Παρά τις διστακτικές προσπάθειες της τότε καγκελαρίου Μέρκελ να παρατείνει τη λειτουργία ορισμένων μονάδων, το 2011, η καταστροφή στην Φουκουσίμα επέσπευσε τις διαδικασίες και η γερμανική βουλή προχώρησε στην ψήφιση για κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας.
Σήμερα όμως, η Γερμανία κάνει στροφή 180 μοιρών και προχωρά σε μια ιστορική ανατροπή της ενεργειακής της πολιτικής, επενδύοντας δυναμικά στην πυρηνική σύντηξη, δηλαδή, την τεχνολογία που υπόσχεται άφθονη και καθαρή ενέργεια στο μέλλον.
Με το νέο σχέδιο δράσης του καγκελαρίου Φρίντριχ Μερτς, το Βερολίνο φιλοδοξεί να διασφαλίσει ότι ο πρώτος εμπορικός αντιδραστήρας σύντηξης στον κόσμο θα είναι γερμανικός, και γι’ αυτό το σκοπό δεσμεύτηκε 1,7 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη της τεχνολογίας.
Η αιφνιδιαστική αυτή ανακοίνωση προκαλεί αναταράξεις στο ήδη πολωμένο πολιτικό σκηνικό της χώρας αναφορικά με την Ενεργειακή Μετάβαση, καθώς σηματοδοτεί το οριστικό τέλος μιας εποχής, ήτοι εκείνης της απόρριψης της πυρηνικής ενέργειας.
(Οκτώ από τους δεκαεπτά αντιδραστήρες που λειτουργούσαν στη Γερμανία έκλεισαν οριστικά μετά τον Μάρτιο του 2011)
Μόλις το 2023, η Γερμανία είχε θέσει εκτός λειτουργίας τους τελευταίους τρεις πυρηνικούς σταθμούς της, ολοκληρώνοντας μια δεκαετή πολιτική σταδιακής απεξάρτησης. «Έχουμε αποφασίσει να τερματίσουμε την πυρηνική ενέργεια και αυτό έχει γίνει αποδεκτό από την κοινωνία», είχε δηλώσει τότε ο υπουργός Περιβάλλοντος Κάρστεν Σνάιντερ στη Deutsche Welle. «Δεν υπάρχουν και δεν θα υπάρξουν νέες δεσμεύσεις προς τη βιομηχανία πυρηνικής ενέργειας», είχε υπογραμμίσει.
Ωστόσο, οι ρωγμές στην απόλυτη αυτή γραμμή άρχισαν να φαίνονται ήδη από την άνοιξη.
Τον περασμένο Μάιο, η υπουργός Οικονομίας Κατερίνα Ράιχε είχε δηλώσει πως είναι «ανοιχτή σε όλες τις τεχνολογίες», σηματοδοτώντας στροφή από τη μέχρι τότε δογματική στάση της Γερμανίας. Παράλληλα, το Βερολίνο έβαλε τέλος στον άτυπο «ψυχρό πόλεμο» με το Παρίσι για την πυρηνική ενέργεια, αποσύροντας την αντιπυρηνική ρητορική του από τις διαπραγματεύσεις εντός της Ε.Ε.
Ακόμη και σε αυτό το πλαίσιο, η φιλοδοξία της Γερμανίας να καταστεί παγκόσμιος ηγέτης στην τεχνολογία σύντηξης προκαλεί έκπληξη. Παρά τις πολιτικές δυσκολίες, η επιλογή έχει ισχυρή στρατηγική λογική: η χώρα χρειάζεται επειγόντως μια νέα γενιά καθαρής ενέργειας για να επιτύχει τους φιλόδοξους στόχους απανθρακοποίησής της. Ως μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, το ενεργειακό αποτύπωμα της Γερμανίας επηρεάζει άμεσα και τους συνολικούς κλιματικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Σάρα Κλάιν, υπεύθυνη για την έρευνα σύντηξης στο Ινστιτούτο Fraunhofer στο Άαχεν, δήλωσε στη DW ότι η επένδυση στην πυρηνική σύντηξη αποτελεί «έξυπνο, μακροπρόθεσμο στρατηγικό στοίχημα» που «διατηρεί τη Γερμανία στην αιχμή της παγκόσμιας τεχνολογικής κούρσας». Τόνισε επίσης πως, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών, η σύντηξη είναι «κρίσιμη για τη διασφάλιση ενεργειακής κυριαρχίας μετά την εποχή των ορυκτών καυσίμων».
Η πολιτική αυτή μεταστροφή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο κύμα αλλαγής στάσης απέναντι στην πυρηνική ενέργεια σε όλη την Ευρώπη. Η Ιταλία και η Δανία ξεκίνησαν φέτος διαδικασίες για την άρση των 40ετών απαγορεύσεων στην παραγωγή πυρηνικής ενέργειας, ενώ η Ισπανία εξετάζει το ενδεχόμενο να παρατείνει τη λειτουργία των πυρηνικών της σταθμών.
Παράλληλα, η έρευνα για την πυρηνική σύντηξη σημειώνει ραγδαίες προόδους. Η Κίνα επενδύει μαζικά με στόχο την εμπορική βιωσιμότητα έως το 2050, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες, ερευνητικά εργαστήρια επιτυγχάνουν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο στην παραγωγή καθαρής θετικής ενέργειας από μοντέλα σύντηξης με λέιζερ.
Οι επιπτώσεις από την επίτευξη εμπορικά βιώσιμης σύντηξης είναι τεράστιες. Όπως έγραφε πρόσφατα το Daily Galaxy, «αν η Κίνα ή οποιαδήποτε άλλη χώρα καταφέρει να κάνει τη σύντηξη εμπορικά βιώσιμη, θα προκαλέσει μια ενεργειακή επανάσταση που θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος ηλεκτροδοτεί κατοικίες, βιομηχανίες — ακόμη και διαστημικές αποστολές».
Και, φυσικά, αυτό θα σημάνει ένα μεγάλο γεωπολιτικό πλεονέκτημα για όποιον φτάσει πρώτος. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που ακόμη και η Γερμανία, άλλοτε ο πιο σθεναρός πολέμιος της πυρηνικής ενέργειας, ρίχνεται πλέον στην κούρσα της σύντηξης.