Από το 1950, η παραγωγή πλαστικών έχει αυξηθεί πάνω από 200 φορές και προβλέπεται να τριπλασιαστεί έως το 2060, ξεπερνώντας τους 1 δισεκατομμύριο τόνους ετησίως. Αν και αξιοποιούνται σε πολλούς τομείς, η ραγδαία εξάπλωση εντοπίζεται στα πλαστικά μιας χρήσης: φιάλες, συσκευασίες, είδη ταχείας κατανάλωσης.
Η ρύπανση που προκαλείται έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις, με 8 δισεκατομμύρια τόνους να έχουν διασπαρεί παντού — από το Έβερεστ μέχρι τις βαθύτερες ωκεάνιες τάφρους. Μόλις το 10% των πλαστικών αποβλήτων ανακυκλώνεται.
Η ανακύκλωση δεν επαρκεί, προειδοποιούν οι ερευνητές. Τα πλαστικά απειλούν σε όλα τα στάδια της ύπαρξής τους: από την εξαγωγή ορυκτών καυσίμων (φυσικό αέριο, άνθρακας) έως την παραγωγή, χρήση και απόρριψή τους. Η επίδρασή τους περιλαμβάνει ρύπανση της ατμόσφαιρας, έκθεση σε τοξικές ουσίες και εισχώρηση μικροπλαστικών στο ανθρώπινο σώμα. Επιπλέον, αποτελούν εστίες λιμναζόντων υδάτων που ευνοούν την αναπαραγωγή επικίνδυνων εντόμων, όπως τα κουνούπια.
«Οι συνέπειες είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς για τις ευάλωτες ομάδες, όπως τα βρέφη και τα παιδιά», τονίζει ο Φίλιπ Λάντριγκαν, επιδημιολόγος του Boston College και κύριος συγγραφέας της μελέτης.
Η βιομηχανία πλαστικών και οι παραγωγοί πετρελαίου επιμένουν ότι η λύση έγκειται στη βελτίωση της ανακύκλωσης. Όμως, σε αντίθεση με υλικά όπως το χαρτί ή το αλουμίνιο, τα χημικά σύνθετα πλαστικά δεν είναι εύκολα ανακυκλώσιμα. Η έκθεση τονίζει: «Δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από την κρίση πλαστικής ρύπανσης βασιζόμενοι στην ανακύκλωση».
Περισσότερο από το 98% των πλαστικών προέρχονται από ορυκτά καύσιμα. Η παραγωγή τους επιβαρύνει σημαντικά το κλίμα, εκπέμποντας πάνω από 2 δισεκατομμύρια τόνους CO₂ ετησίως — περισσότερους ακόμη και από τη Ρωσία, την τέταρτη πιο ρυπογόνα χώρα. Επιπλέον, τα μισά μη διαχειριζόμενα πλαστικά καίγονται, ενισχύοντας την τοξική ρύπανση της ατμόσφαιρας.
Σύμφωνα με τη μελέτη, χρησιμοποιούνται πάνω από 16.000 διαφορετικές χημικές ουσίες στα πλαστικά, μεταξύ των οποίων βαφές, σταθεροποιητές, επιβραδυντικά φλόγας. Πολλές εξ αυτών έχουν τεκμηριωμένες αρνητικές επιδράσεις στην υγεία, σε όλα τα στάδια της ζωής.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα μικροπλαστικά και νανοπλαστικά, που προέρχονται από τη διάσπαση απορριμμάτων και εισέρχονται στον οργανισμό μέσω νερού, τροφής ή αέρα. Έχουν εντοπιστεί σε αίμα, εγκέφαλο, πλακούντα, σπέρμα και μητρικό γάλα. Παρότι η επίδρασή τους είναι ακόμα υπό διερεύνηση, σχετίζονται ήδη με εγκεφαλικά επεισόδια και καρδιοπάθειες. Οι επιστήμονες ζητούν προληπτική στάση απέναντι στον κίνδυνο.
Ενώ τα πλαστικά θεωρούνται «φτηνά», το πραγματικό τους κόστος είναι τεράστιο. Η ζημία στην υγεία μόνο από τρεις πλαστικές χημικές ουσίες —PBDE, BPA και DEHP— ανέρχεται σε 1,5 τρισ. δολάρια ετησίως σε 38 χώρες.
newmoney.gr