Εκ πρώτης όψεως, το εθνικό επενδυτικό ταμείο της Νορβηγίας δεν αποτελεί εξαίρεση αυτού του κανόνα, όμως ο τρόπος που διοικείται το καθιστά μία ιδιάζουσα περίπτωση.
Το κοινοβούλιο της Νορβηγίας ίδρυσε τον διεθνή βραχίονα του Κυβερνητικού Συνταξιοδοτικού Ταμείο το 1990, δημιουργώντας τη δεύτερη επενδυτική πλατφόρμα της χώρας πέραν του αντίστοιχου εγχώριου βραχίονα που είχε δημιουργηθεί το 1967. Οι αρχικοί πόροι των δύο ταμείων προέρχονταν από τα κέρδη της Νορβηγίας από τις εξορύξεις πετρελαίου σε πρώτη φάση και φυσικού αερίου σήμερα. Γνωστό ως Oljefondet (πετρελαϊκό ταμείο) εντός της Νορβηγίας, ο διεθνής οργανισμός είναι ευρύτερα γνωστός ως NBIM (Norges Bank Investment Management) στο εξωτερικό, από το ειδικό τμήμα της Τράπεζας της Νορβηγίας που το διαχειρίζεται.
Μολονότι το NBIM δημιουργήθηκε χάρη στα έσοδα από την παραγωγή υδρογονανθράκων, τα ορυκτά καύσιμα περιλαμβάνονται στη λίστα των επενδύσεων που απαγορεύεται να επιλέξει το ταμείο. Στην ίδια “μαύρη λίστα” περιλαμβάνονται επιχειρήσεις που παράγουν κάνναβη και καπνό, πυρηνικά όπλα, ή βόμβες διασποράς. Παράλληλα, ένα εξειδικευμένο Συμβούλιο Δεοντολογίας αξιολογεί κατά πόσο οι επιχειρήσεις όπου επενδύσει το ταμείο συνδέονται με γενικευμένη διαφθορά, παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ή ευρεία περιβαλλοντική καταστροφή. Συνολικά, περισσότερες από 170 εταιρείες έχουν αποκλειστεί από τη λίστα επενδύσεων εξαιτίας του κοινωνικού ή περιβαλλοντικού αποτυπώματός τους. Ουσιαστικά, η στρατηγική του NBIM μετουσιώνει την κουλτούρα για την οποία είναι γνωστή η Νορβηγία.
Σε αντίθεση, όμως, με τις συμβουλές των πιο κυνικών επενδυτών, το NBIM παραμένει κερδοφόρο, αποδίδοντας περίπου 7,45% την πενταετία 2019-2023, κάτι που το κατατάσσει σχεδόν στη μέση συγκριτικά με άλλα εθνικά επενδυτικά ταμεία όπως του Άμπου Ντάμπι (10,1%) ή της Σιγκαπούρης (4,5%). Επί του παρόντος, το NBIM δίνει έμφαση στις μετοχές, οι οποίες αποτελούν το 70% των επενδύσεών του, ενώ χάρη στη μεγάλη διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου του, κατέχει μετοχές από το 1,5% των διαθέσιμων προσφορών παγκοσμίως. Το 27,7% των επενδύσεων αφορά σε επενδυτικούς τίτλους, με το 70% αυτών να είναι κρατικά ομόλογα και το 30% εταιρικοί τίτλοι. Το 1,9% είναι ακίνητα και το υπόλοιπο 0.4% είναι υποδομές.
Τα περιουσιακά στοιχεία των μεγαλύτερων εθνικών επενδυτικών ταμείων. Πηγή: Bloomberg.
Παρά την κερδοφορία του NBIM, δεν είναι όλοι ευχαριστημένοι με τη διαχείρισή του. Δεδομένης της σημασίας του για το μέλλον της νορβηγικής οικονομίας, ο δημόσιος διάλογος για το αν χρειάζεται να υπάρξουν μεταρρυθμίσεις και ποιες πρέπει να είναι αυτές συνεχίζεται εδώ και χρόνια. Αλλά οι ζημιές 0,6% που καταγράφηκαν κατά το α’τρίμηνο του 2025, κυρίως λόγω των πολιτικών του Ντόναλντ Τραμπ, έχουν αναπόφευκτα οδηγήσει σε αναζωπύρωση της συζήτησης. Ορισμένοι πιστεύουν πως το NBIM πρέπει να μειώσει την έκθεσή του στην αμερικανική αγορά, ώστε να γλιτώσει τις χειρότερες επιπτώσεις που αναμένουν οι περισσότεροι οικονομολόγοι. Άλλοι θέτουν ως προτεραιότητα τη χαλάρωση της “μαύρης λίστας”, τουλάχιστον όσον αφορά στα οπλικά συστήματα— έναν κλάδο που βρίσκεται σε ανοδική πορεία μετά την απόφαση της Ευρώπης να επανεξοπλιστεί. Υπάρχουν και εκείνοι που θεωρούν ότι η Νορβηγία οφείλει να αξιοποιήσει ένα μέρος των κερδών του NBIM για την άμεση υποστήριξη της Ουκρανίας, δεδομένου ότι η χώρα ήταν ο μεγαλύτερος κερδισμένος από τη διακοπή των ρωσικών εξαγωγών ορυκτών καυσίμων προς την Ευρώπη και εφόσον η Σκανδιναβία αποτελεί ένα από τα τελευταία οχυρά πριν τη ρωσική κυριαρχία.
Με το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα να βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής μετά τον οικονομικό πόλεμο που κήρυξε η Ουάσιγκτον, η ανάγκη επαναξιολόγησης της επενδυτικής προσέγγισης του NBIM μοιάζει επιτακτική. Ωστόσο, η Νορβηγία έχει αποδείξει πως η προσεκτική και ασφαλής προσέγγιση τόσο στις επενδύσεις, όσο και σε πολλούς άλλους τομείς πολιτικής, αποτελεί την καλύτερη απάντηση στις διάφορες κρίσεις.