Τείνει να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι το έργο αυτό δεν είναι και τόσο απαραίτητο και τα χρήματα που πλήρωσε ο ΑΔΜΗΕ στην Nexans και το καλώδιο που κατασκευάστηκε μπορεί να χρησιμοποιηθούν και σε άλλα έργα του Διαχειριστή, λχ στην διασύνδεση της Ρόδου ή των νήσων στο ΒΑ Αιγαίο.
Η ανωτέρω νεφελώδης εικόνα ενισχύεται από τις δηλώσεις τόσο του ΥΠΕΞ για το θέμα, ότι το έργο θα πραγματοποιηθεί τον «κατάλληλο χρόνο» όσο και αντίστοιχες του ίδιου του πρωθυπουργού σε τελευταία του συνέντευξη στο ΣΚΑΙ όπου αναφέρεται σε «λανθασμένες εκτιμήσεις» ότι το έργο αναβάλλεται. Τα ανωτέρω κάθε άλλο παρά εκπέμπουν ένα θετικό μήνυμα ότι το έργο θα προχωρήσει και η ηλεκτρική διασύνδεση, που τόσο ανάγκη έχει η Κύπρος, τελικά θα πραγματοποιηθεί και μάλιστα εντός του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος.
Ένα χρονοδιάγραμμα που είναι άμεσα συνδεδεμένο με την χρηματοδότηση του έργου (αξίας άνω των € 2 δισ) και την ενεργειακή ασφάλεια της Κύπρου. Γιατί αξίζει να θυμίσουμε ότι ένας από τους βασικούς λόγους που τόσο η ΕΕ όσο και οι τρεις τελευταίες κυβερνήσεις της Κύπρου προωθούν το έργο έχει άμεση σχέση με την άρση της ενεργειακής απομόνωσης της μεγαλονήσου και τις σοβαρές επιπτώσεις που αυτό έχει στην απρόσκοπτη λειτουργία του ηλεκτρικού της συστήματος. Είναι νωπές ακόμη οι μνήμες από το πολύνεκρο ατύχημα από έκρηξη πολεμικού υλικού στην ναυτική βάση στο Μαρί το 2011, δίπλα ακριβώς από τις ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες της ΑΗΚ στο Βασιλικό, οι οποίες υπέστησαν σοβαρές ζημιές με αποτέλεσμα πολυήμερο blackout με σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία της Κύπρου.
Η σημασία της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου, όπως το Energia.gr έχει τονίσει σε σειρά άρθρων του τους τελευταίους μήνες, είναι πολύπλευρη και δεν μπορεί να υπέρ τονιστεί. Αφενός η Κύπρος εξέρχεται από την ενεργειακή απομόνωση που σήμερα ευρίσκεται και το ηλεκτρικό της σύστημα γίνεται προέκταση του ευρωπαϊκού ηλεκτρικού συστήματος - βοηθώντας έτσι στην ενοποίηση της περιφερειακής αγοράς ενέργειας- και η ένταξη της στην ΕΕ αποκτά σάρκα και οστά. Αφετέρου Ελλάδα και Κύπρος ισχυροποιούνται γεωστρατηγικά σε μια περιοχή η οποία είναι αντιμέτωπη με συνεχείς προκλήσεις από την μεριά της Τουρκίας όσο και από άλλους αστάθμητους παράγοντες στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Όσο η Ελληνική κυβέρνηση θα δεινοπαθεί να βρει διπλωματική λύση για την συνέχιση των ερευνών και εν τέλει την πόντιση του ίδιου του καλωδίου- δηλαδή χωρίς στρατιωτικές παρενοχλήσεις από την Τουρκία, η οποία κάνει επίδειξη δύναμης θέλοντας να ελέγξει αυτή κάθε κίνηση στα διεθνή ύδατα που υπάγονται στην Ελληνική ΑΟΖ- τόσο θα αυξάνεται το κόστος του έργου με τους ίδιους τους καταναλωτές να καλούνται να πληρώσουν την επένδυση.
Τα άκρως αποκαλυπτικά στοιχεία που φέρνει στο φως της δημοσιότητας το άρθρο της Χρύσας Λιάγγου στην Καθημερινή του περασμένου Σαββάτου (εδώ) δείχνουν ξεκάθαρα το πώς οι υποχρεώσεις του έργου, βάσει της διακρατικής συμφωνίας Ελλάδας -Κύπρου για τον επιμερισμό της δαπάνης (που δεν χρηματοδοτείται από την ΕΕ ή οποία καλύπτει σχεδόν το 1/3 του κόστους μέσω grants) αρχίζουν να τρέχουν και ήδη από 1 ης Ιουλίου αρχίζει η ανάκτηση του κόστους (σε ποσοστό 37%-63% Ελλάδα-Κύπρος).
