Η κλασική πλέον έκφραση του επικεφαλής της προεκλογικής
καμπάνιας του Κλίντον στις εκλογές του 1992 Τζέιμς Κάρβιλ «it's the economy
stupid» βρίσκει για άλλη μια φορά εφαρμογή σε ένα ζήτημα το οποίο μας απασχολεί
όλο και πιο συχνά στην καθημερινότητά μας. Η κλιματική αλλαγή είναι πλέον
γεγονός, έχει έρθει για να μείνει και παράλληλα υπονομεύει το μέλλον των
επόμενων γενεών.
Πρόσφατα οι τυφώνες Χάρβεϊ στο Τέξας στα τέλη Αυγούστου και
Ιρμα στην Καραϊβική και το Μαϊάμι τον Σεπτέμβριο στοίχισαν συνολικά 290
δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο 1,5% του ΑΕΠ των ΗΠΑ.
Ευθύνεται όμως η κλιματική αλλαγή για τους εν λόγω τυφώνες;
Σύμφωνα με τους φυσικούς επιστήμονες όσο πιο ζεστή η ατμόσφαιρα τόσο πιο πολλή
υγρασία συγκρατεί. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι για κάθε έναν βαθμό επιπλέον η
ατμόσφαιρα συγκρατεί 7% επιπλέον νερό. Αυτό το γεγονός έχει ως επακόλουθο τα
ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως είναι οι τυφώνες, να ενισχύονται ακόμη περισσότερο
ως προς την έντασή τους αλλά και να εμφανίζονται όλο και πιο συχνά.
Ωστόσο οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αποτελούν το ένα
μέρος της εξίσωσης. Το άλλο αφορά τον ανθρώπινο παράγοντα. Οι περιοχές που
επλήγησαν περισσότερο ήταν αυτές που η τοποθεσία τους βρίσκεται κοντά σε
βάλτους και σε εδάφη στο ύψος ή και χαμηλότερα από τη θάλασσα, που εκ των
πραγμάτων τις καθιστά ευάλωτες στα όποια καιρικά φαινόμενα. Η συνεχής
αστικοποίηση, η μείωση των δαπανών πολιτικής προστασίας και η συνεχής
υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των ήδη περιθωριοποιημένων κοινωνικών ομάδων
ενέτειναν την ευπάθεια των περιοχών αυτών στον Νότο των ΗΠΑ.
Η κλιματική αλλαγή αντιμετωπίζεται με δυο συχνά
αλληλεπικαλυπτόμενες πολιτικές. Αυτή του μετριασμού των εκπομπών αερίων του
θερμοκηπίου και την πολιτική της προσαρμογής.
Στις 12 Δεκεμβρίου 2015 στο Παρίσι, 195 συμφώνησαν σε μια
νέα παγκόσμια, νομικά δεσμευτική συμφωνία για το κλίμα, τη Συμφωνία του
Παρισιού όπως έγινε ευρύτερα γνωστή από την οποία απέσυρε τις ΗΠΑ ο Τραμπ
αμέσως μετά την εκλογή του. Οι χώρες ανέλαβαν εθελοντικού τύπου δεσμεύσεις για
μείωση των εκπομπών, οι οποίες όμως ακόμη και αν τηρηθούν ευλαβικά θα οδηγήσουν
σε μια συγκράτηση της θερμοκρασίας στους περίπου 3,6°C πάνω από τα
προ-βιομηχανικά επίπεδα. Ο στόχος της Συμφωνίας είναι για 2°C με προσπάθεια για
συγκράτηση της αύξησης στους 1,5°C.
Γίνεται κατανοητό από τα παραπάνω ότι θα πρέπει να μάθουμε
να ζούμε με την κλιματική αλλαγή τις επόμενες δεκαετίες. Για την ακρίβεια θα
πρέπει να προσαρμοστούμε σε αυτή τη νέα κατάσταση. Για να αντιληφθούμε τα
μεγέθη σύμφωνα με την έρευνα της Επιτροπής Μελέτης για την Κλιματική Αλλαγή της
Τραπέζης της Ελλάδος, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα στοιχίσουν στην
ελληνική οικονομία (μέχρι το 2100) 123 δισ. ευρώ (σε τιμές 2008) αν ληφθούν τα
αναγκαία μέτρα προσαρμογής, ενώ το σενάριο της μη προσαρμογής αναμένεται να
στοιχίσει στη χώρα μας περί τα 700 δισεκατομμύρια μέχρι το τέλος του αιώνα.
Η προσαρμογή αφορά ένα πλαίσιο πολιτικών και στρατηγικής
στόχευσης με καθαρά διατομεακό χαρακτήρα, το οποίο περιλαμβάνει τη διοίκηση,
την οικονομική πολιτική, την ενέργεια, τη διαχείριση των οικοσυστημάτων, ακόμη
και τη χωροταξία. Αυτό όμως που προέχει είναι η θεσμική προσαρμογή, δηλαδή η
προσαρμογή της διακυβέρνησης σε βραχυχρόνιο διάστημα για την αντιμετώπιση της
κλιματικής αλλαγής.
Αυτή η κρίση θα πρέπει να μετατραπεί σε ευκαιρία. Για πρώτη
φορά έχουμε τα μέσα, την τεχνολογία και τη γνώση να αναπροσαρμόσουμε την
οικονομία μας και τις κρατικές δομές σε μια κατεύθυνση που να οδηγεί στη
βιώσιμη ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Ενα νέο πράσινο New Deal του 21ου αιώνα το οποίο θα βασίζεται στο εξής
τρίπτυχο: προσαρμογή, προσαρμογή, προσαρμογή.
*Ο δρ Σταύρος Μαυρογένης είναι ειδικός στα θέματα Δικαίου και Πολιτικής
για την Κλιματική Αλλαγή.
(Πηγή: «ΤΑ ΝΕΑ»)