Η επίσημη θεμελίωση (ανεπίσημα το έργο έχει
ξεκινήσει να κατασκευάζεται από πέρυσι) του έργου κατασκευής του πρώτου
πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής της Τουρκίας στο Ακούγιου της Μερσίνας στις
3/4, με remote control από την Άγκυρα από τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ
Ερντογάν και τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλάντιμιρ Πούτιν, σηματοδότησε μια νέα
εποχή στις ρώσο-τουρκικές σχέσεις όπου το ενεργειακό έχει βαρύνουσα σημασία. Θα
πρέπει δε
να σημειωθεί (όπως αναφέρουμε σε πρόσφατη ανάλυσή μας στις 27/3) ότι ο
πυρηνικός σταθμός στο Ακούγιου, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 4,8 GW,
αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου πυρηνικού προγράμματος της γείτονος που, όταν
ολοκληρωθεί, θα έχει προσθέσει 12,0 GW ηλεκτρικής ισχύος στο διασυνδεδεμένο
σύστημα, καλύπτοντας
έτσι τουλάχιστον το 20% των ηλεκτρικών
αναγκών της χώρας περί το 2030.
Στα μεγαλεπήβολα σχέδια για
πυρηνική παραγωγή ηλεκτρισμού της Τουρκίας θα πρέπει να προσθέσουμε την
παράλληλη προσπάθεια που καταβάλλεται εδώ και χρόνια για μεγιστοποίηση της
εγχώριας παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από θερμικούς σταθμούς φ. αερίου αλλά
και ανθρακικούς, όπου
και έχουν προσελκυσθεί μεγάλες ιδιωτικές
επενδύσεις τα τελευταία χρόνια μέσα από το ισχύον καθεστώς
feed
-in -
tariffs,
αφού η Τουρκία δεν λογοδοτεί πουθενά για τους εκπεμπόμενους ρύπους τους οποίους
με μεγάλη μαεστρία αντισταθμίζει μέσα από την παραγόμενη σήμερα από ΑΠΕ ηλεκτρική
ενέργεια,
και αύριο από την μηδενικών εκπομπών
πυρηνική.
Παράλληλα, η Τουρκία, με ισχυρά κίνητρα
που έχει δώσει στον ιδιωτικό τομέα, έχει
προωθήσει μικρά και μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα (27,4 GW!), αιολικά πάρκα ( 6,5
GW), φωτοβολταϊκά (4,0 GW) καθώς και την συστηματική αξιοποίηση της γεωθερμίας
για την παραγωγή ηλεκτρισμού (σε αντίθεση με την Ελλάδα που οι τοπικές
κοινότητες αντιτίθενται σφόδρα στην αξιοποίηση της) με την Τουρκία να διαθέτει
σήμερα 1,0 GW ηλεκτρικής γεωθερμικής ισχύος.
Θα πρέπει ακόμα να προσθέσουμε ότι τα τελευταία
χρόνια το ενεργειακό σύστημα της Τουρκίας έχει ισχυροποιηθεί σε απίστευτο βαθμό
μέσω της τεράστιας ανάπτυξης του δικτύου φυσικού αερίου και
των εναλλακτικών οδών προμήθειας που έχουν αναπτυχθεί. Σήμερα η Τουρκία έχει
φθάσει να καταναλώνει περί τα 50 δισεκ. κυβ. μέτρα (BCM) κατ’ έτος με βασικούς
προμηθευτές το Ιράν, το Αζερμπαϊτζάν, την Ρωσία και διάφορες άλλες χώρες
παραγωγούς
LNG, με βασικό προμηθευτή το Κατάρ (εξ
ου και η θέση υπέρ του Εμιράτου
που πήρε η Τουρκία στην γνωστή διένεξη
του με την Σ. Αραβία και τις άλλες χώρες της περιοχής), με την Ρωσία ασφαλώς να
έχει αναδειχθεί ο βασικός προμηθευτής φ. αερίου της Τουρκίας αφού καλύπτει
σχεδόν το 50% των αναγκών της. Η δε θέση της Ρωσίας ως του κυρίου προμηθευτή φ.
αερίου της γείτονος ισχυροποιείται περαιτέρω το τελευταίο διάστημα με την
κατασκευή του μεγάλου υποθαλασσίου αγωγού Turkish Stream ο οποίος από του
χρόνου θα καλύπτει σχεδόν το 50% των Ρωσικών εξαγωγών φ.αερίου προς την
Τουρκία.