Σε συνέχεια αυτής της απόφασης οι δύο ρυθμιστές ενέκριναν πέρυσι τον Σεπτέμβριο δαπάνες που κατέβαλε ο ΑΔΜΗΕ για το έργο την περίοδο 2023-2024 και προϋπολογιστικά για το 2025, ύψους 571,4 εκατ. ευρώ. Από αυτό το ποσό για το 2025 ο ΑΔΜΗΕ θα πρέπει να ανακτήσει το 7,22% των 203,5 εκατ. ευρώ από τους καταναλωτές της Ελλάδας, δηλαδή 14,6 εκατ. ευρώ. Βάσει της μεθοδολογίας που έχει εγκρίνει η ΡΑΑΕΥ, το 50% αυτού του ποσού. Δηλαδή 7,3 εκατ. θα ανακτηθεί και θα περάσει στους λογαριασμούς ρεύματος ως χρέωση χρήσης δικτύου, μέσα στο β’ εξάμηνο του έτους και το άλλο 50 % θα μεταφερθεί για την επόμενη χρονιά. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ΡΑΑΕΥ, έχει εντάξει το ποσό των 7,3 εκατ. ευρώ στο αναθεωρημένο έσοδο του ΑΔΜΗΕ για το 2025.
Μέχρι τις 15 Ιουνίου αναμένεται η έγκριση της σχετικής απόφασης από την ολομέλεια της ΡΑΑΕΥ, που θα ανοίξει τον δρόμο στον ΑΔΜΗΕ για να αυξήσει τα τέλη χρήσης συστήματος, ήδη από τον Ιούλιο /Αύγουστο εφέτος. Όπως παρατηρεί το δημοσίευμα της Καθημερινής «Αν και δεν πρόκειται για ποσό που θα επιφέρει κάποια σημαντική επιβάρυνση, οι καταναλωτές καλούνται να πληρώσουν ένα έργο που παραμένει μετέωρο, στη βάση μιας απόφασης που προέβλεπε ως ημερομηνία έναρξης κατασκευής του την 1η/1/2025.»
Η ανωτέρω χρηματοοικονομική πραγματικότητα δεν πρόκειται να αλλάξει ούτε ο εργολάβος τους έργου αναμένεται να αποχωρήσει έναντι μικρής ή μεγαλύτερης αποζημίωσης. Ούτε ασφαλώς η ΕΕ πρόκειται να κάνει πίσω στον στρατηγικό σχεδιασμό της τον οποίο μάλιστα χρηματοδοτεί ποικιλοτρόπως. Αυτή που καλείται να αλλάξει θέση είναι η Ελληνική κυβέρνηση η οποία θα πρέπει να διασφαλίσει τις συνθήκες ασφάλειας για την συνέχιση των ερευνών και την πόντιση του καλωδίου. Οι δε συνθήκες ασφάλειας στις οποίες αναφερόμαστε δεν είναι άλλες από την οργάνωση συνοδείας σκαφών του Ελληνικού πολεμικού ναυτικού, με κατάλληλη αεροπορική κάλυψη ( εξ άλλου η Κρήτη με τις πολλές αεροπορικές βάσεις είναι δίπλα), όσο διαρκούν οι έρευνες και η πόντιση του καλωδίου.
Όταν η χώρα μας επιβαρύνεται με έναν από τους πλέον υψηλούς αμυντικούς προϋπολογισμούς (που ξεπερνούν το 3% του ΑΕΠ μέσο όρο τα τελευταία 5 χρόνια) το ελάχιστο που περιμένει ο Έλληνας πολίτης είναι η αξιοποίηση των ενόπλων δυνάμεων για την προστασία κρίσιμων έργων υποδομής στον ευαίσθητο ενεργειακό τομέα που συμβάλλουν στην ενεργειακή μας ασφάλεια. Η αδυναμία της πολιτικής ηγεσίας να αναλάβει το μερίδιο της ευθύνης που της αναλογεί και οι συνεχείς υπεκφυγές της με την ελπίδα μιας ουρανοκατέβατης διπλωματικής λύσης, εγκυμονούν κινδύνους πολύ χειρότερους από αυτούς που υποτίθεται ότι θα δημιουργηθούν από την εμπλοκή των ενόπλων δυνάμεων για προστασία κατά την φάση υλοποίησης του εμβληματικού αυτού έργου.