Καθώς η Ευρώπη επιταχύνει την πορεία της προς την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας, με τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς, η μετάβαση από τη θεωρία στην πράξη αρχίζει να αποκτά απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα.
Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ μετάβαση δεν περιορίζεται πλέον σε στρατηγικά σχέδια και ρυθμιστικά πλαίσια, αλλά περνά σταδιακά σε πραγματικές εγκαταστάσεις παραγωγής καυσίμων μηδενικών εκπομπών και σε λιμενικές υποδομές που καλούνται να τα υποστηρίξουν.
Ένα από τα πλέον εμβληματικά ορόσημα αυτής της μετάβασης καταγράφεται στη Δανία, όπου τέθηκε πρόσφατα σε επίσημη λειτουργία το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής πράσινης αμμωνίας παγκοσμίως όπου στις 20 Δεκεμβρίου παρήγαγε την πρώτη παρτίδα αυτού του καυσίμου.
Το πρωτοποριακό έργο ανήκει στη Skovgaard Energy και βρίσκεται στο Ramme της δυτικής Δανίας, αποτελώντας καρπό συνεργασίας με τηνTopsoe και τηVestas.
Πρόκειται για την πρώτη με νάδα διεθνώς που συνδέει άμεσα την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας με τη σύνθεση αμμωνίας.
Το εργοστάσιο που θα έχει ετήσια παραγωγική δυναμικότητα 5.000 τόνων πράσινης αμμωνίας λειτουργεί ήδη ως ζωντανό παράδειγμα του πώς γενικότερα η πράσινη χημεία μπορεί να στηρίξει τη μελλοντική ενεργειακή μετάβαση της ναυτιλίας.
Η Topsoe παρέχει την τεχνολογία σύνθεσης αμμωνίας, ενώ η Vestas συμβάλλει με αιολική ενέργεια, η οποία συμπληρώνει την παραγωγή από τα φωτοβολταϊκά και τις ανεμογεννήτριες της Skovgaard Energy.
Το έργο έχει λάβει χρηματοδότηση ύψους 81 εκατ. δανικών κορονών (περίπου 11 εκατ. ευρώ) από το Δανικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης και Επίδειξης Ενεργειακής Τεχνολογίας (EUDP).
Η συγκεκριμένη εξέλιξη ενισχύει τις προσδοκίες και για τη ναυτιλία, καθώς σύμφωνα με τον νορβηγικό νηογνώμονα DNV, 39 πλοία που κινούνται με αμμωνία βρίσκονται ήδη υπό παραγγελία, ενώ εμπορικοί κινητήρες είναι πλέον διαθέσιμοι στην αγορά.
Αν και η παραγωγή μπλε και πράσινης αμμωνίας παραμένει ακόμη περιορισμένη, τα επιβεβαιωμένα επενδυτικά σχέδια προβλέπουν αύξηση της παγκόσμιας παραγωγικής ικανότητας στα 14 εκατ. τόνους ετησίως έως το 2030.
Κυρίαρχη επιλογή προς το παρόν το LNG Ενώ αναπτύσσεται η χρήση της αμμωνίας το LNG παραμένει η κυρίαρχη επιλογή στην τρέχουσα φάση της μετάβασης.
Η πρόσφατη αναγνώρισή του από την Κομισιόν ως μεταβατικού καυσίμου, σε συνδυασμό με τη νέα οδηγία του DNV που επιτρέπει τη χρήση πραγματικών μετρήσεων εκπομπών μεθανίου, δημιουργεί ένα δικαιότερο και τεχνικά ακριβέστερο πλαίσιο συμμόρφωσης.
Το νέο αυτό περιβάλλον μειώνει τις επιβαρύνσεις για τους πλοιοκτήτες που χρησιμοποιούν σύγχρονους κινητήρες χαμηλής ολίσθησης, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα των LNG-fuelled πλοίων έναντι των συμβατικών.
Ο χάρτης των ευρωπαϊκών λιμένων που διαθέτουν ανεπτυγμένες υποδομές LNG διαμορφώνεται ταχύτατα:
Ρότερνταμ, Ολλανδία -Το μεγαλύτερο LNG hub της Ευρώπης, με ζήτηση που άγγιξε τα 0,94 εκατ. κ.μ. το 2024 και με παρουσία εταιρειών όπως οι Shell, Titan LNG Kai Vopak.
- Ζέεμπρουγκε, Βέλγιο – Πλήρες σύστημα ship to-ship και truck to-ship, με υψηλό επίπεδο επιχειρησιακής ετοιμότητας, παρά τις αναταράξεις από τους περιορισμούς στο ρωσικό LNG.
- Βαρκελώνη, Ισπανία – Ηγέτης στην Ιβηρική με αύξηση ζήτηστις 60% και ισχυρούς ενεργειακούς παίκτες όπως η Enagas και η Shell. • Γιβραλτάρ – Κομβικό σημείο
διέλευσης, με ιδιαίτερα ανταγωνιστικό ship to-ship bunkering.
