Την πλήρη ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας για έργα γεωθερμίας απαιτούν οι πολίτες. Συμμετέχοντας στη διαβούλευση του νομοσχεδίου για την έρευνα, εκμετάλλευση και διαχείριση του γεωθερμικού δυναμικού της χώρας, η οποία ολοκληρώθηκε στις 9 Αυγούστου, πολίτες και διάφοροι επιστημονικοί φορείς κατέθεσαν 76 σχόλια με τις θέσεις τους, προβάλλοντας, μεταξύ άλλων, την ανάγκη συμμετοχής και των τοπικών κοινωνιών στις αποφάσεις.

Πάντως, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Γιώργος Σταθάκης, απαντώντας στις 9 Αυγούστου, σε σχετική ερώτηση στη Βουλή για την περίπτωση της Νισύρου, επεσήμανε ότι η ΔΕΗ Ανανεώσιμες (ΔΕΗΑΝ) «δεν πρόκειται να προχωρήσει σε κανένα έργο, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της πλειοψηφίας της τοπικής κοινωνίας», σημειώνοντας ότι η εταιρεία επιδιώκει διαρκώς την κοινωνική συναίνεση για την υλοποίηση των γεωθερμικών έργων, η οποία μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω διαβούλευσης με τους τοπικούς φορείς.

Γενικότερα, επί του νομοσχεδίου, η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού επισημαίνει σε σχόλιό της ότι προκύπτουν ζητήματα αρμοδιοτήτων μεταξύ των αρμόδιων υπουργείων. «Λανθασμένα δεν αναφέρεται σαφώς η συμμετοχή του Υπουργείου Ανάπτυξης καθώς και η ενεργοποίηση λοιπών Υπουργείων/Φορέων ανάλογα με το είδος του πόρου προς εκμετάλλευση. Επίσης ο ορισμός των γεωθερμικών πεδίων καθορίζεται λανθασμένα αποκλειστικά και μόνο από το ΥΠΕΝ», σημειώνεται στο σχόλιο.

Από την πλευρά του, το Ινστιτούτο Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ), υπογραμμίζει ότι οι προτεινόμενες ρυθμίσεις στοχεύουν στην απλούστευση των διαδικασιών για την αξιοποίηση της γεωθερμίας που αποτελεί πολύτιμο ενεργειακό πόρο στη χώρα. Από το Ινστιτούτο προτείνεται να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην εκτεταμένη αξιοποίηση της γεωθερμίας χαμηλής ενθαλπίας (ρευστά θερμοκρασίας έως 900 βαθμών Κελσίου) που διαθέτει ικανό δυναμικό η χώρα, για τις ανάγκες του γεωργικού τομέα, όπως θερμοκήπια, καλλιέργειες, ξήρανση γεωργικών προϊόντων κλπ.

Ως εκ τούτου, οι νέες ρυθμίσεις που προτείνονται στη νομοθετική πρόταση του ΥΠΕΝ πρέπει να είναι φιλικές στον επενδυτή, απαλλαγμένες από περιττή γραφειοκρατία και με αποκεντρωμένες διαδικασίες, όπως πχ. για τα γεωθερμικά πεδία τοπικού ενδιαφέροντος με ενίσχυση του ρόλου των Περιφερειών. Συνιστάται μάλιστα από το ΙΕΝΕ, ο περιορισμός του αριθμού των υπουργικών αποφάσεων για τα αυτονόητα και ενίσχυση του ρόλου του ΙΓΜΕ αξιοποιώντας τις δυνατότητές του. Στο γενικότερο σχόλιό του επί της διαβούλευσης, το Ινστιτούτο, υπογραμμίζει ότι δεν χρειάζονται τα εισπρακτικά παράβολα, καθώς ο στόχος είναι οι επιχειρηματικές δραστηριότητες που θα αυξήσουν τα δημόσια έσοδα.

