Τόσο ως τοποθεσία, όσο και ως θεματολογία, η Μεσόγειος Θάλασσα είναι στο επίκεντρο της πολιτικής ατζέντας της συνόδου κορυφής των G7. Σύμφωνα δε με επίσημη δήλωση της Πρωθυπουργού της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, η ευθύνη στους ώμους της Ιταλίας είναι τεράστια. Η Ρώμη υπόσχεται θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν, ώστε να χαράξει την ορθή πορεία για να καταλήξουν οι ηγέτες της Ομάδας των Επτά στις απαραίτητες για το μέλλον αποφάσεις. Σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση της ιταλικής κυβέρνησης, η συγκεκριμένη σύνοδος κορυφής θα επικεντρώσει το ενδιαφέρον της στη διατήρηση μιας τάξης πραγμάτων με κανόνες, αλλά και θα προωθήσει τη θωράκιση των κρατών και κυβερνήσεων από τις απειλές που δημιουργεί η πρόοδος του τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Ψηλά στην ατζέντα της Ομάδας των Επτά βρίσκονται επίσης οι σχέσεις με τις χώρες και κυβερνήσεις της Αφρικής, στο πλαίσιο - όπως αναφέρει η ανακοίνωση - μιας αμοιβαίας επωφελούς συνεργασίας με εταιρικές συμπράξεις και χωρίς αρπακτικές και πατερναλιστικές λογικές.
Διεθνείς αναλυτές εκτιμούν ότι το ενδιαφέρον της Ιταλίας για τη Μεσόγειο είναι απολύτως λογικό, αναφέρει χαρακτηριστικά η αμερικανική πολιτική επιθεώρηση The National Interest. H Ιταλία αποτελεί χώρα πρώτης γραμμής όσον αφορά στο μεταναστευτικό, την ασφάλεια, αλλά και το ενεργειακό μέλλον της Ευρώπης και της Μεσογείου. Αυτό που επιθυμεί να επιτύχει η κυβέρνηση της κυρίας Μελόνι είναι ο συντονισμός των πολιτικών και των αποφάσεων των ηγετών και των κυβερνήσεων της Ομάδας των Επτά, αλλά και ο παραλληλισμός των στρατηγικών τους προτεραιοτήτων, ώστε να ληφθούν αποφάσεις για την ασφάλεια της Μεσογείου αλλά και για την πολιτική του ΝΑΤΟ στην περιοχή, καθώς μετά την σύνοδο κορυφής των G7 έπεται και η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσινγκτων.
Ιστορικά, τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και πολλές χώρες της Ευρώπης θεωρούν τη Μεσόγειο περισσότερο θαλάσσια οδό διέλευσης παρά γεωγραφική περιοχή με πολιτικές και γεωστρατηγικές σταθερές, καθώς η Μεσόγειος οδηγεί στη Μαύρη Θάλασσα, στο Ισραήλ και τη διώρυγα του Σουέζ. Οι πρόσφατες όμως εξελίξεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Μεσόγειος, όπου βρίσκεται η νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αξίζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και προσοχή. Οι μεταναστευτικές ροές από τη βόρειο Αφρική προς τη Μεσόγειο και τη νότια Ευρώπη αυξάνονται κατακόρυφα. Μόνον στην Ιταλία το 2023 έφτασαν 158.000 άνθρωποι, την ώρα που στην Αφρική αυξάνεται η πολιτική και κοινωνική αναταραχή και τα πραξικοπήματα. Την ίδια ώρα, εντείνονται οι οικονομικές κρίσεις και οι φυσικές καταστροφές, οι εμπορικοί πόλεμοι και η έλλειψη σιταριού. Οι τζιχαντιστές και η ισλαμιστική τρομοκρατία δημιουργούν χάος, βία και προϋποθέσεις για κατάρρευση κρατών και κυβερνήσεων. Ο αριθμός των μεταναστών από την Αφρική στην Ευρώπη μεταξύ 2022 και 2023 διπλασιάστηκε σε 286.000 ανθρώπους.