- Μπρουνομπίτελ, Γερμανία – Αναπτυσσόμενος κόμβος χάρη στο Elbehafen LNG Terminal και τις φιλόδοξες γερμανικές πολιτικές απανθρακοποίησης.
Η ωριμότητα αυτώντωνυποδομών επιβεβαιώνεται και από τα στοιχεία της αγοράς.
Σύμφωνα με τη SEA-LNG, το 2024 καταγράφηκε αύξηση 33% στον αριθμό των LNG-fuelled πλοίων, με τον παγκόσμιο στόλο να φτάνει τα 638 πλοία.
Η ανοδική πορεία προβλέπεται να συνεχιστεί, με εκτίμηση ότι έως το τέλος του 2028 τα LNG-powered πλοία θα ξεπεράσουν τα 1.200.
Αντίστοιχα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Clarksons, σήμερα 198 λιμάνια παγκοσμίως διαθέτουνυποδομέςLNG bunkering, ενώ 78 νέες εγκαταστάσεις βρίσκονται υπό ανάπτυξη.
Ο στόλος των LNG bunkering vessels έφτασε τα 60 το 2024, σημειώνοντας άνοδο 22% μέσα σε έναν χρόνο.
ΤοLNG μειώνει κατά 20%-25% τις εκπομπές CO2 σε σχέση με το μαζούτ, όμως παραμένει μεταβατικό καύσιμο, με την τελική κλιματική του απόδοση να εξαρτάται από τον περιορισμό του methane slip.
Η Ε.Ε. το αντιμετωπίζει ως κρίσιμη «γέφυρα» προς τα καύσιμα μηδενικού άνθρακα-το πράσινο μεθάνιο, την αμμωνία και το υδρογόνο , τα οποία ήδη βρίσκονται στο επίκεντρο των επενδύσεων και των ρυθμιστικών εξελίξεων που θα διαμορφώσουν τη ναυτιλία του μέλλοντος.
Ο ενεργειακός χάρτης των λιμανιών της Ε.Ε.
Τα ευρωπαϊκά λιμάνια κινούνται στο επίκεντρο μιας ραγδαίας ενεργειακής μετάβασης, καθώς καλούνται να μετατρέψουν τη διαθεσιμότητα των νέων καυσίμων σε ασφαλείς και αξιόπιστες υποδομές ανεφοδιασμού.
Από το LNG, που κερδίζει σταθερά έδαφος ως καύσιμο χαμηλότερων εκπομπών, έως την αμμωνία και το υδρογόνο, διαμορφώνεται ένα νέο δίκτυο «πράσινων» υποδομών που θα
καθορίσει ποια ευρωπαϊκά λιμάνια θα πρωταγωνιστήσουν στη ναυτιλία των επόμενων δεκαετιών.
Στην πρώτη γραμμή βρίσκεται το Ρότερνταμ, το οποίο εξελίσσεται σε παγκόσμιο πρότυπο για την τροφοδοσία πλοίων με αμμωνία.
Τον Απρίλιο του 2025 πραγματοποίησε το πρώτο πλήρως επιτυχημένο ship to-ship bunkering υγρής αμμωνίας στο Maasvlakte, επιβεβαιώνοντας ότι η αμμωνία μπορεί να διακριθεί με ασφάλεια σε πραγματικές επιχειρησιακές συνθήκες.
Παράλληλα, επενδύει σε υποδομές για «καθαρή» αμμωνία και μελλοντικά για υδρογόνο, σε συνεργασία με ομίλους όπως η OCI Global kain Victrol.
Αντίστοιχη δυναμική αναπτύσσει και το North Sea Port στα σύνορα Βελγίου-Ολλανδίας, το οποίο αναδεικνύεται σε έναν από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους ευρωπαϊκούς κόμβους πράσινου υδρογόνου.
Με σχέδια παραγωγής έως 500MWμέχρι το 2030 και ώριμες εγκαταστάσεις αποθήκευσης και μεταφοράς clean fuels, φιλοδοξεί να αποτελέσει κεντρικό hub ανεφοδιασμού για τη Βόρεια Θάλασσα.
Στη Νότια Ευρώπη, λιμάνια της Ισπανίας, όπως το Huelva και ο Algeciras, έχουν ενταχθεί σε χρηματοδοτούμενα από την Ε.Ε. έργα AFIF/CEF για την ανάπτυξη υποδομών αμμωνίας και μεθανόλης, φέρνοντας τη Μεσόγειο πιο κοντά στο νέο ενεργειαακό μίγμα της ναυτιλίας.
Μετην πλήρη εφαρμογή των FuelEU Maritime kai EU ETS να πλησιάζει, ο ανταγωνισμός μεταξύ λιμανιών αναμένεται να ενταθεί, καθιστώντας την έγκαιρη ανάπτυξη «πράσινων» υποδομών κρίσιμο παράγοντα για την ελκυστικότητα και τη στρατηγική σημασία τους.
(από την εφημερίδα «ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ»)