απελπισμένο και αβοήθητο, έναν εφιάλτη που αναδυόταν από τα σκοτάδια, και, σήμερα, βρισκόμαστε ακόμα εδώ. Αντί να ξυπνήσουμε από αυτόν τον φρικτό εφιάλτη, τον ξαναζούμε καθημερινά, στο πλαίσιο αυτής της ατέρμονης πραγματικότητας που έχει γίνει η νέα μας ρουτίνα. Εδώ και δύο χρόνια κάθε πρωί ανοίγουμε τα μάτια μας σε μια άλλη μέρα με εικόνες ομήρων κλειδωμένων σε κλουβιά και λιμοκτονούντων σε υπόγειες σήραγγες, σε άλλη μια μέρα βομβαρδισμών, θανάτου και στερήσεων για τους άνδρες, τις γυναίκες, τα παιδιά και τους ηλικιωμένους στη Γάζα, σε μια άλλη μέρα με ρεπορτάζ για τους νεκρούς στρατιώτες [και όλα αυτά] διευρύνουν κάθε φορά τον απέραντο κύκλο του πένθους που απειλεί να καταπιεί τα πάντα».
Αυτά έγραψε σε άρθρο του στον βρετανικό Observer της περασμένης Κυριακής ο Ετγκαρ Κέρετ ενόψει της δεύτερης μαύρης επετείου των σφαγών της 7ης Οκτωβρίου του 2023 και της επακόλουθης εκστρατείας των Ισραηλινών στη Λωρίδα τη Γάζας.
«Στις παραλίες του Τελ Αβίβ, οι λάτρεις της γυμναστικής και του SUP επιδίδονται στις καθημερινές τους τελετουργίες ενώ μακρινές εκρήξεις ακούγονται στην ακτή σαν μηνύματα σε μπουκάλι: είναι τα νέα από τη Γάζα, συγκεχυμένα από την απόσταση, που οι θαμώνες της παραλίας προτιμούν να αγνοούν. Αλλωστε είναι αδύνατο να διακρίνει κανείς τις οιμωγές και τους θρήνους από εδώ, και αυτές οι μακρινές εκρήξεις έχουν γίνει ένας θόρυβος στο βάθος τον οποίο το ανθρώπινο αυτί, όπως φαίνεται, συνηθίζει γρήγορα. Μετά από δύο χρόνια συνηθίζονται τα πάντα. Ειδικά όταν κάθε μέρα που περνάει μοιάζει τόσο πολύ με την προηγούμενη, και τη νύχτα ξαγρυπνούμε, μετρώντας τους ζωντανούς ομήρους και τους νεκρούς αμάχους στη Γάζα και ακούγοντας τις ομιλίες που στάζουν μίσος και τρόμο από έναν υπό πολιορκία αρχηγό κράτους στον οποίο κανείς δεν πιστεύει πια. Σήμερα υπόσχεται ότι οι Ισραηλινοί θα ζουν σαν Σπαρτιάτες, διεξάγοντας έναν αέναο πόλεμο, και δεν χρειάζεται να είσαι προφήτης για να ξέρεις ότι αύριο ο ηγέτης μας θα μας σερβίρει το ίδιο πιάτο δηλητηρίου και αγωνίας, καρυκευμένο με το πικρό αλάτι του ιδρώτα και του αίματος», συμπλήρωσε ο γνωστός ισραηλινός συγγραφέας.
Ο Κέρετ έγραψε το άρθρο του μία εβδομάδα πριν από την επέτειο της 7ης Οκτωβρίου, με την ελπίδα ότι μέχρι να δημοσιευθεί στην ιστορική κυριακάτικη εφημερίδα της Βρετανίας, την περασμένη Κυριακή 5η Οκτωβρίου, θα είχε ξεπεραστεί από τα γεγονότα.
Φανταζόταν πως θα λάμβανε ένα αμήχανο mail μέσω του οποίου ο αρχισυντάκτης του Observer θα τον ενημέρωνε πως το άρθρο του ήταν παρωχημένο, επειδή είχε υπογραφεί εκεχειρία και οι ισραηλινοί όμηροι, καθώς και οι κάτοικοι της Γάζας, επέστρεφαν στα μέρη τους και, ως εκ τούτου, τα απεγνωσμένα παράπονά του δεν είχαν πλέον νόημα.
«Αντιθέτως είμαστε ακόμα εδώ, προσπαθώντας ακόμα να χωνέψουμε το σχέδιο 20 σημείων του Ντόναλντ Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου, την εξασφάλιση της επιστροφής των ομήρων και την εξεύρεση πολιτικής λύσης στη σύρραξη», σημείωσε σχετικά, μην όντας μάλλον ιδιαίτερα αισιόδοξος για τις έμμεσες διαπραγματεύσεις μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ στην Αίγυπτο όσον αφορά τους όρους του σχεδίου εκεχειρίας του αμερικανού προέδρου και τους μηχανισμούς εφαρμογής του.
«Καθένα από τα “σημεία” γεννά νέα ερωτήματα και μαζί με αυτά την ανησυχία ότι οι θανατηφόροι τροχοί του πολέμου απέχουν ακόμη πολύ από το να σταματήσουν. Καθώς παρακολουθούμε με αγωνία κάθε νέο ρεπορτάζ, περιμένοντας το πολυαναμενόμενο αίσιο τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι ισραηλινοί όμηροι στις υπόγειες σήραγγες και οι άμαχοι της Γάζας στην επιφάνεια, ανάμεσα σε ερείπια, θα περάσουν άλλη μια ημέρα δυστυχίας και θανάτου, με το τέλος να παραμένει ένας θολός τίτλος», έγραψε σχετικά ο Κέρετ.
«Τι άλλο χρειάζεται να πούμε; Κατά τη γνώμη μου έχουμε πει τα πάντα. Μάλιστα έχουμε γίνει κιόλας βαρετοί…», είπε, μετά τη δημοσίευση του άρθρου, συνομιλώντας με την Φραντσέσκα Καφέρι, απεσταλμένη της ιταλικής εφημερίδας La Repubblica στο Τελ Αβίβ.
«Δεν έχουμε πει πώς τελειώνουν όλα αυτά», σημείωσε η ιταλίδα δημοσιογράφος. «Επειδή εδώ δεν υπάρχει ποτέ τέλος. Πόσες φορές νομίσαμε ότι είχαμε φτάσει στο τέλος; Ηταν πάντα μια ψευδαίσθηση», απάντησε ο ισραηλινός συγγραφέας.
«Θα δούμε», συμπλήρωσε, αναφερθείς στο σχέδιο Τραμπ και στις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις. «Απλώς λέω να μην τρέφουμε αυταπάτες, επειδή έχουμε φτάσει κοντά πάρα πολλές φορές και δεν συνέβη τίποτα. Και επειδή αυτό είναι ένα φιλόδοξο σχέδιο: όχι μόνο μια εκεχειρία αλλά μια πορεία που θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε ένα παλαιστινιακό κράτος. Και ο Νετανιάχου δεν το θέλει αυτό: είναι ένας απρόθυμος διαπραγματευτής που αλλάζει τα χαρτιά στο τραπέζι».
Εάν, όμως, τερματιζόταν ο πόλεμος σήμερα, τι χώρα θα ήταν το Ισραήλ αύριο; «Αυτή είναι μια δύσκολη ερώτηση», παραδέχτηκε ο Ετγκαρ Κέρετ. «Το σκέφτομαι συχνά και δεν έχω εύκολες απαντήσεις. Καταρχάς, υποθέτω, πως θα ήταν μια χώρα ανακουφισμένη: το 80% των Ισραηλινών δεν θέλει αυτόν τον πόλεμο, αλλά ούτε το 99% των ανθρώπων στη Γάζα τον θέλουν, για να μην αναφέρουμε το 100% του υπόλοιπου κόσμου.
