πλέον σε βασικό εργαλείο μετατροπής των επενδυτικών εξαγγελιών σε πραγματικά κεφάλαια, συμβόλαια και τεχνολογία.
Λιγότερο από ενάμιση μήνα πριν εκπνεύσει το 2025 η Aramco έχει ήδη συνάψει εντυπωσιακές συμφωνίες με τις ΗΠΑ, αξίας δεκάδων δισ. δολαρίων. Τον Μάιο ανακοίνωσε 34 προκαταρκτικές συμφωνίες με αμερικανικές εταιρείες, ύψους 90 δισ. δολαρίων, σε τομείς όπως το LNG, η αναβάθμιση διυλιστηρίων, η τεχνητή νοημοσύνη, τα προηγμένα υλικά και οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.
Ακολούθησαν ακόμη 17 μνημόνια συνεργασίας, ύψους 30 δισ. δολαρίων. Το συνολικό πλαίσιο δείχνει πως οι επενδύσεις του Ριάντ θα φθάσουν στο 1 τρισ. δολάρια. Δεν πρόκειται πλέον μόνο για πετρέλαιο και αγορές οπλικών συστημάτων. Αντίθετα, συζητάμε για μια πολυεπίπεδη συμφωνία που περιλαμβάνει την ενέργεια, την τεχνολογία και τις εφοδιαστικές αλυσίδες, με την Aramco να βρίσκεται στο επίκεντρο και με σαφές γεωπολιτικό αποτύπωμα.
Για δεκαετίες, το κύριο περιουσιακό στοιχείο της Aramco στις ΗΠΑ ήταν το διυλιστήριο Motiva, στο Πορτ Άρθουρ του Τέξας. Πρόσφατες επενδύσεις το μετέτρεψαν στο μεγαλύτερο αμερικανικό διυλιστήριο με δυνατότητα διύλισης 654.000 βαρέλια ανά ημέρα, ενώ προβλέπεται νέα επένδυση ύψους 3,4 δισ. δολαρίων που σχεδιάστηκε για να το μετατρέψει σε ένα ολοκληρωμένο συγκρότημα πετροχημικών.
Ωστόσο, η σημερινή στροφή της Aramco δείχνει κάτι πολύ ευρύτερο, δηλαδή, τη μετακίνηση από το ακατέργαστο πετρέλαιο προς αμερικανικής προέλευσης προϊόντα εφοδιαστικής αλυσίδας και τεχνολογίας. Από τεχνολογίες upstream και μείωσης εκπομπών, μέχρι προηγμένα υλικά και χρηματοοικονομικά εργαλεία που εξασφαλίζουν ροές αμερικανικών κεφαλαίων σε υποδομές και έργα ενεργειακής μετάβασης.
Το μεγαλύτερο στρατηγικό βήμα αφορά, όμως το LNG. Η Σαουδική Αραβία πραγματοποιεί ξεκάθαρη στροφή στο φυσικό αέριο, ενώ οι ΗΠΑ αποκομίζουν οφέλη ως εξαγωγική δύναμη. Μετά τη 20ετή συμφωνία με την NextDecade, για την προμήθεια 1,2 εκατ. τόνων LNG ετησίως από το Τέξας, και τη συμφωνία πλαίσιο με τη Sempra, για 5 εκατ. τόνους και πιθανή συμμετοχή 25% στο Port Arthur LNG, η Aramco διαμορφώνει έναν παγκόσμιο χαρτοφυλάκιο φυσικού αερίου, με στόχο τους 7,5 εκατ. τόνους LNG έως το 2030.
Αυτή η στροφή επηρεάζει άμεσα τη γεωπολιτική: οι δύο χώρες συνδέουν πλέον την ενεργειακή τους ασφάλεια και στο LNG, η Σαουδική Αραβία αποκτά ευελιξία έναντι της Ευρώπης και της Ασίας και μειώνει, ταυτόχρονα, την εξάρτηση από την Ρωσία και το Κατάρ, ενώ οι ΗΠΑ ενισχύουν την παγκόσμια επιρροή τους στον κλάδο. (Πρόκειται για ένα στρατηγικό τόξο που στο δυτικό άκρο του, περιλαμβάνει και τα έργα υποδομών LNG στην Ελλάδα).
Παράλληλα, Ουάσιγκτον και Ριάντ κινούνται συστηματικά για την «αποσύνδεση» κρίσιμων αλυσίδων εφοδιασμού από την Κίνα, στο πεδίο των ορυκτών, των καταλυτών και των τεχνολογιών για ανανεώσιμες πηγές και μπαταρίες. Η Σαουδική Αραβία επιδιώκει πρόσβαση σε κρίσιμα υλικά και εξοπλισμό, ενώ οι ΗΠΑ θέλουν να περιορίσουν τον κινεζικό ρόλο στον Κόλπο. Πρόκειται για αμοιβαίο «απο-ρίσκο», που δημιουργεί σχέσεις αλληλεξάρτησης με υψηλό κόστος διακοπής.
Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η τεχνητή νοημοσύνη. Η νέα στρατηγική συμφωνία για αμερικανο–σαουδαραβική συνεργασία στην AI, καθώς και πιθανές πωλήσεις εξελιγμένων chips στη σαουδαραβική Humain, δείχνουν ότι οι ΗΠΑ θέλουν οι τεχνολογικές και πυρηνικές φιλοδοξίες του Ριάντ να πραγματοποιηθούν υπό αμερικανική και όχι υπό κινεζική «ομπρέλα.»
Όλα αυτά συνθέτουν μια νέα, πολύ πιο σύνθετη εκδοχή του παραδοσιακού «πετρέλαιο έναντι ασφάλειας». Όπως εξηγεί σε άρθρο του στο oilprice.com, ο Dr Cyril Widdershoven, έμπειρος αναλυτής σε θέματα ενέργειας, άμυνας και επενδύσεων στην Μέση Ανατολή, «τώρα έχουμε πετρέλαιο + LNG + τεχνητή νοημοσύνη + chips, με φόντο την αμερικανική στρατιωτική ισχύ.»
Παρά τον ενθουσιασμό, ο ίδιος κα αρκετοί ακόμη συνάδελφοί του υποστηρίζουν ότι η πραγματική δοκιμασία βρίσκεται στην υλοποίηση, υπό την έννοια, αν θα μετατραπούν τα 120 δισ. δολάρια των συμφωνιών της Aramco, σε πραγματικές επενδύσεις…Αν θα αποκτήσουν αμερικανικές εταιρείες μεγαλύτερη συμμετοχή σε σαουδαραβικά έργα και αν θα υλοποιηθεί το πυρηνικό πρόγραμμα.
Όλα τούτα προοιωνίζονται μια πιθανή ανακατάταξη ισχύος στην περιοχή του Περσικού, κάτι που υποχρεώνει τους βασικούς ανταγωνιστές του Ριάντ στην περιοχή, να παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις…