Ο Κίματζ, ο οποίος συμμετείχε στον σχεδιασμό πολιτικής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τη Ρωσία και την Ουκρανία την περίοδο 2014-17, εξηγεί ότι προτεραιότητα του Πούτιν δεν είναι τα εδάφη αλλά οι περιορισμοί στην ανεξαρτησία της Ουκρανίας.
– Στην Ευρώπη επικρατεί η εντύπωση ότι ο πρόεδρος Τραμπ στοχεύει σε μια συμφωνία για τη συμφωνία, χωρίς να ενδιαφέρεται για τους όρους. Τι καταλαβαίνετε σε σχέση με τα κίνητρα και τους σκοπούς της Ουάσιγκτον σε αυτήν την απόπειρα διαπραγμάτευσης για την Ουκρανία;
– Το βασικό κίνητρο του προέδρου Τραμπ είναι να επιδείξει την προσωπική του ικανότητα να επιτύχει μια συμφωνία και να τερματίσει τον πόλεμο. Σε αυτό είναι πράγματι αξιοσημείωτα ευέλικτος, όντας πρόθυμος να εξετάσει ιδέες, όπως η παραχώρηση εδαφών από την Ουκρανία, οι δευτερογενείς κυρώσεις στη Ρωσία ή ακόμα και η πλήρης αποχώρηση των ΗΠΑ από τη σύγκρουση. Υπάρχει επίσης η εσωτερική πολιτική η οποία παίζει ρόλο. Ο Τραμπ κατηγορεί για τον πόλεμο περισσότερο τον Μπάιντεν παρά τον Πούτιν. Προσπαθεί με τη διπλωματία του να δείξει πόσο διαφορετικός είναι εκείνος από άλλους ηγέτες των ΗΠΑ. Πιστεύει, ή φαίνεται να πιστεύει, ότι αυτή η διαφορά θα επιφέρει ένα πιο γρήγορο τέλος στον πόλεμο.
– Ρεαλιστικά, τι θα μπορούσε να «δουλέψει» ως περίγραμμα για μια ειρηνευτική συμφωνία;
– Τίποτα σε αυτό το σημείο. Η μόνη εγγυημένη οδός προς την ειρήνη θα ήταν η παράδοση της Ουκρανίας στη Ρωσία, αλλά αυτό θα συνεπαγόταν μια βάναυση κατοχή της Ουκρανίας και πολύ πιθανόν την επέκταση των τρεχουσών εντάσεων κατά τη διάρκεια του πολέμου σε όλη την Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη. Ακόμη και σε αυτό το απίθανο σενάριο, η ειρήνη δεν θα ήταν πραγματικά ειρήνη. Υπάρχουν δύο κύριοι παράγοντες σε αυτόν τον πόλεμο: η προσπάθεια της Ρωσίας να ελέγξει την Ουκρανία –άμεσα ή έμμεσα– και η προσπάθεια της Ουκρανίας να διατηρήσει την εδαφική της ακεραιότητα και κυριαρχία. Οι στόχοι της Ρωσίας και της Ουκρανίας είναι στην πραγματικότητα ασύμβατοι και αυτό αποτελεί φυσικά ένα βαθύ εμπόδιο για κάθε είδους ειρηνευτική συμφωνία.
– Θεωρείτε ότι ο Πούτιν επιθυμεί να τερματιστεί ο πόλεμος;
– Θέλει να τερματιστεί ο πόλεμος με τους δικούς του όρους, οι οποίοι έχουν λιγότερο να κάνουν με τα εδάφη και περισσότερο με τους περιορισμούς τους οποίους η Ρωσία θα ήθελε να επιβάλει στην Ουκρανία. Για τη Ρωσία, η Ουκρανία μπορεί να είναι ανεξάρτητη, αλλά μόνο εάν δεν διαθέτει βιώσιμο στρατό και εμποδίζεται να ευθυγραμμιστεί με την Ευρώπη ή τη Δύση. Για τον Πούτιν, το πρόβλημα με αυτόν τον πολεμικό στόχο είναι ότι απέχει παρασάγγας από το να επιτευχθεί και πολλές από τις ενέργειές του έχουν ενθαρρύνει αφενός τους Ουκρανούς να αντισταθούν στη ρωσική κυριαρχία, αφετέρου τους Ευρωπαίους να ενωθούν στην υποστήριξη της Ουκρανίας – δηλαδή το αντίθετο από αυτό που προσπαθεί να επιτύχει. Στην πραγματικότητα, ο Πούτιν είναι παγιδευμένος σε έναν γεωπολιτικό λαβύρινθο δικής του κατασκευής.
– Τι περιθώρια ελιγμών διαθέτει η Ευρώπη από την πλευρά της;
– Η Ευρώπη έχει επί της ουσίας σημαντική επιρροή σε αυτή τη σύγκρουση. Μόλις είδαμε τους Ευρωπαίους ηγέτες να ανακοινώνουν στον Τραμπ ότι καμία επίλυση της σύγκρουσης δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την Ευρώπη, η οποία είναι κατηγορηματικά απρόθυμη να εγκαταλείψει την Ουκρανία. Επιπλέον, η Ευρώπη λαμβάνει μέτρα για να αυξήσει την επιρροή της με την πάροδο του χρόνου, μια υπόθεση που επικεντρώνεται στη Γερμανία, η οποία τώρα δεσμεύεται να είναι η στρατιωτική ατμομηχανή της Ευρώπης. Προς το παρόν, η δράση της Ευρώπης περιορίζεται από την ελάχιστη στρατιωτική ισχύ της και την εξαντλημένη αμυντική βιομηχανική βάση της. Θα χρειαστεί χρόνος για να αλλάξει αυτή τη δομική πραγματικότητα, αλλά η Ευρώπη σαφώς κινείται προς αυτή την κατεύθυνση.
– Πώς θα περιγράφατε τη θέση στην οποία βρίσκεται τώρα ο πρόεδρος Ζελένσκι;
– Η θέση του προέδρου Ζελένσκι δεν είναι ιδανική, αλλά δεν είναι και ιδιαίτερα επισφαλής. Διατηρεί την υποστήριξη του πληθυσμού του και διαθέτει έναν μεγάλο συνασπισμό που υποστηρίζει την Ουκρανία. Η χώρα του ελέγχει περίπου το 80% της επικράτειάς της και προβαίνει σε σημαντικές τεχνολογικές καινοτομίες, ώστε ο πόλεμος με drones να μπορεί εν μέρει να αντισταθμίσει τις ελλείψεις στο ανθρώπινο δυναμικό της. Εδώ και δύο χρόνια, η Ρωσία βρίσκεται ουσιαστικά σε αδιέξοδο σε αυτόν τον πόλεμο. Αυτό αποτελεί απόδειξη της ηγεσίας του Ζελένσκι κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ωστόσο οι Ουκρανοί έχουν κουραστεί φυσικά από τον πόλεμο και από τις συνθήκες στρατιωτικού νόμου οι οποίες έχουν εμποδίσει τη διεξαγωγή εκλογών, ενώ δεν είναι ιδιαίτερα ευχαριστημένοι με τον Ζελένσκι ως εγχώριο πολιτικό ηγέτη. Αλλά το θέμα τώρα για την Ουκρανία είναι ο πόλεμος και εδώ ο Ζελένσκι παρέχει ουσιαστική ηγεσία.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")