Εάν τώρα λάβουμε υπ’ όψη ότι από τις αρχές του 2020
(μετά από απόφαση της Gazprom) θα σταματήσει η παροχή αερίουμέσω
του TransBalkan Pipeline, που σήμερα μεταφέρει Ρωσικό φ.αέριο μέσω Ρουμανίας
και Βουλγαρίας στην Ελλάδα, και αυτό πλέον θα διοχετεύεται αποκλειστικά μέσω
του Turkish Stream,
η χώρα μας θα εξαρτάται πλέον για το
μεγαλύτερο μέρος της προμήθειας φ.αερίουπου καταναλώνει από την Τουρκία. Αλλά και
στον ηλεκτρισμό η Ελλάδα, μέσω της ηλεκτρικής διασύνδεσης των 400 KV που
λειτουργεί εδώ και
πέντε περίπου χρόνια, εξαρτάται όλο και
περισσότερο από Τουρκικές εισαγωγές που σήμερα καλύπτουν περίπου το 7% των
συνολικών εισαγωγών, ενώ
αύριο με την ηλεκτρική υπεροπλία που θα
διαθέτει η Τουρκία (χάρη στους πυρηνικούς σταθμούς) αυτές μπορεί να φθάσουν
άνετα και
το 30% εάν όχι παραπάνω.
Και ας μην μιλήσουμε καλύτερα για τις έρευνες και
μελλοντική, παραγωγή υδρογονανθράκων στον Ελληνικό θαλάσσιο χώρο. Μπορεί η
Ελλάδα σήμερα να οργάνωσε με σχετική επιτυχία τον δεύτερο γύρο
παραχωρήσεων το 2014/2015 και πλέον
πρόσφατα επαναπροκήρυξε τα θαλάσσια τεμάχια
νότια και δυτικά της Κρήτης, αλλά δεν έχουμε δει ακόμα την τελευταία
πράξη. Εάν κρίνουμε δε από την πρόσφατη εμπειρία στο τεμάχιο 3 της Κυπριακής
ΑΟΖ, τον περασμένο Φεβρουάριο,όπου Τουρκικά πολεμικά πλοία κατήργησαν στην
πράξη την διεξαγωγή ερευνών από την Ιταλική ΕΝΙ, και άρα υπονόμευσαν την
κυριαρχία της Κύπρου στην περιοχή και την δυνατότητα της να διεξάγει έρευνες,
τότε θα πρέπει να περιμένουμε αντίστοιχες συμπεριφορές και στο Λιβυκό, όπου ως
γνωστό η Τουρκία εδώ και χρόνια διεκδικεί την νήσο Γαύδο και όλη την θαλάσσια
περιοχή πέριξ αυτής, ή ακόμη ακόμη και στο Μυρτώο ... Ας μην ξεχνάμε ότι λόγω
των παράλογων τουρκικών διεκδικήσεων και την κατά καιρούς απειλητική
συμπεριφορά της, η Ελλάδα έχει ουσιαστικά παραιτηθεί από τα δικαιώματα της να
διεξάγει έρευνες ανατολικά της Θάσου, όπου ως γνωστό έχουν εντοπισθεί, ήδη από
τις αρχές της δεκαετίας του 1980, αξιόλογα κοιτάσματα πετρελαίου.Έτσι στην
προσπάθεια της να αξιοποιήσει τα εγχώρια υποθαλάσσια κοιτάσματα της η Ελλάδα
ευρίσκεται αντιμέτωπη, εδώ και χρόνια, με την τουρκική αδιαλλαξία και εχθρότητα
και είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν θα μπορέσει τελικά να αντλήσει πετρέλαιο ή φ.
αέριο ακόμα και στην περίπτωση που διαπιστωθούν εμπορικά εκμεταλλεύσιμα
κοιτάσματα.
Καταληκτικά, η Ελλάδα από εδώ και στο εξής θα
εξαρτάται ολοένα και περισσότερο για την ενέργειά της από την πολιτικά
απρόβλεπτη Τουρκία, με ό, τι αυτό μπορεί να σημαίνει για την ενεργειακή μας
ασφάλεια. Και δυστυχώς, αν και όχι ευρέως γνωστό, έχουν υπάρξει αρκετά
επεισόδια διακοπής τροφοδοσίας φ. αερίου από την γείτονα, κατά την διάρκεια των
τελευταίων 10 ετών, περίοδο κατά την οποία λειτουργεί ο Ελληνο-Τουρκικός
διασυνδετήριος αγωγός. Η εξάρτηση αυτή θα είναι είτε μέσω των ενεργειακών
αρτηριών που ελέγχει απόλυτα η Τουρκία (βλέπε
TurkishStream,
TAP-
TANAP,
ηλεκτρικά δίκτυα) είτε μέσω της παρεμπόδισης της Ελλάδας να αξιοποιήσει τον
ορυκτό της πλούτο. Διαδοχικές κυβερνήσεις των τελευταίων 20 και πλέον ετών, με
πραγματικά ελάχιστες εξαιρέσεις, δυστυχώς υποβάθμισαν είτε εσκεμμένα είτε από
άγνοια την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, μέσω παραλείψεων και ολιγωριών
αδυνατώντας να αναπτύξουν επαρκώς το
εγχώριο παραγωγικό ενεργειακό δυναμικό. Για αυτό σήμερα φθάσαμε να εξαρτώμεθα
ενεργειακά από την Τουρκία και μάλιστα σε αυξανόμενο, από εδώ και εμπρός, βαθμό,
με ό, τι αυτό μπορεί να σημαίνει για την οικονομική και κοινωνική σταθερότητα
της χώρας.