Δημήτριος Βασίλειος Κόκκινος: Γεωπολιτική της Ενέργειας στο Σύστημα Ευρώπη - Ασία - Μέση Ανατολή

Η «Γεωπολιτική της Ενέργειας στο Σύστημα Ευρώπη - Ασία - Μέση Ανατολή» είναι το νέο βιβλίο του Δρ. Δημητρίου-Βασιλείου Κόκκινου, Συμβούλου Μηχανικού, Οικονομικού Αναλυτή, Καθηγητή Γεωπολιτικής και Ενέργειας της Ανώτατης Σχολής Εθνικής Αμύνης και Προέδρου της Γεωπολιτικής Επιτροπής του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ), που κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό από τις εκδόσεις «Λειμών». Όπως παρατηρεί εύστοχα προλογίζοντας το βιβλίο ο κορυφαίος των ειδικών της Γεωπολιτικής στη χώρα μας, Καθηγητής Ιωάννης Μάζης, Πρόεδρος του Τμήματος Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών: «Το στοιχείο που καθιστά άκρως ενδιαφέρον το πονημάτιο αυτό, είναι η διεθνής, μακρά και ουσιαστική πορεία του φίλου Δημήτρη στον χώρο της ενέργειας και μάλιστα στα πλέον σημαντικά της μέτωπα και στις πλέον κρίσιμες στιγμές της. Εκείνο που ο αναγνώστης θα κρατήσει ξαναδιαβάζοντας δύο και τρεις φορές μια, κατ’ αρχήν ανώδυνη φράση, θα ‘ναι η πείρα του Κόκκινου η οποία με την χαρακτηριστική γι’ αυτόν πραγματιστική απλότητα, αναδίδει σοφία».

Πραγματικά, το βιβλίο του Δρ. Κόκκινου αποτελεί όχι απλώς ένα θεωρητικό προϊόν μελέτης των αρχών της Διεθνούς Πολιτικής και της Γεωπολιτικής της Ενέργειας, αλλά το καταστάλαγμα της εμπειρικής εφαρμογής των γεωπολιτικών αρχών στη διαχείριση καταστάσεων στις οποίες συμμετείχε ή ακόμη και πρωταγωνίστησε ο ίδιος ο συγγραφέας, ο οποίος διαθέτει μακρά εμπειρία σε τομείς όπως οι υδρογονάνθρακες, Ναυτιλία, Βιομηχανία, Άμυνα, Τραπεζική και Διεθνείς Υποθέσεις.. Άλλωστε, ο Δρ. Δ.Β. Κόκκινος διετέλεσε Σύμβουλος Υπουργών Εξωτερικών, Πρωθυπουργών και εξωτερικός Σύμβουλος -Αξιολογητής μεγάλων προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο και Ρωσία, ενώ πρέπει να υπογραμμιστεί ότι μέσα στα επιτεύγματα του συγκαταλέγεται και η Διακρατική Συνθήκη του Κιέβου για την ελεύθερη διεθνή διέλευση αγωγών και διακίνηση Υδρογονανθράκων όπως και η σύσταση του συστήματος Mu lti Modal Oil Transport.

Το βιβλίο αναλύει με χρονολογική σειρά τις εξελίξεις που καθόρισαν στην πρόσφατη ιστορία τη Γεωπολιτική της Ενέργειας στο διεθνές σύστημα από την εποχή που το πετρέλαιο ξεκίνησε να αποκτά γεωπολιτική σημασία. Ειδική αναφορά γίνεται στη συμφωνία Sykes- Picot, του 1916, που καθόρισε τον πετρελαϊκό, αλλά και πολιτικό χάρτη της Μέσης Ανατολή, ως τις μέρες μας. Όπως σημειώνεται στο τέλος του κεφαλαίου, το Ισλαμικό Κράτος ( ISIS) αμφισβήτησε την ισχύ της συμφωνίας, με τους οπαδούς του να κραυγάζουν το 2014 ότι «η συμφωνία Sykes- Picot πέθανε». Στο σημείο αυτό αναδεικνύεται μία από τις βασικές αρετές του βιβλίου: η σύνδεση του ιστορικού παρελθόντος με τη σύγχρονη γεωπολιτική και διεθνοπολιτική πραγματικότητα – πράγμα που ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να διαπιστώσει σε πολλά άλλα σημεία στη συνέχεια της αφήγησης.

Ακολουθεί η ανάλυση της περιόδου 1919-1939, στη διάρκεια της οποίας η Μεγάλη Βρετανία κυριάρχησε στον πετρελαϊκό τομέα, κυρίως της Μέσης Ανατολής, και η αναφορά στην πολιτική των Μπολσεβίκων σε σχέση με τα πετρέλαια του Μπακού και στη συνθήκη του Rapallo.

Στη συνέχεια, ο συγγραφέας αναλύει τους ενεργειακούς «δρόμους» που ακολούθησαν οι Γερμανοί, οι Ιάπωνες και οι Σύμμαχοι πριν και κατά τον Β΄ Παγκόσμιο.

Εκτενώς περιγράφεται η περίοδος της αμερικανικής κυριαρχίας στην παγκόσμια μεταπολεμική ενεργειακή σκηνή με οξυδερκή ανάλυση των βασικών γεγονότων και εξελίξεων που σημάδεψαν την εν λόγω περίοδο: αλλαγή σχέσεων ΗΠΑ – Βρετανίας στη Μέση Ανατολή, ανατροπή Μοσαντέκ, κρίση του Σουέζ, πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετία του ’70 και σύσταση του ΟΠΕΚ, το δίλημμα «αγωγοί ή τάνκερ», που άρχισε για πρώτη φορά να εμφανίζεται στη δεκαετία του ’50 και του ’60 κλπ. Με απλό αλλά διεισδυτικό τρόπο, γίνονται κατανοητές οι προεκτάσεις των εξελίξεων αυτών όχι μόνο στο ενεργειακό επίπεδο, αλλά και στην εξυπηρέτηση γεωοικονομικής και γεωπολιτικής δράσης από τους βασικούς «παίκτες» της περιόδου εκείνης στο διεθνές σύστημα.

