τους σχετικούς φορείς του δημοσίου, όσο και από σημαντικές επιχειρήσεις της χώρας. Με την αναμόρφωση του δικτύου ενέργειας να βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο και τις εξωγενείς απειλές να πολλαπλασιάζονται, η ενεργειακή ασφάλεια αποτελεί πλέον ύψιστη προτεραιότητα για την πολιτική ατζέντα.
Η εκδήλωση άνοιξε με τον χαιρετισμό του Προέδρου του ΤΕΕ, κκ. Γιώργου Στασινού. Ο κ. Στασινός εξήγησε πως η πρωτοβουλία του ΤΕΕ στοχεύει στο να ανοίξει τη συζήτηση σχετικά με την ανθεκτικότητα του ελληνικού δικτύου, προσκαλώντας όλους τους φορείς να συμμετέχουν ώστε η Ελλάδα να βρει μία λύση και να αποφύγει ένα καταστροφικό μπλακάουτ όπως εκείνο της Ισπανίας. Ο κ. Στασινός έθεσε δέκα ερωτήματα ως μηχανικός και απλός πολίτης σχετικά με το ελληνικό δίκτυο, ειδικά για τον ρόλο των ΑΠΕ και τη σταθερότητα του δικτύου. Μολονότι ο κ. Στασινός ξεκαθάρισε πως δεν περιμένει απαντήσεις άμεσα, ελπίζει ότι εντός ενός χρόνου θα έχει υπάρξει ουσιώδης πρόοδος στο συγκεκριμένο ζήτημα.
Ακολούθησε η ομιλία του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κκ. Σταύρου Παπασταύρου. Ο κ. Παπασταύρου συνεχάρη το ΤΕΕ για την πρωτοβουλία του, εξηγώντας πως ο ρόλος του είναι ακριβώς να επισημαίνει τέτοια κρίσιμα θέματα στην πολιτεία. Ωστόσο, παραδέχθηκε πως η απάντηση όλων των ερωτήσεων του κ. Στασινού δεν είναι δεδομένη. Ο κ. Παπασταύρου τόνισε τον ρόλο της ενεργειακής ασφάλειας και υπογράμμισε πως για αυτό απαιτείται ευρεία εθνική συναίνεση. Τα ελληνικά δίκτυα υπέφεραν από τη δεκαετή κρίση που πέρασε η Ελλάδα, για αυτό και η σταθερότητα του δικτύου αποτέλεσε τη βασική προτεραιότητα του κ. Παπασταύρου ήδη από τις πρώτες ημέρες του στο ΥΠΕΝ. Η κυβέρνηση επενδύσει σταθερά στα δίκτυα και προχωρά πολλά σημαντικά έργα, μεταξύ αυτών οι διασυνδέσεις με τα νησιά και τις γειτονικές χώρες, καθώς και τα τρία ταμεία (Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων, Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, και Ταμείο Εκσυγχρονισμού). Η ανάδειξη της Ελλάδα από εισαγωγέα σε εξαγωγέα ηλεκτρικής ενέργειας συνιστά μία κρίσιμη επιτυχία. Τέλος, ο κ. Παπασταύρου εξήγησε πως το ΥΠΕΝ και οι σχετικοί φορείς ερευνούν ώστε να βρουν τον πιο δίκαιο και αποτελεσματικό τρόπο προκειμένου να αποφευχθούν τα γενικευμένα μπλακάουτ.
Στη συνέχεια, οι εκπρόσωποι των κομμάτων απηύθυναν χαιρετισμούς. Η κκ. Αλεξάνδρα Σδούκου, Εκπρόσωπος Τύπου της ΝΔ, αναφέροντας το παράδειγμα του μεγάλου μπλακάουτ που είχε σημειωθεί τον Ιούλιο του 2004, εξήγησε πως το ζήτημα της σταθεροποίησης των δικτύων γίνεται όλο και πιο περίπλοκο. Η κ. Σδούκου υπογράμμισε πως αυτό που συνέβη στην Ισπανία θα μπορούσε να συμβεί σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Ως εκ τούτου, το κράτος οφείλει να κάνει ό,τι μπορεί ώστε να θωρακίσει το ελληνικό δίκτυο. Σε αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση έχει ήδη λάβει μία σειρά μέτρων για την αποφυγή ενός τέτοιου μαζικού μπλακάουτ. Ο κκ. Ελευθέριος Πατάβρας, Αναπληρωτής Τομεάρχης Ενέργειας ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, επικεντρώθηκε στην ύπαρξη σχεδίου στην Ελλάδα ώστε να μην προκληθεί ένα γενικευμένο μπλακάουτ όπως εκείνο της Ισπανίας. ο κ. Πατάβρας άσκησε κριτική στην κυβερνητική πολιτική όσον αφορά το θέμα της ενέργειας, παρουσιάζοντας μία σειρά γεγονότων όπου παρατηρούνται μεγάλες καθυστερήσεις. Ιδιαίτερη μνεία υπήρξε για το θέμα των συστημάτων αποθήκευσης. Ο κ. Πατάβρας ανέφερε πως η Ελλάδα έχει βιώσει ελάχιστα μπλακάουτ, επομένως αυτό το στοιχείο δεν μπορεί να αποτελεί κριτήριο πραγματικής επιτυχίας.
