Να σημειώσουμε ότι το 2002 το ΑΕΠ της Ελλάδας, καθώς η ελληνική οικονομία είχε ακόμη συγκρίσιμο μέγεθος με την τουρκική, βρισκόταν στα 155 δισ. ευρω, ενώ εξαιτίας και της εξαετούς ύφεσης κυμάνθηκε το 2014 στην περιοχή των 182 δισ. ευρώ.
Με την εξαίρεση της διεθνούς κρίσης του 2009 η Τουρκία παρουσίαζε πρωτογενή πλεονάσματα, ενώ εξαιτίας της δημοσιονομικής πολιτικής της και της μεγέθυνσης του ΑΕΠ της, το δημόσιο χρέος περιορίστηκε από 95% του ΑΕΠ το 2002 σε 36% του ΑΕΠ σήμερα.
Το νοικοκύρεμα του Δημοσίου ήταν ο ένας πυλώνας της πολιτικής που ακολουθήθηκε, ο άλλος ήταν οι ιδιωτικοποιήσεις που βοήθησαν σημαντικά στο να προσελκυστούν κεφάλαια από το εξωτερικό, είτε με τη μορφή των ξένων άμεσων επενδύσεων είτε και με τη μορφή βραχυπρόθεσμων τοποθετήσεων, που βοήθησαν τον χρηματιστηριακό και τραπεζικό τομέα.
Φιλόδοξος στόχος της κυβέρνησης Ερντογάν ήταν να καταστεί η Τουρκία μία από τις 12 ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου ως το 2023. Σύμφωνα με μελέτη της PwC η μετατόπιση της παγκόσμιας οικονομικής δύναμης προς τις αναδυόμενες αγορές θα συνεχιστεί τις ερχόμενες δεκαετίες, με την Τουρκία να αναμένεται ότι θα κρατήσει τη θέση της στους G20 και ότι μαζί με την Αίγυπτο θα ασκούν μεγαλύτερη επιρροή στη ΝΑ Μεσόγειο. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της PwC για το πώς θα διαμορφωθεί η παγκόσμια κατάταξη των οικονομιών με βάση το ΑΕΠ σε ισοτιμίες αγοραστικής δύναμης η Τουρκία από τη 17η θέση το 2014 εκτιμάται ότι θα βρεθεί στη 14η θέση το 2030.
Αλλαγή κλίματος
Τα χρόνια όμως των μεγάλων επιτυχιών εκτιμάται ότι έχουν υποχωρήσει μερικώς. Η κατασκευαστική έκρηξη έχει αποτύχει στην επίτευξη αειφόρου ανάπτυξης. Το εξωτερικό χρέος έχει αυξηθεί, ενώ οι διεθνείς επενδυτές αποσύρουν μερικώς τις επενδύσεις τους από τη χώρα. Το 2014 ο ρυθμός ανάπτυξης σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Deutsche Bank υποχώρησε στο 2,7%, από 4,1% το 2013, ενώ το 2015 εκτιμάται ότι θα κυμανθεί στο 3,5%.
«Οι οικονομικές προβλέψεις μου για το 2015 για τον ρυθμό ανάπτυξης αγγίζουν περίπου το 3%»ανέφερε προσφάτως στην DW ο Σεϊφετίν Γκιουρσέλ, διευθυντής του Οικονομικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Μπαχτσεσεχίρ της Κωνσταντινούπολης.
Η Τουρκία συνορεύει με χώρες όπου μαίνονται πόλεμοι. Στο πλαίσιο αυτό οι εξαγωγές της προς χώρες της Μέσης Ανατολής δεν αναμένεται να σημειώσουν σημαντικές επιδόσεις. Οι ελπίδες στρέφονται προς την ΕΕ.
Αλλά και εκεί ούτε εφέτος η ευρωπαϊκή οικονομία θα καταφέρει να έχει καλές επιδόσεις. Οι οικονομολόγοι Henrik Gullberg, Christian Wietoska και Hongtao Jiang της Deutsche Bank αναμένουν πάντως μια συνήθη ανάπτυξη τόσο για το 2015 όσο και για το 2016, ενώ μια μετρημένη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής θεωρούν ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί, αν και οι συνθήκες της αγοράς αποτελούν το κλειδί των εξελίξεων.
Παράλληλα επισημαίνουν πως το πολιτικό ασφάλιστρο κινδύνου είναι σε άνοδο, καθώς το πολιτικό σκηνικό εμφανίζεται αβέβαιο εν όψει και των εκλογών του Ιουνίου.
Κίνδυνος από την άνοδο επιτοκίων στις ΗΠΑ
- «Εισαγωγή» κεφαλαίων ελληνικών συμφερόντων μέσω Μάλτας
Στο ξεκίνημα της χρονιάς τα πράγματα πήγαιναν καλά για την Τουρκία, καθώς οι εισροές κεφαλαίων ήταν ικανοποιητικές εξαιτίας της βελτίωσης των προοπτικών για τον πληθωρισμό και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Την ίδια ώρα το μεγαλύτερο του αναμενομένου πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ και η πτώση των τιμών του πετρελαίου στα 45 δολάρια το βαρέλι ενίσχυαν τα μακροοικονομικά δεδομένα της χώρας.
Στα τέλη του Ιανουαρίου τα πράγματα άλλαξαν, καθώς οι αγορές άρχισαν να μετατοπίζουν το ενδιαφέρον τους από την ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ στο εκλογικό αποτέλεσμα της Ελλάδας και στην τύχη της ευρωζώνης. Να σημειωθεί πάντως ότι σύμφωνα με τον Σαλτίκ Γκαλάταλι της Ak Βank ελληνικών συμφερόντων κεφάλαια πριν από τις εκλογές στην Ελλάδα κατέληξαν μέσω Μάλτας στην Τουρκία.
Παράλληλα οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν 30% από τα χαμηλά, ενώ και οι εκλογές του ερχόμενου Ιουνίου βάρυναν το κλίμα, με αποτέλεσμα οι επενδυτές να προχωρήσουν σε ρευστοποιήσεις τίτλων, με την τουρκική λίρα να υποχωρεί σε ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου, έστω και αν η Fed αναμένεται να αυξήσει τα επιτόκια το β' εξάμηνο του έτους, επηρεάζοντας τις ροές κεφαλαίων προς τη χώρα.
«Ξεπούλημα» - Σε ιστορικό χαμηλό σε σχέση με το δολάριο βρέθηκε η λίρα
Τις τελευταίες πέντε εβδομάδες η τουρκική λίρα βρέθηκε σε ιστορικά χαμηλά σε σχέση με το δολάριο μετά το sell-off (ξεπούλημα) των επενδυτών, οι οποίοι φαίνεται να ανησυχούν περισσότερο για την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας παρά για τη γενικότερη οικονομική κατάσταση στη χώρα.
Η αξιοπιστία της κεντρικής τράπεζας έχει δοκιμαστεί καθώς ο τούρκος πρόεδρος
Ταγίπ Ερντογάν πραγματοποίησε επίθεση στην κεντρική τράπεζα της χώρας για τις πολιτικές που εφαρμόζει πυροδοτώντας νέες ανησυχίες για την ανεξαρτησία του θεσμού και οδηγώντας σε ελεύθερη πτώση τη λίρα. «Τα επιτόκια είναι αυτά που καθορίζουν τον πληθωρισμό. Αν κρατάς τα επιτόκια ψηλά, ο πληθωρισμός θα είναι υψηλός, αλλά αν τα κόψεις θα πέσει και ο πληθωρισμός. Υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που δεν το καταλαβαίνουν αυτό» τόνισε. «Η νομισματική πολιτική έχει αποκτήσει πολιτικό χαρακτήρα» ανέφεραν οι αναλυτές. Οι επενδυτές εκτιμούν ότι η κεντρική τράπεζα θα μειώσει τα επιτόκια με στόχο να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη. O οικονομολόγος Kubilay M. Öztürkτης Deutsche Bank εκτιμά ότι η κεντρική τράπεζα θα μειώσει τελικά κατά 50 μονάδες βάσης τα επιτόκια στις 24 Φεβρουαρίου.
Εξάρτηση
Η Τουρκία είχε εκρηκτικούς ρυθμούς ανάπτυξης την τελευταία δεκαετία, ωστόσο οι χαμηλοί ρυθμοί αποταμίευσης και το ενεργειακό έλλειμμα της χώρας είχαν αυξήσει την εξάρτησή της από τις εισροές ξένου κεφαλαίου. Ετσι εμφανίζεται ιδιαίτερα ευάλωτη καθώς εξαρτάται από εισροές φθηνών κεφαλαίων για να χρηματοδοτήσει το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Η ποσοτική χαλάρωση από τη Fed ήταν μια ευλογία για τις αναδυόμενες αγορές καθώς οι χαμηλότερες αποδόσεις των ΗΠΑ ώθησαν τους επενδυτές να αναζητήσουν στο εξωτερικό υψηλότερες αποδόσεις, μια εξέλιξη η οποία ευνόησε και την Τουρκία. Από την άλλη πλευρά, όμως, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της, που αποτελεί μόνιμο πονοκέφαλο για τους επενδυτές, συρρικνώνεται κατά 400 εκατ. δολάρια για κάθε 10 δολάρια που χάνει το πετρέλαιο.
(από την Εφημερίδα: "Το Βήμα")