Είναι η Ναυτιλία Μικρών Αποστάσεων. Ναι, εκείνη που επισκιάζεται από την ποντοπόρο εμπορική ναυτιλία και τα πλοία-κολοσσούς, που διασχίζουν τους ωκεανούς, εκείνη της οποίας, όμως, ο ρόλος είναι καθοριστικός για την οικονομία και τον πολιτισμό της Μεσογείου.
Η Ναυτιλία Μικρών Αποστάσεων (Short Sea Shipping) αφορά τη διά θαλάσσης μεταφορά φορτίων και επιβατών εντός της ίδιας γεωγραφικής περιοχής, χωρίς να διασχίζει ωκεανούς. Στην πράξη, πρόκειται για τις μετακινήσεις πλοίων μεταξύ ευρωπαϊκών λιμένων ή γειτονικών περιοχών, όπως μεταξύ Ελλάδας, Ιταλίας, Τουρκίας, Κύπρου και Βορείου Αφρικής.
Η Μεσόγειος αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς και γεμάτους κίνηση κόμβους του κόσμου. Περισσότερο από το 25% των θαλάσσιων εμπορικών ροών της Ε.Ε. πραγματοποιούνται μέσω της ναυτιλίας μικρών αποστάσεων.
Για χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία, αυτή η μορφή ναυτιλίας είναι ζωτικής σημασίας. Εξασφαλίζει συνεχή ροή αγαθών, τροφίμων και πρώτων υλών, υποστηρίζει τοπικές οικονομίες και νησιωτικές κοινότητες και μειώνει την εξάρτηση από τις οδικές μεταφορές, περιορίζοντας το κόστος και τη συμφόρηση.
Σε μια εποχή που η «πράσινη μετάβαση» αποτελεί ζητούμενο, η ναυτιλία μικρών αποστάσεων προβάλλει ως περιβαλλοντικά βιώσιμη λύση.
Η μεταφορά ενός τόνου εμπορεύματος διά θαλάσσης απαιτεί τρεις έως τέσσερις φορές λιγότερη ενέργεια σε σχέση με τη μεταφορά του οδικώς. Ειδικά στην Μεσόγειο, όπου οι αποστάσεις είναι σχετικά μικρές, η προώθηση των φορτίων από τους δρόμους στα πλοία (modal shift) θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές άνθρακα.
Η μεσογειακή ναυτιλία είναι πολύτιμο εργαλείο συνεργασίας και σταθερότητας. Τα δρομολόγια που συνδέουν λιμάνια της Νότιας Ευρώπης με της Βόρειας Αφρικής ή της Μέσης Ανατολής λειτουργούν ως γέφυρες πολιτισμού και ανάπτυξης και αποτελούν κρίσιμη υποδομή σε περιόδους κρίσεων - είτε πρόκειται για φυσικές καταστροφές είτε για γεωπολιτικές εντάσεις.
Παρά τα πλεονεκτήματα, όμως, η ναυτιλία μικρών αποστάσεων αντιμετωπίζει προκλήσεις. Ανεπαρκείς λιμενικές υποδομές και καθυστερήσεις στις διασυνδέσεις με το χερσαίο δίκτυο. Ρυθμιστικά εμπόδια και γραφειοκρατία μεταξύ κρατών. Ανάγκη για ψηφιακή και «πράσινη» μετάβαση, ώστε να γίνει πιο ανταγωνιστική και βιώσιμη.
Η Ναυτιλία Μικρών Αποστάσεων δεν αποτελεί απλώς μια ακόμη μορφή μεταφοράς. Είναι η σπονδυλική στήλη της μεσογειακής οικονομίας, ένας κρίσιμος κρίκος στη μετάβαση προς ένα πιο φωτεινό μέλλον στις μεταφορές.
Σε μια εποχή όπου οι μεγάλες αποστάσεις φαίνονται να μικραίνουν, η αξία της Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων φαίνεται κάθε μέρα και περισσότερο. Ας το προσέξουν οι κατέχοντες τα «κλειδιά».
*Δημοσιογράφος, διευθυντής του περιοδικού Shipping International
(από την εφημερίδα "ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ")