Τις διαχρονικές αδυναμίες και στρεβλώσεις της αγοράς ηλεκτρισμού
ανέδειξαν την Τετάρτη οι συμμετέχοντες στην απογευματινή συζήτηση που
διοργάνωσε το ΙΕΝΕ στην Αθήνα. Στο επίκεντρο βρέθηκε τόσο ο Νόμος 4001, όσο και
οι αλλαγές που επιβάλουν τα μνημόνια, αλλά και ο ρόλος της ΔΕΗ στην διαμόρφωση
των τιμών. Μεταξύ άλλων, τονίστηκε ότι η ελληνική αγορά παραμένει σε μεγάλο
βαθμό δέσμια διαχρονικών προβλημάτων, τα οποία την εμποδίζουν από το να ανοίξει
και να ωριμάσει.
Ο Ρόλος του Νόμου
4001 και του Μνημονίου
Ο καθηγητής Παντελής Κάπρος τόνισε σχετικά, ότι το βασικό
στοιχείο του Ν.4001 ήταν η ανάθεση σε θυγατρική της ΔΕΗ της διαχείρισης των
δικτύων και άλλων σημαντικών αρμοδιοτήτων. Σύμφωνα με τον ίδιο, το πλούσιο
«μενού» που περιλαμβάνουν τα μνημόνια για πώληση μονάδων, ιδιωτικοποιήσεις κτλ
δεν πρόκειται να έχει αποτελέσματα αν δεν προβεί η κυβέρνηση σε συγκεκριμένες
μεταρρυθμίσεις.
Ο κ. Κάπρος αναγνώρισε ως προβλήματα στην χονδρεμπορική
αγορά την απευθείας πληρωμή των ΑΔΙ, την ανάκληση του μεταβλητού κόστους των
μονάδων, την μη εφαρμογή ποινών για τις συστηματικές αποκλίσεις που
παρατηρούνται στις δηλώσεις φορτίων, τα υπερβολικά τεχνικά ελάχιστα των
μονάδων, την αδιαφανή διαχείριση των υδροηλεκτρικών, την απόκλιση της
ex-
post και
ex-
ante
ΟΤΣ, καθώς και τον ΕΦΚ στο φυσικό
αέριο. Επίσης, ανέφερε τις διάφορες χρεώσεις (ΥΚΩ, τέλος ΑΠΕ κτλ), την
αποδιοργάνωση του ανταγωνισμού στην λιανική, καθώς και άλλους παράγοντες.
Ένα Μέλλον με
Ιδιωτικές Λιγνιτικές Μονάδες
Από εκεί και πέρα, ο κ. Κάπρος μίλησε για το μέλλον της
αγοράς, ιδίως μιας αγοράς στην οποία θα υπάρχουν ιδιώτες ιδιοκτήτες λιγνιτικών
μονάδων. Ο ίδιος υπογράμμισε ότι με βάση τα ισχύοντα, οι ιδιώτες αυτοί θα έχουν
υπερ-αποδόσεις, δίχως να υφίστανται την ζημιά από άλλες μονάδες, την οποία
υφίσταται σήμερα η ΔΕΗ. Κατά συνέπεια, δεν θα τους συμφέρει να συνάπτουν
απευθείας συμβάσεις, παρακάμπτοντας την ΟΤΣ. Εν ολίγοις, αυτό σημαίνει στην
πράξη ότι ο ανταγωνισμός στον λιγνίτη δεν αναμένεται να ωφελήσει τον
καταναλωτή, ειδικά από τη στιγμή που και η ΔΕΗ θα αναγκαστεί να αυξήσει τις
τιμές για να αντισταθμίσει την απώλεια της υπεραξίας που θα υποστεί. Αυτό είναι
άλλωστε και ένα ζήτημα με το οποίο θα πρέπει να ασχοληθεί το κράτος, ώστε να
βρεθεί λύση, πιθανώς αναγκάζοντας τους ιδιώτες κατόχους λιγνιτικής ισχύος να
προβαίνουν σε διμερείς συμβάσεις με προμηθευτές και καταναλωτές.
Οι Παρατηρήσεις των
Συμμετεχόντων της Αγοράς
Ο Κωνταντίνος Κουκλέλης, πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ, δήλωσε ότι
μέχρι στιγμής, καμία από τις συνθήκες που εμπόδιζαν το άνοιγμα της αγοράς δεν
έχει αρθεί. Αντιθέτως, παραμένει η αποκλειστική πρόσβαση της ΔΕΗ στις εγχώριες
πηγές, όπως και ο μηχανισμός των ρυθμιζόμενων ΑΔΙ και τα εμπόδια στο
διασυνοριακό εμπόριο.
Ο ίδιος τόνισε ότι «γίναμε μάρτυρες προ μερικών εβδομάδων
ενός βίαιου πισωγυρίσματος. Αναιρέθηκε το κεκτημένο της απελευθέρωσης των
τελευταίων 4-5 ετών». Ο κ. Κουκλέλης υποστήριξε ότι η ΔΕΗ βγήκε κερδισμένη από
την όλη υπόθεση και προχώρησε σε σημαντικές αυξήσεις σε μέση και υψηλή τάση. Ως
εκ τούτου, η αγορά είναι απελευθερωμένη μόνο στα χαρτιά.
Από την πλευρά του, ο Ντίνος Μπενρουμπή, γενικός διευθυντής
της
Protergia, σημείωσε
ότι υπάρχουν διαρκή πισωγυρίσματα στην αγορά ηλεκτρισμού της χώρας μας: «Πήραμε
τον ΔΕΣΜΗΕ που ήταν ανεξάρτητος και τον πήγαμε πίσω στο να είναι θυγατρική της
ΔΕΗ. Το αποτέλεσμα το ζήσαμε στην πρόσφατη κρίση φυσικού αερίου. Με καθαρά
κομουνιστική μέθοδο κατανεμήθηκαν οι μονάδες, όχι με βάση ποια είναι πιο φθηνή
και παραγωγική, αλλά με βάση το ότι όλες πρέπει να δουλέψουν το ίδιο».
Παράλληλα, τόνισε ότι τα τιμολόγια όπως είναι σήμερα δεν
επιτρέπουν σε κανένα να μπει στην λιανική. «Δεν μπορείς αν δεν έχεις ισοζύγιο
με λιγνίτη και υδροηλεκτρικά», διαπίστωσε ο κ. Μπενρουμπή.
Ο διευθύνων σύμβουλος της
Elpedison, Ανδρέας Τζούρος, τάχθηκε επίσης υπέρ του να έχουν όλοι
οι παραγωγοί πρόσβαση στον λιγνίτη και τα υδροηλεκτρικά. «Με τις αποφάσεις που
ελήφθησαν, πιθανώς θα αυξηθεί το κόστος του ηλεκτρισμού, αλλά μπορεί να υπάρξει
ανταγωνισμός», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Τέλος, ο Δημήτρης Γεωργαντώνης, γενικός διευθυντής της Ήρων,
αναφέρθηκε στην οικονομική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί τους τελευταίους
μήνες: «Ο ΔΕΣΜΗΕ χρωστάει σε εμάς και εμείς στην ΔΕΠΑ», υπογράμμισε.
«Αντιλαμβάνεστε τι έχει να ακολουθήσει αν η ΔΕΠΑ δεν μπορεί να φέρει φυσικό
αέριο».
Τι Είπαν ΔΕΣΜΗΕ και
ΡΑΕ
Από την πλευρά των φορέων, ο κ. Μιχάλης Φιλίππου, Διευθυντής
Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού του ΔΕΣΜΗΕ, περιέγραψε την εικόνα της
αγοράς αναλυτικά. Παράλληλα, υποστήριξε ότι «υπάρχουν μηχανισμοί στην αγορά με
σκοπό περισσότερο το να στηρίξουν κάποιες καταστάσεις και όχι να βοηθήσουν την
ελεύθερη λειτουργία της. Τα αίτια είναι προφανή και εδώ και 10 χρόνια συζητάμε
τα ίδια και τα ίδια».
Τέλος, ο Μίλτος Ασλάνογλου, Αντιπρόεδρος Β΄της ΡΑΕ, οποίος
τόνισε ότι το μοντέλο της αγοράς παραμένει ίδιο και μετά τον νέο νόμο, ενώ,
σχετικά με την εφαρμογή του ενιαίου μοντέλου αγοράς της Ε.Ε. απαιτούνται μία
σειρά από αλλαγές (π.χ. «άνοιγμα» της πρόσβασης ιδιωτών και στα υδροηλεκτρικά).
Με αφορμή, επίσης, την παρούσα συγκυρία της έντονης κακοκαιρίας και των
προβλημάτων που αυτή προκάλεσε, ο κ. Ασλάνογλου επισήμανε ότι ακόμη δεν έχουμε
βρει τρόπο αποζημίωσης των επισφαλειών της αγοράς. Τέλος, υπογράμμισε ότι
τελικός στόχος θα πρέπει να είναι η διαμόρφωση μίας καθετοποιημένης αγοράς
ηλεκτρικής ενέργειας με διμερείς σχέσεις και απευθείας συναλλαγές ανάμεσα σε
καταναλωτές και παραγωγούς, με τους τελευταίους να έχουν όλοι παρόμοιο
μείγμα.