Αλλά εάν πραγματικά τερματιζόταν, το μέλλον θα ήταν αβέβαιο: μια πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι το 30% των Ισραηλινών έχουν συμπτώματα διαταραχής μετατραυματικού στρες, το οποίο σημαίνει ότι σε κάθε οικογένεια υπάρχει ένα άτομο με αυτήν την διαταραχή. Υπάρχουν δύο χρόνια οργής και απόγνωσης με τα οποία πρέπει να λογαριαστούμε, [υπάρχουν] άνθρωποι που χώρισαν, άνθρωποι που έκαναν φρικτά πράγματα και τα κουβαλούν μέσα τους, άνθρωποι που ένιωσαν προδομένοι και εγκαταλελειμμένοι», πρόσθεσε. «Αρα;», επέμεινε η απεσταλμένη της La Repubblica στο Τελ Αβίβ.
«Αρα δυσκολεύομαι να απαντήσω. Επιβαίνουμε σε ένα λεωφορείο μέσα σε ένα φλεγόμενο δάσος. Ο Νετανιάχου κρατάει το τιμόνι και μας λέει συνέχεια ότι μας βγάζει από τη φωτιά. Αλλά χύνει βενζίνη από το παράθυρο, κάνοντας, έτσι, τις φλόγες να εξαπλώνονται», είπε ο Ετγκαρ Κέρετ.
Βρίσκονται, όμως, και οι Παλαιστίνιοι σε αυτό το λεωφορείο; «Κρίνετε εσείς. Εγώ σας λέω πως πριν από την 7η Οκτωβρίου, υπήρχε, αν και στο βάθος, ένα αφήγημα σύμφωνα με το οποίο κάποια στιγμή θα έπρεπε να βρεθεί μια λύση με τους Παλαιστίνιους, έστω και αν αυτό απείχε πολύ ακόμα, επειδή ήταν σαφές ότι ούτε εμείς ούτε εκείνοι ήμασταν έτοιμοι. Τώρα αυτό δεν ισχύει: υπάρχει, και καθόλου στο βάθος, μια μεσσιανική ιδέα που μας έφερε πολύ κοντά στην προσάρτηση της Γάζας και της Δυτικής Οχθης. Παραμένω πεπεισμένος για την ανάγκη για μια συμφωνία και για την αναγνώριση ενός ρόλου για την Παλαιστινιακή Εθνική Αρχή. Αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι σε αυτή τη χώρα εξακολουθούν να ζουν βυθισμένοι στο δράμα της 7ης Οκτωβρίου και λένε όχι σε κάθε πιθανότητα, φοβούμενοι ότι θα μπορούσε να μας προκαλέσει νέο πόνο. Η μοναδική καλή δικαιολογία που μπορώ να βρω είναι ότι δεν μπορείς να σκεφτείς μια λύση ενόσω βρίσκεσαι εν μέσω μιας κρίσης».
Εξακολουθούν, όμως να υπάρχουν άνθρωποι στο Ισραήλ που συνεχίζουν να μιλάνε ανοιχτά και να αντιστέκονται σε αυτό το μεσσιανικό όραμα, ο Νταβίντ Γκρόσμαν, για παράδειγμα, πέρα από τον Κέρετ, καθώς και οι ακτιβιστές των οργανώσεων Peace Now και B’Tselem (για τα ανθρώπινα δικαιώματα στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη).
«Ναι αλλά δεν είναι εύκολο. Καθόλου. Οσοι […] υπογράψαμε κατά του πολέμου τους τελευταίους μήνες έχουμε απομονωθεί, δεχτήκαμε προσβολές και απειλές και χάσαμε δουλειές», ανέφερε σχετικά ο συγγραφέας. Θα σκεφτόταν, όμως, να εγκαταλείψει την πατρίδα του ο Ετγκαρ Κέρετ;
«Θα μπορούσα, αλλά δεν θα το κάνω. Παραφροσύνη δεν υπάρχει μόνο στο Ισραήλ. Εδώ ενδέχεται να είναι πιο ακραία, αλλά ούτε και ο υπόλοιπος κόσμος τα πηγαίνει πολύ καλύτερα […] Βρισκόμαστε όλοι σε ελεύθερη πτώση ενώ εμείς πιθανότατα είμαστε δύο επίπεδα πιο κάτω από όλους τους άλλους. Οσο για μένα, όσο μπορώ να μιλάω, θα είμαι εδώ», απάντησε.
Protagon.gr