέμα και λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη την όλη συμπεριφορά της Τουρκίας διαχρονικά, απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο, από την απόβαση του Αττίλα στην Κύπρο το 1974 μέχρι σήμερα, εκτιμούμε ότι υπάρχουν δύο πτυχές. Η πρώτη έχει να κάνει με την ενδόμυχη και έντεχνα καλλιεργούμενη εδώ και πολλά χρόνια επιθυμία του τουρκικού κατεστημένου να επιβεβαιώνει διαρκώς την ύπαρξη του τουρκικού κρατικού μορφώματος ως του σύγχρονου συνεχιστού (έστω και σε σμίκρυνση) της οθωμανικής τάξης πραγμάτων, και άρα την ανάγκη να προβάλλει προς τα μέσα και έξω την εικόνα μιας πανίσχυρης και με παγκόσμια υπόσταση και απήχηση χώρας (βλέπε συμμετοχή στην ομάδα G20, των κρατών με τις μεγαλύτερες οικονομίες). Κύριο συστατικό της προβολής αυτής αποτελεί η στρατιωτική ισχύς, η οποία και αυτή πρέπει να είναι εμφανής και να αποδεικνύεται με κάθε ευκαιρία (βλέπε Κύπρος 1974, Βόρειο Αιγαίο 1987, Ίμια 1996, κυπριακή ΑΟΖ - τεμάχιο 3, Φεβρουάριος 2018).

Η δεύτερη πτυχή της όλης τουρκικής συμπεριφοράς, που είναι όμως άρρηκτα δεμένη με την πρώτη, είναι η ανάγκη εξασφάλισης ενεργειακών πρώτων υλών, τόσο εγχώριων, όσο και εισαγόμενων. Για αυτό, τα τελευταία 20 και κάτι χρόνια, η Τουρκία έχει κατορθώσει μέσω ενός εκτενούς πλέγματος αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου που έχει κατασκευάσει να διασυνδεθεί με όλες τις γύρω ενεργειακά πλούσιες χώρες (από τις οποίες εισάγει πετρέλαιο και φυσικό αέριο) και να αναδειχθεί ως ο βασικός ενεργειακός κόμβος της ευρύτερης περιοχής. Άρα η εξασφάλιση, πάσει θυσία, δικών της κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και η αποκλειστική πρόσβαση σε αυτά αποτελεί για τη σημερινή τουρκική ηγεσία όχι απλώς μια στρατηγική επιλογή, αλλά άμεση προτεραιότητα και στόχο πρώτης γραμμής.

Καθώς όμως οι ανακαλύψεις σήμερα στην κυπριακή ΑΟΖ θα διαδέχονται η μια την άλλη (να υπενθυμίσουμε ότι το κοίτασμα Αφροδίτη ανακαλύφθηκε το 2011, αυτό της Καλυψώ το 2017 και τώρα αυτό του Γλαύκου) και αύριο στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, τόσο θα αυξάνεται η τουρκική αμηχανία και προκλητικότητα. Κάτι που έγινε ιδιαίτερα εμφανές τις τελευταίες εβδομάδες μετά την αποτυχία της ΤΡΑΟ να ανακαλύψει έστω και δείγμα πετρελαίου ή φυσικού αερίου στο γεωτρητικό πρόγραμμα που ολοκλήρωσε πρόσφατα ανοικτά του κόλπου της Μυρσίνης. Ασφαλώς και η αναζήτηση από την Τουρκία κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο(και αύριο στο Αιγαίο) δεν έληξε εδώ και σύντομα θα ανακοινωθεί νέο, μεγαλύτερο και πλέον φιλόδοξο πρόγραμμα, για αυτό εξάλλου και αποκτήθηκε και το δεύτερο ερευνητικό πλωτό γεωτρύπανο, το Deep Sea Metro I (επιπλέον του Fatih που αποκτήθηκε στα τέλη του 2017). Όμως τα γεωλογικά δεδομένα δεν ευνοούν την Τουρκία, αφού η εμπειρία από τις έρευνες των τελευταίων 10 ετών έδειξε ότι ο πετρελαϊκός πλούτος ευρίσκεται σε κοιτάσματα και γεωλογικές δομές που ευρίσκονται στο δυτικό άξονα της Ανατολικής  Μεσογείου και εκτείνονται από την Αίγυπτο (ανοικτά του δέλτα του Νείλου), στο νότιο μέρος της κυπριακής ΑΟΖ και μέχρι τα ανοικτά της Παλαιστίνης, Ισραήλ και Λιβάνου.

Συμπερασματικά, παρατηρούμε ότι όσο η Τουρκία θα αισθάνεται περιθωριοποιημένη, από την άποψη του άμεσου ελέγχου και της εκμετάλλευσης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, τόσο θα αντιδρά με νευρικότητα, προβάλλοντας πότε τη μία και πότε την άλλη αξίωση, όχι μόνο στο Αιγαίο και στην Κύπρο, όπως συμβαίνει τώρα, αλλά και σε Συρία και Ιράκ, όπου και εκεί αισθάνεται αποκομμένη και αδικημένη και "εκτός νυμφώνος" από τη μοιρασιά που προέκυψε από τη διάλυση της πάλαι ποτέ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.