Η πραγματικότητα είναι ότι ο κόσμος παράγει πολύ περισσότερο χάλυβα από όσο μπορεί να χρησιμοποιήσει. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, το πλεόνασμα παραγωγής χάλυβα σε παγκόσμιο επίπεδο αναμένεται να φτάσει σε 721 εκατ. μετρικούς τόνους μέχρι το 2027. Μια λύση θα ήταν απλούστατα να μειωθεί η παραγωγή χάλυβα. Το πρόβλημα είναι ότι καμία χώρα δεν θέλει να είναι εκείνη που θα διακόψει την παραγωγή ενός υλικού συνυφασμένου με την οικονομική και εθνική ασφάλεια. Η παραγωγή χάλυβα αποτελούσε πάντα σύμβολο οικονομικής ισχύος και γοήτρου. Αποτελεί το υλικό της σύγχρονης ζωής, χρησιμοποιείται όχι μόνον σε κτίρια, δρόμους, αυτοκίνητα, ψυγεία, ηλεκτρονικά, πιρούνια και βίδες, αλλά και στα όπλα, στα τανκς και τα πολεμικά αεροσκάφη.
Από τη στιγμή που η Ευρώπη συνειδητοποίησε πως δεν μπορεί πλέον να βασίζεται στις ΗΠΑ για την ασφάλειά της, έγινε ακόμη πιο αισθητή η στρατηγική σημασία του χάλυβα για την άμυνά της. «Ο χάλυβας είναι θεμελιώδες στοιχείο της βιομηχανικής ισχύος της Βρετανίας και αναγκαίος για την ασφάλειά μας και την ταυτότητά μας ως παγκόσμιας δύναμης», δήλωσε τον Απρίλιο ενώπιον του βρετανικού κοινοβουλίου ο υπουργός Εμπορίου της χώρας Τζόναθαν Ρέινολντς, όταν η βρετανική κυβέρνηση ψήφισε εσπευσμένα νόμο με τον οποίο πήρε υπό τον έλεγχό της τα τελευταία δύο λειτουργικά χυτήρια της χώρας. Την τελευταία δεκαετία, μια πλημμύρα από φθηνό χάλυβα της Κίνας μεταμόρφωσε πλήρως την παγκόσμια αγορά. Ενας κολοσσιαίος αριθμός από χαλυβουργεία, που εν μέρει έχουν κατασκευαστεί με τη στήριξη του Πεκίνου και συχνά χωρίς τις περιβαλλοντικές προδιαγραφές της Ευρώπης, παράγει χάλυβα, όπως και αλουμίνιο, σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες από όσον παράγει όλος ο υπόλοιπος κόσμος μαζί. Και καθώς επιβραδύνεται η οικονομία της Κίνας, όλες αυτές οι τεράστιες ποσότητες του μετάλλου εξάγονται σε συντριπτικά χαμηλές τιμές.
Το αποτέλεσμα είναι να υποχωρούν οι τιμές, να συρρικνώνονται τα κέρδη και να απολύονται εργάτες. Ενα κιλό χάλυβα κοστίζει λιγότερο από ένα μπουκάλι εμφιαλωμένου νερού. Και όπως προειδοποίησε τον Μάιο ο ΟΟΣΑ, η μείωση των εσόδων συνεπάγεται ανεπάρκεια κεφαλαίων για επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες που είναι αναγκαίες για να επιτύχει η Ε.Ε. τους στόχους της για το κλίμα. Από την πλευρά τους οι κυβερνήσεις θέλουν να προστατεύσουν τις θέσεις εργασίας και μια βιομηχανία που θεωρείται κρίσιμη για την εθνική τους ασφάλεια. Παράλληλα, όμως, θέλουν και να μειώσουν το κόστος και να αποφύγουν να πληρώσουν επιδοτήσεις. Θέλουν να επισπεύσουν τη μετάβαση σε πιο καθαρή ενέργεια, αλλά και να διατηρήσουν ανταγωνιστικές τις βιομηχανίες χάλυβα. Η Ελίζαμπεθ Μπράου, στέλεχος της δεξαμενής σκέψης Atlantic Council, επισημαίνει πως «πρόκειται για μία από τις πραγματικές παρενέργειες της παγκοσμιοποίησης» και προσθέτει πως ο κόσμος δεν φανταζόταν ότι «θα μπορούσε να στρεβλωθεί η αγορά κατ’ αυτόν τον τρόπο και ιδιαιτέρως κατά τρόπο που να αντιβαίνει τα εθνικά συμφέροντα και την εθνική ασφάλεια, αλλά εκεί έχουμε φτάσει».
Την άνοιξη ο ινδικός όμιλος χαλυβουργείων Tata απέλυσε 1.600 άτομα από μια μονάδα του. Πέρυσι, βιομηχανίες χάλυβα από τις 27 χώρες της Ε.Ε. ανακοίνωσαν συνολικά 18.000 απολύσεις και μείωση της παραγωγής τους κατά 9 εκατ. τόνους. Και το πρώτο εξάμηνο του έτους η Γερμανία, χώρα με τη μεγαλύτερη παραγωγή χάλυβα στην Ε.Ε., προέβλεψε ότι θα μειωθεί η παραγωγή της κατά 11,6%, δηλαδή κατά περισσότερο από 17 εκατ. τόνους σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024. Στο μεταξύ, η Ε.Ε. λαμβάνει μέτρα προσπαθώντας να εμποδίσει την Κίνα να κατακλύσει τις αγορές της με φθηνό κινεζικό χάλυβα, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Ο φθηνός κινεζικός χάλυβας κατακλύζει τις ευρωπαϊκές αγορές, εξωθώντας χώρες που παραδοσιακά δεν εξήγαν χάλυβα, όπως η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία, να αναζητήσουν αλλού πελατεία. Και τώρα, παράλληλα με το υψηλό κόστος της ενέργειας και των εργατικών χεριών, τη γήρανση της τεχνολογίας και τον επιθετικό ανταγωνισμό από την Κίνα, οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες χάλυβα πρέπει να αντιμετωπίσουν και τους δασμούς από τον Ντόναλντ Τραμπ. Τον περασμένο μήνα ο Τραμπ επέβαλε δασμούς 50% σχεδόν σε όλες τις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, προσπαθώντας να προστατεύσει τους Αμερικανούς παραγωγούς.
Οι δασμοί του Τραμπ, όχι μόνον θα μειώσουν δραματικά τον όγκο του χάλυβα που θα μπορεί να εξάγει η Ευρώπη στις ΗΠΑ, αλλά θα εξωθήσουν και τους παραγωγούς χάλυβα ανά τον κόσμο να κατευθύνουν όλο και περισσότερο την παραγωγή τους στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα την κλιμάκωση του ανταγωνισμού μεταξύ των ευρωπαϊκών εταιρειών.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")