Ενίσχυση του ΝΑΤΟ στην Αφρική
Το διεθνές εμπόριο αυξάνει την στρατηγική σημασία της Μεσογείου, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται και τα φορτία του σιταριού μεταφέρονται δια μέσον της Μεσογείου. Συγχρόνως, η Κίνα εντείνει τη συνεργασία της και τους δεσμούς της με χώρες και κυβερνήσεις της βορείου Αφρικής σε οικονομικό, επενδυτικό, βιομηχανικό επίπεδο και στον κατασκευαστικό κλάδο, με ευρείες επιπτώσεις για ολόκληρη την περιοχή. Επιπλέον ο νέος εμπορικός δρόμος Ινδίας - Μέσης Ανατολής και Ευρώπης που δημιουργείται βάσει αποφάσεων της Ομάδας των 20 (G20), έχει σκοπό την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης, της ασφάλειας, της ευημερίας και της οικονομικής διασύνδεσης μεταξύ Ασίας, Αραβικού Κόλπου και Ευρώπης, σχέδιο το οποίο υλοποιείται με εμπορικό και ναυτιλιακό δρόμο επικοινωνίας δια της Μεσογείου.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στη Μεσόγειο γιατί μέσω αυτής επιθυμούν την διατήρηση της ισορροπίας δυνάμεων στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Οι περιοχές αυτές επηρεάζονται όλο και περισσότερο από την Ρωσία και την Κίνα, με την Ουάσινγκτων να ανησυχεί ότι η αμερικανική προβολή ισχύος θα επηρεαστεί αρνητικά από οποιαδήποτε αλλαγή ή διατάραξη της ασφάλειας και της σταθερότητας στην περιοχή. Στην συνάντηση τους τον Ιούλιο 2023 Μελόνι και Μπάιντεν κατέληξαν από κοινού στο συμπέρασμα ότι οι κύριες απειλές για την περιοχή είναι το οργανωμένο έγκλημα, η τρομοκρατία, και η μαζική μετανάστευση που απαιτούν διατλαντική συνεργασία και κοινή στρατηγική, για να αντιμετωπιστούν.
Δύση και Ηνωμένες Πολιτείες επιθυμούν πλέον την οικοδόμηση στενότερων και παραγωγικότερων σχέσεων με αφρικανικές χώρες, ώστε να δημιουργηθούν ενεργειακοί διάδρομοι μεταφοράς φυσικού αερίου και πετρελαίου, να περιοριστούν οι ροές της μετανάστευσης, αλλά και να αποδυναμωθεί η οικονομική επιρροή της Κίνας στην περιοχή που απειλεί να αντικαταστήσει τις χώρες της Ευρώπης ως παρόχους οικονομικής βοήθειας και επενδύσεων. ΗΠΑ και Ευρώπη επιθυμούν την ενίσχυση της ατλαντικής συνεργασίας για βιομηχανικές και οικονομικές επενδύσεις στην Μεσόγειο και την Αφρική, ώστε να ενισχυθεί το εμπόριο και η παραγωγή πρώτων υλών αλλά και βιομηχανικών προϊόντων όπως μέταλλα και μπαταρίες. Οι ΗΠΑ επιθυμούν, επίσης, την απευθείας χρηματοδότηση μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και την ενίσχυση του διπλωματικού και οικονομικού διαλόγου της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη Αφρικανική Ένωση, που σήμερα επί της ουσίας δεν υφίσταται. Οι G7 δια μέσου της Ιταλίας προωθούν ένα μακροπρόθεσμο και φιλόδοξο σχεδιασμό για την Μεσόγειο και την Αφρική, με ισχυρά πολιτικά και οικονομικά μέσα.
Μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία αλλά και τις αποφάσεις της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, η Ατλαντική Συμμαχία ενισχύει την παρουσία της τόσο στη Μέση Ανατολή και τη Μεσόγειο όσο και την ανατολική Ευρώπη, χωρίς να ξεχνά την Μέση Ανατολή και την περιοχή του αφρικανικού Σαχέλ, με κύριο στόχο την αποτροπή και ανάσχεση των επεκτατικών κάθε μορφής τάσεων της Κίνας και της Ρωσίας. Η κατάσταση σήμερα είναι ασταθής και ο έντονος ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων δημιουργεί προϋποθέσεις έντασης και έξαρσης των πολέμων και της τρομοκρατίας. Στην σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσινγκτων αναμένεται να ληφθούν αποφάσεις για ενίσχυση της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ αλλά και της παρουσίας του στην Αφρική. Μέσα από διάφορες πρωτοβουλίες, όπως ο Διάλογος για τη Μεσόγειο, η Πρωτοβουλία Συνεργασίας της Κωνσταντινούπολης, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ προσπαθούν να τονώσουν τις προσπάθειες για αντιμετώπιση των στρατηγικών προκλήσεων στην περιοχή συμπεριλαμβανομένης και της κλιματικής αλλαγής. Η Μεσόγειος δεν θεωρείται πλέον μεγεθυντικός φακός των προβλημάτων της Αφρικής της Μέσης Ανατολής και της νότιας Ευρώπης, αλλά περιοχή με αυτόνομη σημασία και ενδιαφέρον για την Ατλαντική Συμμαχία και ολόκληρη την Ευρώπη που αντιμετωπίζουν νέες προκλήσεις και απειλές.