Ακολούθησε ο κκ. Μιλτιάδης Ζαμπάρας, Τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, ο οποίος ανέδειξε τους πολλαπλούς κινδύνους τους οποίους αντιμετωπίζει το ενεργειακό σύστημα της Ελλάδας, ειδικά την καλοκαιρινή περίοδο. Με δεδομένο τον πολύ κρίσιμο ρόλο του ηλεκτρικού δικτύου στην ομαλή λειτουργία των σύγχρονων κοινωνιών, οι επιπτώσεις ενός μπλακάουτ πολύωρης διάρκειας μπορεί να αποδειχθούν καταστροφικές. Ο κ. Ζαμπάρας μίλησε, επίσης, για τα κενά ασφαλείας που υπάρχουν στο ελληνικό δίκτυο. Οι χαιρετισμοί ολοκληρώθηκαν με τον κκ. Μάκη Παπαδόπουλο, μέλος του Πολιτικού Γραφείου της ΚΕ του ΚΚΕ, ο οποίος άσκησε κριτική στην ενεργειακή στρατηγική της Ελλάδας και της Ευρώπης ευρύτερα. Ο κ. Παπαδόπουλος παρουσίασε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα ελληνικά νοικοκυριά στον τομέα της ενέργειας, ενώ επέκρινε την εγκατάλειψη των εγχώριων ορυκτών καυσίμων. Τέλος, ο κ. Παπαδόπουλος εξήγησε πως οι στρεβλώσεις που παρατηρούνται στην αγορά ενέργειας συνιστούν βασικό χαρακτηριστικό της κερδοσκοπικής αγοράς.
Η 1η θεματική ενότητα της συζήτησης αφορούσε στο «ρίσκο ενός blackout στην Ελλάδα: Οι πιθανότητες, ο σχεδιασμός και οι απαντήσεις». Οι συμμετέχοντες του πάνελ ήταν οι κκ. Δημήτρης Φούρλαρης, Αντιπρόεδρος Κλάδου Ενέργειας, Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), Δημήτρης Μίχος, Γενικός Διευθυντής Λειτουργίας, Υποδομών & Αγοράς, Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), Βάσω Νταλλή, Γενική Διευθύντρια Διεύθυνσης Ανάπτυξης & Διαχείρισης Δικτύου, Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ), και Χριστόφορος-Ανέστης Ζούμας, Επιτελικός Διευθυντής Λειτουργιών, Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας υπό τον συντονισμό του δημοσιογράφου Φώτη Κόλλια. Ο κ. Φούρλαρης εξήγησε πως δεν υπάρχει κανένα ηλεκτρικό σύστημα στον κόσμο που να μην κινδυνεύει από μπλακάουτ, ενώ ανέφερε πως τα αίτια του περιστατικού στην Ισπανία ήταν πολυπαραγοντικά. Ο κ. Φούρλαρης έκανε μία συνοπτική παρουσίαση των μπλακάουτ που έχουν συμβεί στην Ελλαδά, παρουσιάζοντας τι συνέβη σε κάθε περίπτωση, αναφέροντας πως η Ελλάδα είναι πιο ενεργειακά ανθεκτική, και άρα ασφαλής, από την Ισπανία. Ωστόσο, έθεσε το δίλημμα της ενεργειακής ανθεκτικότητας έναντι του χαμηλού κόστους ενέργειας. Τέλος, ανέφερε πέντε μέτρα για την περαιτέρω θωράκιση του ελληνικού δικτύου.
Ο κ. Μίχος συμφώνησε πως το ενδεχόμενο μπλακάουτ δεν μπορεί ποτέ να αποκλειστεί, παραθέτοντας μία σειρά ευρωπαϊκών περιπτώσεων που δεν είναι ευρέως γνωστά. Όμως, η εικόνα στην Ελλάδα είναι πολύ διαφορετική, με τον κ. Μίχο να απαριθμεί τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα, μεταξύ αυτών η μη ελεγχόμενη υπερπαραγωγή, η δυνητική διαταραχή στο σύστημα που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αιφνίδια απώλεια διεσπαρμένης παραγωγής, και οι υψηλές τάσεις που καταγράφονται, ειδικά σε περιόδους χαμηλής κατανάλωσης. Από την πλευρά του, ο ΑΔΜΗΕ έχει ήδη λάβει αρκετά σημαντικά μέτρα. Η κ. Νταλλή εξήγησε πως οι Διαχειριστές δεν μπορούν ποτέ να αγνοούν το ενδεχόμενο μπλακάουτ και εργάζονται ώστε να τα αποφύγουν. Η κ. Νταλλή τόνισε την πολύ καλή συνεργασία μεταξύ των δύο Διαχειριστών, κάτι που διευκολύνει πολύ τις διαδικασίες λειτουργίας του ελληνικού συστήματος ενέργειας. Παρουσίασε τις παρεμβάσεις στις οποίες έχει προχωρήσει ο ΔΕΔΔΗΕ με στόχο τη θωράκιση του δικτύου. Κρίσιμες είναι και οι μεταρρυθμίσεις που έχουν υλοποιηθεί στο κομμάτι της κυβερνοασφάλειας και από τους δύο Διαχειστιστές. Τέλος, ο κ. Ζούμας εξήγησε πως η αποφυγή των μπλακάουτ δεν αφορά μόνο το τεχνικό κομμάτι, αλλά και την αγορά. Παράλληλα, υπογράμμισε πως η Ελλάδα διαθέτει σχέδιο και εργαλεία για την αποφυγή τέτοιων συμβάντων, όμως δεν πρέπει να υπάρξει εφησυχασμός. Εκ μέρους του ΕΧΕ, ήδη προσφέρει εργαλεία για τη θωράκιση του δικτύου, ενώ σύντομα θα προσφέρει και δύο νέα. Το ΕΧΕ έχει επίσης επενδύσει σε μέτρα κατά των κυβερνοεπιθέσεων.
Η 2η θεματική ενότητα επικεντρώθηκε στη μετάβαση «από τη συλλογική εκπροσώπηση στη δυναμική συμμετοχή: Ο ρόλος των ΦοΣΕ στην εξισορρόπηση του συστήματος» με συντονίστρια τη δημοσιογράφο Φαίη Χρυσοχόου, και συμμετοχή των κκ. Στέλλα Ζαχαρία, Διευθύνουσα Σύμβουλος της Optimus Energy, και Κωνσταντίνο Βασιλικό, Πρόεδρο & Διευθύνοντα Σύμβουλο της Forena Energy. Η κ. Ζαχαρία τόνισε πως η ενεργειακή ασφάλεια δεν είναι μία εύκολη διαδικασία, όμως ήδη φέρει σημαντικές αλλαγές στο σύστημα ενέργειας. Μία από αυτές είναι και η μετατροπή των καταναλωτών σε παραγωγούς ενέργειας, δηλαδή η ανάδειξη του φαινομένου ‘prosumer’. Εντός αυτού του πλαισίου, ο ρόλος των ΦοΣΕ θα είναι κομβικός, εξού και απαιτούνται τεχνολογικές αναβαθμίσεις ώστε η λειτουργία τους να αυτοματοποιηθεί. Η κ. Ζαχαρία έθεσε, επίσης, το πρόβλημα των καθυστερήσεων στα συστήματα αποθήκευσης, ένα φλέγον ζήτημα που πλέον τίθεται όλο και πιο επιτακτικά από τους ανθρώπους της αγοράς. Ο κ. Βασιλικός συμφώνησε με την τάση μετατροπής των καταναλωτών σε παραγωγούς, με ορίζοντα το 2030. Ο κ. Βασιλικός στάθηκε αρκετά στο κομμάτι του ενεργειακού μείγματος, εξηγώντας πως η είσοδος των ΑΠΕ και η απουσία μπαταριών επιβαρύνουν το πρόβλημα της πλεονάζουσας παραγωγής ενέργειας, με τα φωτοβολταϊκά να αποτελούν τον μεγαλύτερο ένοχο για αυτή την εικόνα.
Η 3η ενότητα επεκτάθηκε στο θέμα της «Υψηλής διείσδυσης ΑΠΕ, το στοίχημα της αποθήκευσης ενέργειας και οι προκλήσεις στη διαχείριση του ηλεκτρικού συστήματος» με συντονίστρια τη δημοσιογράφο Μαριάννα Τζάννε, ομιλία του κκ. Αριστοτέλη Αϊβαλιώτη, Γενικού Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του ΥΠΕΝ, και συμμετοχή στο πάνελ των κκ. Σωτήρη Θωμάκο, Διευθυντή Τμήματος Ενέργειας της Helleniq Renewables, Κωστή Δανιηλίδη, Προέδρου και Διευθύνοντα Συμβούλου της Survey Digital Photovoltaics, και Γιώργου Πεχλιβάνογλου, Γενικού Διευθυντή της Eunice Energy Group. Ο κ. Αϊβαλιώτης δήλωσε πως στόχος της ενεργειακής στρατηγικής δεν είναι απλώς η αποφυγή ενός μπλακάουτ, αλλά η διαμόρφωση ενός ενεργειακού συστήματος που θα προσφέρει ασφάλεια σε όλους. Όπως και άλλοι ομιλητές, ο κ. Αϊβαλιώτης υπερθεμάτισε την κρισιμότητα των ΦοΣΕ, με στόχο τον ενεργειακό εκδημοκρατισμό. Όσον αφορά το μπλακάουτ στην Ισπανία, ο κ. Αϊβαλιώτης ανέφερε πως τέτοια περιστατικά δεν αποτελούν έκπληξη, κυρίως λόγω της απουσίας συστημάτων εξισορρόπησης. Εντούτοις, ορισμένες ώριμες αγορές έχουν ήδη δώσει το παράδειγμα για το πώς μπορούν να αποφευχθούν τα μαζικά μπλακάουτ, με μεταρρυθμίσεις όπως η ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης, η ενίσχυση των διασυνδέσεων, και οι ευέλικτες μονάδες παραγωγής ενέργειας. Τέλος, παρουσίασε το πακέτο των επόμενων μέτρων που προωθεί το ΥΠΕΝ.
Το πάνελ των εκπροσώπων της αγοράς έθεσε τις δικές τους προτεραιότητες, με τις περικοπές των ΑΠΕ να συνιστούν ένα ευρέως αναγνωρισμένο, αλλά δισεπίλυτο πρόβλημα. Ο κ. Θωμάκος εκτίμησε πως δυστυχώς οι περικοπές δεν θα περιοριστούν άμεσα, αλλά αντιθέτως θα ενταθούν. Ως εκ τούτου, η διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος όπου η παραγωγή συμβαδίζει με την κατανάλωση είναι επιτακτική. Για αυτόν τον λόγο, η Helleniq Renewables συνεχίζει μεν τις επενδύσεις της σε έργα παραγωγής, όμως δίνει περισσότερη έμφαση στην αποθήκευση. Ο κ. Δανιηλίδης επικεντρώθηκε στο πρόβλημα των διαχρονικών υψηλών τιμών, που σύμφωνα με τον ίδιο οφείλεται στην υπερσυγκέντρωση των ενεργειακών πόρων. Αυτό επηρεάζει αναπόφευκτα και τους παραγωγικούς τομείς της ελληνικής βιομηχανίας καθώς η Ελλάδα δεν είναι ανταγωνιστική συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές αγορές. Ο κ. Δανιηλίδης έθεσε, επίσης, το ζήτημα της σταθερότητας του επενδυτικού περιβάλλοντος, το οποίο υπονομεύει τον υγιή ανταγωνισμό. Τέλος, ο κ. Πεχλιβάνογλου παρουσίασε τα οφέλη των “μικροδικτύων”, φέροντας το παράδειγμα της Τήλου. Το νέο αυτό πλαίσιο μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστική αναδιάταξη του ενεργειακού συστήματος, αλλάζοντας τις ισορροπίες. Ο κ. Πεχλιβάνογλου θέλησε, επίσης, να τονίσει την κρισιμότητα της κυβερνοασφάλειας. Και οι τρεις ομιλητές υπογράμμισαν, τέλος, το πρόβλημα των διακυμάνσεων των τιμών.
Η ημερίδα έκλεισε με ομιλία του κ. Στασινού, ο οποίος προανήγγειλε μία νέα εκδήλωση εντός του 2026 με στόχο να καταγραφούν οι αλλαγές που καταγράφησαν στο θέμα της ανθεκτικότητας του ελληνικού δικτύου.