Ειδικά, όσον αφορά στο άρθρο 4 και στην αρμοδιότητα για την εκμίσθωση των δικαιωμάτων έρευνας, εκμετάλλευσης και διαχείρισης η οποία παραχωρείται στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με εξαίρεση τα πεδία τοπικού ενδιαφέροντος και τις Περιοχές Γεωθερμικού Ενδιαφέροντος, όπου αρμόδιος θα είναι ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού επισημαίνει: «Δεν εξηγείται γιατί ο χρόνος παραχώρησης και εκμετάλλευσης καθορίζεται σε 50 χρόνια. Σε άλλες χώρες της Ευρώπης ο αντίστοιχος χρόνος παραχώρησης/εκμετάλλευσης για μικρά Υδροηλεκτρικά είναι 25 χρόνια. Ένας γεωθερμικός σταθμός που αποσβένεται σε περισσότερο από 15-20 χρόνια δεν θα προσελκύσει κανένα επενδυτή. Είναι πολύ πιθανό να προκύψουν ζητήματα ισότητας και ισότιμης πρόσβασης στην αγορά και μάλιστα σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος».

Παράλληλα, πολλά είναι τα σχόλια πολιτών που σημειώνουν ότι «δεν αναφέρεται πουθενά ο ρόλος της τοπικής κοινωνίας και του Δήμου», ενώ άλλοι υπογραμμίζουν ότι πρέπει να ενημερώνονται εξίσου και οι τοπικοί ΟΤΑ -καθώς είναι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι - για την πορεία της κάθε επένδυσης.

Από την πλευρά του ο αντιδήμαρχος Αλεξανδρούπολης κ. Γιάννης Κ. Φαλέκας, χαιρετίζει την ορθή γεωθερμική κατεύθυνση από το ΥΠΕΝ και θυμίζει στους εμπλεκόμενους ότι, το 2017 υπήρχε ένα γενικό κείμενο «που συζητούσαμε, όσοι είχαμε εμπλακεί ανά την Ελλάδα με τη γεωθερμία χαμηλής ενθαλπίας (με την επιτροπή του ΥΠΕΝ) το οποίο ανέφερε, με έναν και μοναδικό στόχο, την άμεση συνέχιση εργασιών’, σε όσους έχουν καταφέρει τη δύσκολη και σπάνια για την χώρα μας γεωθερμική εκμετάλλευση (έως τώρα) με έργα, αδειοδοτήσεις, γεωτρήσεις, να έχουν τη δυνατότητα να τα επεκτείνουν και σε όμορο πιθανό γεωθερμικό πεδίο». Για αναπτυξιακούς λόγος, ο κ. Φελέκας, προτείνει να υπάρχει αυτή η δυνατότητα- όπως υπήρχε ως προοπτική και  στις εργασίες της επιτροπής το 2017 και είχε γίνει δεκτή. Γι΄ αυτό ο δήμος Αλεξανδρούπολης προτείνει να προστεθεί στο άρθρο 6 η εξής πρόταση: «Δικαίωμα εκμετάλλευσης γεωθερμικού δυναμικού που έχει μισθωθεί κατά τα οριζόμενα στη παράγραφο 1, είναι δυνατόν να επεκταθεί, στον ίδιο μισθωτή για κάλυψη ιδίων αναγκών, με απευθείας σύμβαση, χωρίς να ακολουθηθεί διαδικασία διαγωνισμού ή δημόσιας πρόσκλησης, εφόσον πρόκειται για νέα εγκατάσταση όμορη ήδη λειτουργούσας εγκατάστασης, μέχρι τριπλασιασμού του αρχικά μισθωμένου γεωθερμικού δυναμικού και εφόσον το επιτρέπει η δυνατότητα του πεδίου, λαμβάνοντας υπόψη την τήρηση των υφιστάμενων συμβατικών υποχρεώσεων. Η μίσθωση γίνεται με τους ίδιους όρους».

Για τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των μισθωτών γεωθερμικού δυναμικού (άρθρο 8), το ΙΕΝΕ προτείνει η μη κατάθεση από τον υπόχρεο των απαιτούμενων στοιχείων που προβλέπονται στους όρους της σύμβασης ή η αλλοίωσή τους να τιμωρείται με αυστηρότατο πρόστιμο και σε περίπτωση επανάληψης της παράβασης να κηρύσσεται ο μισθωτής έκπτωτος από το δικαίωμα διαχείρισης ή αξιοποίησης γεωθερμικού πεδίου. Οι ποινές αυτές να επιβάλλονται από τον Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και τα χρήματα να διατίθενται αποκλειστικά για τη στήριξη των δράσεων διαχείρισης της Αποκεντρωμένης.