Τα επόμενα κεφάλαια εισάγουν το αναγνώστη στις πολύ ενδιαφέρουσες σύγχρονες εξελίξεις που άρχισαν να διαμορφώνονται μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου, αφού παρατεθεί το πλαίσιο που είχε διαμορφωθεί το προηγούμενο διάστημα, ιδίως στις σχέσεις Ευρώπης - Ρωσίας. Ζητήματα που κυριαρχούν στη σύγχρονη ενεργειακή ειδησεογραφία, όπως οι υδρογονάνθρακες και οι αγωγοί της Κασπίας, η ρωσική πολιτική των αγωγών από τον Blue Stream μέχρι τη ματαίωση του πρότζεκτ του South Stream και την αναγγελία του Turk Stream τοποθετούνται στο γεωπολιτικό τους πλαίσιο με ιδιαίτερη έμφαση στην θέση της Τουρκίας σε αυτό.

Το βιβλίο αναλύει στη συνέχεια τον πόλεμο Ιράν – Ιράκ και τις μετέπειτα εξελίξεις που διαμόρφωσαν τη «Νέα Μέση Ανατολή» μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του ’90.

Το νέο βιβλίο του Δρος Κόκκινου τελειώνει με τρία πολύ επίκαιρα και ενδιαφέροντα κεφάλαια. Το πρώτο είναι αφιερωμένο στις παραμέτρους της Γεωπολιτικής της Ενέργειας τον 21^ο αιώνα, όπως διαμορφώνεται από τις πολιτικές και τις σχέσεις των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Κίνας. Στη συνέχεια αναλύεται η σχέση Ενέργειας και Γεωπολιτικής στο νέο περιβάλλον και οι μελλοντικές της προεκτάσεις, ενώ ακολουθεί ειδικό κεφάλαιο για την ανάδυση των BRICS ως νέας παγκόσμιας δύναμης. Στα κεφάλαια αυτά, αλλά και στο Συμπέρασμα και στον Επίλογο του βιβλίου, ο ενημερωμένος αναγνώστης έχει την ευκαιρία να συνθέσει επιλεγμένες πληροφορίες με τις μακροπρόθεσμες μελλοντικές τάσεις, στην αλληλεπίδραση Γεωπολιτικής και Ενέργειας, τις οποίες το οξύ αισθητήριο και η γνώση του συγγραφέα σταθερά και τεκμηριωμένα αναδεικνύουν.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Ο Δρ. Δημήτριος – Βασίλειος Κόκκινος κατέχει πτυχία Dipl. Naval Architect από το Southampton Polytechnic, Ingenieur Civil du Genie Maritime από το Παρίσι , Ingenieur Ecole Nationale Superiere des Techniques Avancees από το Παρίσι και D. Eng. (H.C.) από το Kingston University U.K. Μετά από μια διεθνή καριέρα στην Ναυπηγική, την Ναυτιλία και την Αμυντική Βιομηχανία όλη σε θέσεις Γενικού Διευθυντού ,δημιούργησε την δίκη του εταιρεία Συμβούλων INDEURCOG, η οποία μεταξύ άλλων ανέλαβε σημαντικό αριθμό προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως το πρόγραμμα INOGATE του οποίου υπήρξε ο Συντονιστής και το οποίο ασχολήθηκε επί επταετία με τα δίκτυα Αερίου και πετρελαίου και τις παραγωγικές και μεταφορικές δυνατότητες Υδρογονανθράκων στην Κεντρική Ασία, στον Καύκασο και στην Ανατολική Ευρώπη προς την Δύση και σειρά άλλων προγραμμάτων Υδρογονανθράκων στην Κεντρική Ασία και τον Καύκασο.

Μέσα στα επιτεύγματα του είναι και η Διακρατική Συνθήκη του Κιέβου για την ελεύθερη διεθνή διέλευση αγωγών και διακίνηση Υδρογονανθράκων όπως και η σύσταση του συστήματος Μulti Modal Oil Transport. Διετέλεσε Σύμβουλος Υπουργών Εξωτερικών, Πρωθυπουργών και εξωτερικός Σύμβουλος -Αξιολογητής μεγάλων προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο και Ρωσία. Διετέλεσε μέλος του Δ.Σ της Petrola S.A και άλλων Διοικητικών Συμβουλίων του ομίλου Λάτση.

Για 14 χρόνια οργάνωσε και διοίκησε ως Πρόεδρος μεγάλες θυγατρικές της EUROBANK στην Ελλάδα και στην Ανατολική Ευρώπη. Συνέταξε σειρά εγχειριδίων σε προγράμματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αφορούν Μάνατζμεντ ,Οικονομικά, Διοικητική, Εκπαίδευση και μεθόδους Production Sharing Agreements for Oil and Gas.

Είναι Επισκέπτης Καθηγητής στην Ανώτατη Σχολή Εθνικής Αμύνης στο μάθημα "ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ" και στην Σχολή Διοικήσεως Επιτελών του Πολεμικού Ναυτικού. Τακτικός Αρθρογράφος στον Ημερήσιο οικονομικό και ηλεκτρονικό Τύπο σε θέματα Γεωπολιτικά ,Ενεργειακά και Οικονομικά. Πρόεδρος της Γεωπολιτικής Επιτροπής του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ).