Διέξοδος για Αρχιτέκτονες

«...Να βοηθήσω τους ανθρώπους να βρουν τον εαυτό τους. Μέσα από μιαν αρχιτεκτονική που θα είναι αληθινή». Ετσι είχε εκφράσει κάποτε ο σπουδαίος Ελληνας αρχιτέκτονας Αρης Κωνσταντινίδης το όνειρό του για τη δουλειά στην οποία είχε αφιερωθεί. Μπορεί να μην το διατυπώνουν ακριβώς έτσι, όμως οι περισσότεροι από όσους εισέρχονται στην περιπέτεια της αρχιτεκτονικής συμμερίζονται το όνειρο της αληθινής δημιουργίας. Σε κάθε περίπτωση, δεν περιμένουν ότι αυτό που θα κάνουν θα είναι να... δηλώνουν αυθαίρετα και να πραγματοποιούν ενεργειακούς ελέγχους σε κτίρια.

Αυτή είναι όμως η πραγματικότητα για χιλιάδες εν ενεργεία αρχιτέκτονες και μηχανικούς, όπως θα είναι και για τους περίπου 600 νέους αρχιτέκτονες που θα αποφοιτήσουν φέτος από τις αρχιτεκτονικές σχολές της χώρας. Οσο συνεχίζεται το «παύσατε πυρ» της ελληνικής οικοδομής, ελάχιστοι καταφέρνουν να εργαστούν στο αντικείμενό τους, να σχεδιάσουν κτίρια, να θέσουν σε εφαρμογή τις γνώσεις και τη δημιουργικότητά τους. Οσοι δεν στρέφονται στο εξωτερικό ή σε άλλους επαγγελματικούς δρόμους, βάζοντας στον «πάγο» την καριέρα τους, καταφεύγουν στις μόνες διεξόδους που ξεπροβάλλουν εν καιρώ κρίσης: νομιμοποίηση αυθαιρέτων, ενεργειακές επιθεωρήσεις, έλεγχοι δόμησης.

«Προφανώς και δεν ήταν αυτό με το οποίο ονειρευόμουν να ασχοληθώ στη ζωή μου, αλλά στην παρούσα συγκυρία αυτή είναι η μόνη εναλλακτική» λέει στην «Κ» η κ. Αννα Γκούντρα, αρχιτέκτων, που σήμερα παρακολουθεί σεμινάρια σε ΚΕΚ για δίπλωμα ενεργειακού επιθεωρητή. «Είναι η μόνη λύση για να “κρατηθείς” στο επάγγελμα». Σύμφωνα με την ίδια, η κατάρρευση του κλάδου της οικοδομής ήταν το τελειωτικό χτύπημα για τους αρχιτέκτονες. «Στην Ελλάδα τη δουλειά μας την κάνουν “παραδοσιακά” οι μηχανικοί. Ενώ στο εξωτερικό ο αρχιτέκτονας όχι μόνο σχεδιάζει, αλλά έχει την εποπτεία της κατασκευής ενός κτιρίου ώς το τέλος, εδώ θεωρούμαστε ούτε λίγο ούτε πολύ πολυτέλεια. Φανταστείτε τώρα που δεν κατασκευάζονται καθόλου καινούργια κτίρια. Τα μεγάλα έργα, όπως εμπορικά κέντρα, γίνονται από κατασκευαστικές εταιρείες. Ακόμα και τα μεγάλα αρχιτεκτονικά γραφεία “κάθονται”».

Η απόφαση για ενεργειακό έλεγχο όλων των κτιρίων έως το 2014 δημιούργησε μεγάλη ζήτηση για ενεργειακούς επιθεωρητές. Χαρακτηριστικό ωστόσο και της «προσφοράς» είναι το «παζάρι» που γίνεται με τις τιμές. Ενώ οι προβλεπόμενες αμοιβές είναι αρκετά χαμηλές (η επιθεώρηση ενός μέσου σπιτιού κοστίζει περί τα 200 ευρώ), πολλοί αναγκάζονται να ζητήσουν πολύ λιγότερα ούτως ώστε να πάρουν τη δουλειά. «Αυτό δείχνει τον μεγάλο ανταγωνισμό, αλλά ταυτόχρονα σημαίνει ότι γίνεται και κακή δουλειά».

Ευτυχώς για τους επαγγελματίες του κλάδου, η νομιμοποίηση αυθαιρέτων είναι αρκετά καλά αμειβόμενη: η χαμηλότερη αμοιβή είναι περίπου 1.000 ευρώ. «Μη γελιόμαστε, τα περισσότερα γραφεία, καταξιωμένοι αρχιτέκτονες, ζουν από αυτή την εργασία» λέει η κ. Γκούντρα. «Αυτή είναι διέξοδος και για τους μεμονωμένους αρχιτέκτονες. Τα αυθαίρετα είναι πάρα πολλά στη χώρα. Και με ένα αυθαίρετο τον μήνα μπορείς να ζήσεις», προσθέτει χαρακτηριστικά. Ο κ. Λευτέρης Μιχαλούτσος, επίσης αρχιτέκτονας, πρόκειται κι αυτός να παρακολουθήσει τα απαραίτητα σεμινάρια για να γίνει ενεργειακός επιθεωρητής. «Τόσο αυτό όσο και το να ασχολείσαι με αυθαίρετα το κάνεις γιατί πρέπει. Η ζωή κρύβει και επαγγελματικές απογοητεύσεις, όμως κοιτάς γύρω σου τι γίνεται και κάνεις ό,τι είναι να κάνεις. Στον δρόμο θα αναπτύξεις και πάλι προσδοκίες και όνειρα».

Ο ίδιος μάλιστα εντοπίζει αρκετά θετικά στο φαινόμενο. «Θεωρώ ούτως ή άλλως ότι ο αρχιτέκτονας θα πρέπει να εγκαταλείψει τον ρόλο του “γκουρού”, αυτού που κατέχει την απόλυτη αλήθεια για την αισθητική. Ισως το γεγονός ότι θα αναγκαστεί να ασχοληθεί με τη διεκπεραίωση υποθέσεων του πολίτη σε σχέση με το Δημόσιο να είναι προς όφελός του». Ηδη οι κατευθύνσεις των νέων νόμων που αφορούν τη δόμηση εκσυγχρονίζουν τη διαδικασία αδειοδότησης, μετατοπίζοντας την τελική ευθύνη από το Δημόσιο στους ιδιώτες μηχανικούς. «Αυτό είναι κάτι που θα έπρεπε να το δούμε θετικά. Σε κάθε περίπτωση, είναι προτιμότερο από το να είσαι διπλωματούχος αρχιτέκτονας και να διεκπεραιώνεις απλώς άδειες οικοδομής, πηγαινοερχόμενος στις δημόσιες υπηρεσίες, κερνώντας... πορτοκαλάδες· να έχεις συγκεκριμένο ρόλο με συγκεκριμένες ευθύνες».

(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 17/03/2012)