Η έκρηξη και η επακόλουθη πυρκαγιά
που ξέσπασε στον κεντρικό Ευρωπαϊκό κόμβο του Baumgarten πλησίον της Βιέννης
την περασμένη Τρίτη (12/12), και είχε ως αποτέλεσμα ανθρώπινα θύματα και
εκτεταμένες καταστροφές, πέρα από το χάος και την αναστάτωση που δημιούργησε. στην
ενεργειακή τροφοδοσία των χωρών που συνορεύουν με την Αυστρία, έδειξε για ακόμη
μια φορά με τον πλέον ανάγλυφο τρόπο πόσο ευάλωτο από εξωγενείς κινδύνους είναι
το Ευρωπαϊκό σύστημα διανομής και μεταφοράς φυσικού αερίου. Ως γνωστό το
σύμπλεγμα του Baumgarten όπου σημειώθηκε η έκρηξη αποτελεί βασικό κόμβο
διανομής και υποδοχής για τις εισαγωγές και εξαγωγές φυσικού αερίου,
συμπεριλαμβανομένων αυτών από την Ρωσία, τον μεγαλύτερο προμηθευτή αερίου της
Ευρώπης, όπου καλύπτει σχεδόν το 28% της συνολικής κατανάλωσης, η οποία το 2016
είχε φθάσει σχεδόν 480 Δισεκ. κυβ. μέτρα.
Το φυσικό αέριο μεταφέρεται στο Baumgarten
μέσω της Σλοβακίας και της Γερμανίας μέσω διαφόρων αγωγών και στη συνέχεια οι
ροές του φθάνουν σε όλη την Ευρώπη μέσω του δικτύου μεταφοράς της Αυστρίας. Η
Gas Connect που διαχειρίζεται τον κόμβο του Baumgarten δήλωσε ότι η παροχή φυσικού
αερίου στην Αυστρία ήταν εξασφαλισμένη για «το άμεσο μέλλον», αλλά παραδέχτηκε
ότι οι παραδόσεις στα νότια και νοτιοανατολικά σύνορα της χώρας θα επηρεαστούν.
Οι επιπτώσεις από την έκρηξη στο Baumgarten ήσαν άμεσες και επηρέασαν τόσο τις
μεταφερόμενες ποσότητες αερίου, οι οποίες μειώθηκαν κατακόρυφα όσο και τις
τιμές παράδοσης οι οποίες αυξήθηκαν κατά 35% αγγίζοντας το υψηλότερο επίπεδο
των τελευταίων τεσσάρων ετών. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το Ευρωπαϊκό
δίκτυο αερίου είναι πλήρως διασυνδεδεμένο ενώ οι τιμές καθορίζονται σε ωριαία
και καθημερινή βάση μέσω των 15 βασικών και δευτερευόντων
gas
hubs
που λειτουργούν
σήμερα στην Ευρώπη.
Εν όψει λοιπόν των κινδύνων που
ελλοχεύει η μεταφορά Ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ανατολικής και Κεντρικής
Ευρώπης, (με την ροή μέσω Ουκρανίας να έχει διακοπεί τρεις φορές τα τελευταία
10 χρόνια) όπου σήμερα διέρχεται ο μεγαλύτερος όγκος των Ευρωπαϊκών εξαγωγών
της
Gazprom, αλλά και της ανάγκης
αποσυμφόρησης του υπάρχοντος συστήματος, η εν λόγω εταιρεία ανέπτυξε εδώ και
μερικά χρόνια το σύστημα αγωγών
Nord
Stream
(βλέπε
χάρτη) μέσω των οποίων δημιουργήθηκε η Βαλτική διαδρομή μεταφέροντας αέριο από
τη Ρωσία (Ν
yborg) προς την
καρδιά της Βόρειας Ευρώπης στην Γερμανία (
Greitswald), μια διαδρομή 1,222 χλμ. Η λειτουργία του πρώτου σκέλους
του συστήματος, ο
Nord
Stream
Ι ξεκίνησε το 2011, με τον
αγωγό να διαθέτει μεταφορική ικανότητα 55 Δισεκ. κυβ. μέτρων τον χρόνο, ενώ η
αντίστοιχη του
Nord
Stream 2 προβλέπεται και αυτή να έχει ισοδύναμη μεταφορική
ικανότητα. Έτσι αυτό το ενιαίο σύστημα των
Nord
Stream
I
Nord
και
Stream 2 θα μπορεί να προμηθεύει την Ευρωπαϊκή αγορά, μέσω
Γερμανίας, με 110 Δισεκ. κυβ. μέτρα κατ’ έτος.
