Αλλά η Άγκυρα σίγουρα δεν αιφνιδιάζεται από τις ενεργειακές πρωτοβουλίες, αφού κυοφορούνται από το 2004, όταν η Κύπρος ανακήρυξε ΑΟΖ, την προσδιόρισε μεθοδικά υιοθετώντας τις διεθνείς συμβάσεις και συνάπτοντας, στη συνέχεια, συμφωνίες οριοθέτησης με την Αίγυπτο (2003), τον Λίβανο (2007) και το Ισραήλ (2010). Οι οριοθετήσεις υποστήλωσαν τη στρατηγική συνεργασία της Αιγύπτου και του Ισραήλ με την Κύπρο και με την Ελλάδα. Το αποτέλεσμα είναι μια ευρεία ζώνη οικονομικής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο που νομιμοποιεί δυνητικά και τη στρατηγική προστασία της.
Η έναρξη εξορύξεων συνέπεσε με τις πρόσφατες δηλώσεις του τέως έλληνα υπουργού Εξωτερικών ότι έχει προετοιμαστεί η επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια στο Ιόνιο. Πυροδοτήθηκε διπλά η τουρκική αντίδραση : ότι τυχόν εφαρμογή της στο Αιγαίο αφενός θα το μετατρέψει σε «ελληνική λίμνη», αφετέρου θα ενοποιήσει την ελληνική με την κυπριακή ΑΟΖ. Οι εξελίξεις κλόνισαν την παγιωμένη αίσθηση στρατηγικής ανωτερότητας που ωθούσε την Τουρκία σε απειλές με χαρακτηριστικότερη την απειλή πολέμου (casus belli) αν η Ελλάδα ασκούσε το δικαίωμα επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια.
Η δυσαρέσκεια της Τουρκίας πηγάζει από τη συνειδητοποίηση ότι οι ΑΟΖ διαμορφώνουν μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, την οποία δεν μπορεί ούτε να αποτρέψει ούτε να ηγεμονεύσει. Από το 1995 που η τουρκική Εθνοσυνέλευση επισημοποίησε το casus belli, κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι. Η Τουρκία έχασε την συμμαχία με το Ισραήλ, γύρισε την πλάτη στην ΕΕ και από «κομβικός» κρίκος της Δύσης με το μετριοπαθές Ισλάμ στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας ανέπτυξε νεοοθωμανικές ηγεμονικές βλέψεις από τα Βαλκάνια ως τη μέση Ανατολή. Έφτασε ακόμα στο χείλος της σύγκρουσης με τις ΗΠΑ εξαιτίας του διπλού παιχνιδιού της στον πόλεμο της Συρίας.
Οι γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ υπενθυμίζουν ότι η Τουρκία πρέπει να αποφασίσει ανάμεσα στον ρόλο του δυτικού εταίρου και του μεσανατολικού ηγεμόνα. Προσπαθεί να κερδίσει χρόνο, αλλά δύσκολα θα αποτολμήσει εμπλοκή στις γεωτρήσεις, όπως έκανε με ιταλική εταιρεία τον περασμένο Φεβρουάριο. Καταγγέλει την Κύπρο για μονομερείς ενέργειες, επικαλούμενη γεωπολιτικά συμφέροντα και την προστασία των Τουρκοκυπρίων. Αλλά ουσιαστικά, απαιτώντας να αναγνωριστεί μερίδιο των Τουρκοκυπρίων στην κυπριακή ΑΟΖ και στους υδρογονάνθρακες ζητά έμμεση αναγνώριση του «ψευδοκράτους», προς ενίσχυση της θέσης της ή διχαστικής κατεύθυνσης στο Κυπριακό. Η ελληνοκυπριακή πλευρά απάντησε ότι τέτοιο μερίδιο προϋποθέτει ενιαία Κύπρο χωρίς κατοχή. Όχι συμπτωματικά, ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης ζήτησε επισήμως επανέναρξη των διεθνών διαπραγματεύσεων για επίλυση του Κυπριακού.
Το πετρέλαιο είναι σημαντικό. Πάνω από όλα, όμως, είναι γεω-πολιτικό.
(tanea.gr)