καρτέλ, (του οποίου είναι ο de facto ηγέτης) για αύξηση της παραγωγής αργού από τα κράτη μέλη, είναι η μείωση των τιμών και μέσω αυτής η κάμψη της παραγωγής από τις εκτός OPEC χώρες.
Διακύμανση Brent 1 εβδομάδας
Μια κίνηση υψηλού ρίσκου αφού ενέχει τον κίνδυνο να μειωθούν πράγματι οι τιμές αλλά όχι αρκετά, και οι εκτός καρτέλ παραγωγοί να εξακολουθήσουν να παράγουν παρά τις όποιες δυσκολίες. Πράγμα που οδηγεί την αγορά σε τέλμα αφού οι παραγωγοί του OPEC καλούνται αίφνης να αντιμετωπίσουν υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα ενώ οι παραγωγοί εκτός OPEC, οι οποίοι υποτίθεται ότι θα τους έβλαπταν οι χαμηλές τιμές, συνεχίζουν να παράγουν περικόπτοντας τα έξοδα τους και περιορίζοντας τις κοστοβόρες έρευνες για την ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων.
Το σκηνικό αυτό και τις τραγικές συνέπειες το έχουμε ξαναζήσει. Όταν στις 27 Νοεμβρίου 2014 η Σαουδική Αραβία, κατά την διάρκεια της τακτικής χειμερινής συνόδου του OPEC στην Βιέννη, προχώρησε σε μια κίνηση εντυπωσιασμού, ανακοινώνοντας γενναίες αυξήσεις στην παραγωγή και δίδοντας το σύνθημα για free for all παραγωγή στα άλλα κράτη μέλη του OPEC. Οι τιμές που ήσαν στο επίπεδο των $ 75 το βαρέλι κατέρρευσαν 15% μέσα σε μια μόνο ώρα μετά την ανακοίνωση της απόφασης και έκτοτε κινήθηκαν για πολλούς μήνες σε πολύ χαμηλά επίπεδα μεταξύ $ 20 και $ 40 το βαρέλι κατά τα επόμενα δυο χρόνια. Μάλιστα στις 20 Ιανουαρίου 2016 η τιμή του Brent, του διεθνούς benchmark, έφθασε στο ναδίρ στα $ 27,88 το βαρέλι. Υποχρεώνοντας τις εταιρίες σε τριετή περίοδο λιτότητας με μεγάλη μείωση εξόδων, απολύσεις προσωπικού και πάγωμα νέων επενδύσεων. Με αρνητικές συνέπειες για επενδύσεις σε νέα κοιτάσματα που σύντομα άρχισε να έχει αντίκτυπο σε μειωμένη παραγωγή.
Διακύμανση Brent 6 μηνών
Οι μόνοι ωφελημένοι από το «σάλτο μορτάλε» τoυ Ριάντ στην Βιέννη τελικά αποδείχτηκε ότι ήσαν οι παραγωγοί σχιστολιθικού πετρελαίου και αερίου σε ΗΠΑ και Καναδά που, αν και με απώλειες, προσαρμόστηκαν στο νέο περιβάλλον χαμηλών τιμών και θριάμβευσαν. Και σε αυτούς εν πολλοίς οφείλεται η σημερινή ενεργειακή κυριαρχία των ΗΠΑ καθώς έχουν αναδειχτεί ως ο μεγαλύτερος παραγωγός αργού στον κόσμο με 21,0 εκατ. βαρέλια την ημέρα ( έναντι 10,6 εκατ. βαρ της Ρωσίας και 9,7 εκατ. βαρ. της Σαουδικής Αραβίας) και από τους κυριότερους παραγωγούς αερίου με 1033 bcma σε σύγκριση με 630 bcma της Ρωσίας, 263 bcma του Ιράν και 179,5 bcma του Κατάρ, 113 bcma της Νορβηγίας και 194 bcma του Καναδά και 248 bcma της Κίνας.
Εν όψει της αρνητικής εμπειρίας με τις ανορθόδοξες αποφάσεις της Σαουδικής Αραβίας στο παρελθόν (βλέπε παγίδα της Βιέννη) όπου αντί να παγώσουν ή και να μειώσουν τη παραγωγή, αυτή προχώρησε σε αύξηση αποβλέποντας σε διεκδίκηση μεριδίου της διεθνούς αγοράς, εύλογα τίθεται το ερώτημα εάν μετά από απανωτές αποφάσεις του OPEC τους τελευταίους μήνες για αύξηση της παραγωγής (βλέπε τελευταία απόφαση στις 7/9 για αύξηση της παραγωγής κατά 137 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα από τον Οκτώβριο) υπάρχει ο κίνδυνος να οδηγηθούμε εκ νέου σε κατάρρευση των διεθνών τιμών. Σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές σήμερα δεν υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης των τιμών γιατί απλούστατα ο OPEC με τις τελευταίες κινήσεις του για αύξηση της παραγωγής «παίρνει πίσω» μέρος των περικοπών στη παραγωγή που είχε επιβάλλει πριν από δυο χρόνια. Τότε οι συνολικές μειώσεις είχαν φθάσει τα 3,65 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Σύμφωνα με το τρέχον πρόγραμμα αύξησης της παραγωγής από τα κράτη μέλη του OPEC, μέσα στους επόμενους 12 μήνες θα αυξηθεί σταδιακά η παραγωγή κατά 1,65 εκατ. βαρέλια, αφήνοντας την συνολική παραγωγή του καρτέλ μειωμένη κατά 2,0 εκατ. βαρέλια την ημέρα σε σύγκριση με τον Απρίλιο 2023.
Είναι σαφές ότι ο OPEC+ κινείται πλέον με πολύ προσεκτικά βήματα σε ό,τι αφορά την αύξηση της παραγωγής και αντίθετα από την κομπορρημοσύνη της Ριάντ περί συντριβής των περιστασιακών παραγωγών shale oil, όπως τους αποκαλεί, η προγραμματισμένη αύξηση της παραγωγής του καρτέλ τους τελευταίους μήνες δείχνει να συμβαδίζει με τις ανάγκες της διεθνούς αγοράς, και εάν όχι τίποτε άλλο φανερώνει μια νουνεχή πολιτική. Εξ άλλου είναι διακηρυγμένος στόχος του OPEC ο ρόλος του για την διατήρηση ισορροπίας στην παγκόσμιο αγορά. Το πλέον πιθανό είναι αυτή η ισορροπία να διαταραχθεί πολύ σύντομα από την άκρως επιθετική πετρελαϊκή πολιτική των ΗΠΑ οι εξαγωγές αργού των οποίων το 2023 έφθασαν τα 3.8 εκατ. βαρέλια την ημέρα και ενδέχεται να ξεπέρασαν τα 4.0 εκατ.βαρ. το 2024. Παράλληλα ενισχύθηκαν οι εξαγωγές προϊόντων πάνω από τα 5.0 εκατ. βαρέλια το 2024. Υπό αυτή την έννοια η σημερινή πολιτική του OPEC+ για αύξηση του μεριδίου του είναι δικαιολογημένη ως αμυντική κίνηση, αφού ελλοχεύει η απειλή του νέου σχετικά παίκτη στις εξαγωγές, που είναι οι ΗΠΑ.
Τόσο η αύξηση παραγωγής από τον OPEC+, ο οποίος καλύπτει το 42% της παγκόσμιας παραγωγής, όσο και αυτή από τους παραγωγούς εκτός αποβλέπει στην κάλυψη της παγκόσμιας ζήτησης, η οποία παρά τους ευσεβείς πόθους του «πράσινου» λόμπι αυξάνεται κάθε χρόνο με πρόβλεψη αυτή να φθάσει τα 104 εκατ. βαρέλια την ημέρα το 2025, σε σύγκριση με 100.7 εκατ. βαρέλια το 2019- η τελευταία κανονική χρονιά πριν τον Covid 19.
Δηλαδή, όχι μόνο δεν οδηγούμεθα στο πολυδιαφημιζόμενο peak oil αλλά οι προοπτικές είναι μέσα στα επόμενα 10 χρόνια, βάσει τρεχουσών προβλέψεων από την πετρελαϊκή βιομηχανία να φθάσουμε τα 110 εκατ. βαρέλια ημερήσια ζήτηση.
Επειδή ακριβώς η αύξηση της παραγωγής του OPEC+ γίνεται με στόχο την επανάκτηση του μεριδίου του και την επιστροφή σε προγενέστερα επίπεδα παραγωγής, με ταυτόχρονη αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης, δεν παρατηρούμε κατολισθήσεις στην τιμή. Αντίθετα αυτή παρουσιάζει μια αξιοσημείωτη σταθερότητα με το Brent να έχει κινηθεί στην ζώνη των $ 65.00 και $ 68.50 το βαρέλι τις τελευταίες 10 εβδομάδες. Σήμερα το πρωί (22/9) το Brent για παραδώσεις Οκτωβρίου διαπραγματεύεται στην πλατφόρμα του ICE στα $ 67 το βαρέλι με καθαρά ανοδικές τάσεις. Σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών καθώς προχωρούμε προς τους χειμερινούς μήνες στο βόρειο ημισφαίριο η διαφορά μεταξύ προσφοράς και ζήτησης θα μειώνεται, με αποτέλεσμα να ενισχυθεί η σημερινή αδύναμη αυξητική τάση στις τιμές. Σε αυτή την περίπτωση οι τιμές είναι πολύ πιθανό να κινηθούν στα επίπεδα των $ 70 με $ 74 το βαρέλι μέχρι τα Χριστούγεννα.