Παρά τις ενορχηστρωμένες επιθέσεις
κατά της σκοπιμότητας και χρησιμότητας του
Nord
Stream 2,(προερχόμενες
κυρίως από την Πολωνία, τις μικρές χώρες της Βαλτικής και την Ουκρανία) με
πλέον πρόσφατη την απόφαση της κυβέρνησης
Donald
Trump
το περασμένο καλοκαίρι να επιβάλει κυρώσεις σε Ρωσικές εταιρείες και
συνεργαζόμενες με αυτές Ευρωπαϊκές ( που τελικά όμως δεν μπόρεσαν να επιβληθούν
καθότι προστατεύονται από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο!), η κατασκευή του
Nord
Stream 2 είναι ήδη δρομολογημένη με έναρξη των εργασιών πόντισης των
αγωγών το Β’ τρίμηνο του 2018, ενώ πριν λίγες ημέρες ολοκληρώθηκαν οι
παραδώσεις 1,500 χλμ αγωγών με πλήρη επένδυση και η οριστικοποίηση της χάραξης
της θαλάσσιας διαδρομής που περιέλαβε 51,00 χλμ υποθαλάσσιων ερευνών από 31
ερευνητικά σκάφη. Σε ότι αφορά δε σκοπιμότητα του Ν
ord
Stream 2 αυτή
εύκολα γίνεται αντιληπτή εάν εξετάσουμε την τρέχουσα κατάσταση προμήθειας
αερίου της Ευρώπης όπου το Ρωσικό αέριο αναμένεται να καλύψει το κενό
τροφοδοσίας ύψους 121 Δισεκ. κυβ. μέτρων που εκτιμάται ότι θα δημιουργηθεί κατά
τα επόμενα 20 χρόνια, λόγω της μείωσης της παραγωγής αερίου από εγχώριες πηγές συμπεριλαμβανομένης
και της Νορβηγία. Σήμερα, η Ευρωπαική παραγωγή αερίου κυρίως από την Βόρεια
θάλασσα και την Ολανδία ανέρχεται στα 260 Δισεκ. κυβ. μέτρα ενώ μέχρι το 2035 η
παραγωγή αυτή θα έχει μειωθεί στα 166 Δισεκ. κυβ. μέτρα, ενώ οι παραδώσεις από
Βόρεια Αφρική (Αλγερία) θα έχουν και αυτές μειωθεί από τα 41 Δισεκ. κυβ. μέτρα
σήμερα στα 8.0 Δισεκ. κυβ. μέτρα μέχρι το 2035. Έτσι το μεγάλο κενό που
αναπόφευκτα θα προκύψει θα καλυφθεί τόσο από αυξημένες ροές Ρωσικού αερίου
(μέσω του συστήματος του
Nord
Stream, της Ουκρανίας αλλά και από
τον
Turkish
Stream
καθώς και του Νότιου
Διαδρόμου) όσο και από
LNG, οι ετήσιες
παραδώσεις του οποίου από 53
Bcm
σήμερα αναμένεται να αυξηθούν στα
70-80
Bcm τουλάχιστον κατά την
επόμενη 20ετία.
Θεωρώντας το σύνολο της Ευρωπαϊκής
αγοράς φυσικού αερίου και της σημερινής αρχιτεκτονικής του συστήματος
τροφοδοσίας (βλέπε χάρτη), η στρατηγική σημασία του συστήματος αγωγών
Nord
Stream Ι και 2 για την εξασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας της γηραιάς
ηπείρου καθίσταται προφανής. Με τη Ρωσία να είναι σήμερα ο βασικός ενιαίος
προμηθευτής αερίου της ΕΕ και με τις διακινούμενες ποσότητες ν’ αυξάνονται από
εδώ και εμπρός, είναι απόλυτα λογικό για την
Gazprom να θέλει να διαφοροποιήσει τις οδούς μεταφοράς, ενισχύοντας
τον Βόρειο άξονα (δηλ. τον
Nord
Stream) και τον αντίστοιχο νότιο (
Turkish
Stream) και διατηρώντας μικρότερη μεταφορική ικανότητα μέσω
Ουκρανίας, η οποία απεδείχθη προβληματική ως διαμετακομιστική
διαδρομή για λόγους που έχουμε επανειλημμένως αναλύσει στο παρελθόν μέσω της
στήλης.