Η στάση των Ευρωπαίων ηγετών μετά την εκλογή Τραμπ μοιάζει εκ πρώτης όψεως να αμφισβητεί τον ατλαντισμό τους και να προωθεί το όραμα της «στρατηγικής αυτονομίας» τους έναντι των ΗΠΑ. Παίρνουν κατ’ αρχάς αποφάσεις για σημαντική ενίσχυση της άμυνας της γηραιάς ηπείρου. Πριν σταματήσουν, εξάλλου, οι προσπάθειες του Τραμπ για ειρήνευση στην Ουκρανία είχαν την δική τους πρόταση για την επίλυση του ουκρανικού προβλήματος. Υποστήριζαν μια ανακωχή κάποιας διάρκειας που θα παρείχε την δυνατότητα στην Ουκρανία να ανασυνταχθεί και στους ίδιους την ευκαιρία για αποστολή ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην χώρα αυτή ως «εγγύησης ασφαλείας». Με την αποστολή ευρωπαϊκών, δηλαδή νατοϊκών στρατευμάτων, θα γίνονταν ένα αποφασιστικό βήμα για την ολοκλήρωση της «νατοποίησης» της Ουκρανίας, ενώ σε περίπτωση επανάληψης των εχθροπραξιών δεν θα αποκλείονταν και η σφόδρα επιθυμητή για τις ευρωπαϊκές ηγεσίες εμπλοκή της Αμερικής με «αρβύλες επί του εδάφους».
Τα 2/3 του εξοπλισμού τους οι Ευρωπαίοι τα προμηθεύονται από τις ΗΠΑ. Οι «συμμαχίες των προθύμων» εξάλλου για «ειρηνευτικές αποστολές» στην Ουκρανία, εκτός του ότι λειτουργούν διαιρετικά και υπονομεύουν την συνοχή της Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης, βασίζονται σε ευρωπαϊκούς στρατούς που στην πλειοψηφία τους είναι προς το παρόν τουλάχιστον «στρατοί παρελάσεων». Για τους λόγους αυτούς και για άλλους ακόμη σημαντικότερους, στους οποίους θα αναφερθούμε στην συνέχεια, δεν είναι εύκολο να απογαλακτισθούν από την Αμερική οι Ευρωπαίοι. Είναι χαρακτηριστικό ότι έσπευσαν να χαιρετίσουν ενθουσιωδώς το ξεμπλοκάρισμα παροχής εξοπλισμού στην Ουκρανία από τις ΗΠΑ μετά την συμφωνία για τις σπάνιες γαίες.
Οι πιο πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες επιθυμούν, ευρύτερα, να σταματήσει η διαδικασία ομαλοποίησης των σχέσεων μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας. Ελπίζουν στην πλήρη υιοθέτηση από τον Τραμπ του πολέμου στην Ουκρανία ως δικού του διακυβεύματος πλέον και όχι ως ατυχούς εμμονής του Μπάιντεν. Δεν έχουν πρόβλημα με την Αμερική εν γένει αλλά με την Αμερική του Τραμπ ειδικά και γι’ αυτό σπεύδουν να χειροκροτήσουν οποιαδήποτε κίνηση «προσαρμογής» του Τραμπ στα ειωθότα.
***
Είναι φανερό ότι η επιδίωξη μιας πραγματικής αυτονόμησης της Ευρώπης προσκρούει σε πολλά εμπόδια. Το βασικό και δυσδιάκριτο εμπόδιο όμως είναι πολιτικής και όχι στρατιωτικής φύσεως. Σχετίζεται με το ποιος θα ασκεί την πραγματική εξουσία στην γηραιά ήπειρο. Συγκεκριμένα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν ενοχλούνται ιδιαίτερα από την εξάρτηση από την Αμερική για την ασφάλειά τους. Ή έστω η εξάρτηση τους αυτή τα ενοχλεί πολύ λιγότερο από το ενδεχόμενο να εξαρτηθούν από άλλους Ευρωπαίους. Η αντικατάσταση των ΗΠΑ στον ηγετικό τους ρόλο από την Γερμανία, για παράδειγμα, είναι δυσχερής λόγω έλλειψης της απαραίτητης αποδοχής και συναίνεσης. Η όλη πολιτεία της Γερμανίας στο ιστορικό παρελθόν και ιδιαίτερα ο πρόσφατος χειρισμός της χρηματοπιστωτικής κρίσης που ξέσπασε το 2007 και οδήγησε στην επιβολή εξοντωτικής λιτότητας για την διάσωση του ευρώ έδειξε ότι η Γερμανία θέτει τα στενά εθνικά της συμφέροντα πολύ πιο έντονα πάνω από τα ευρωπαϊκά σε σχέση με τις ΗΠΑ.
Η αδυναμία της Ευρώπης να αυτοκυβερνηθεί και βαθύτερα η πολιτική πόλωση και ο αξιακός διχασμός που επικρατεί στις ευρωπαϊκές κοινωνίες οδηγούν σε σοβαρές συνέπειες. Έτσι για να διασφαλισθεί η ευρωπαϊκή συνοχή και ενότητα γίνεται κατά κόρον επίκληση της ρωσικής απειλής. Ανανεώνεται η ρωσοφοβία των τελευταίων 200 ετών. Οι Ρώσοι παρουσιάζονται ως Ασιάτες και βάρβαροι, ως η ενσάρκωση του κακού. Η ρωσόφοβη ρητορική είναι χρήσιμη όχι μόνον για την διασφάλιση της συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και για να απομονωθούν οι ισχυρές αντιπολιτεύσεις στο εσωτερικό διαφόρων κρατών-μελών που καταγγέλλονται ως «πουτινόφιλες» .
Η Ρωσία στην πραγματικότητα ανακουφίσθηκε όταν ξεφορτώθηκε τους δορυφόρους της, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991. Δεν διαθέτει εξάλλου τους στρατιωτικούς και δημογραφικούς πόρους για να επεκταθεί προς τα δυτικά. Μια χώρα με 11 ωριαίες ζώνες δεν μπορεί να διψάει για νέα εδάφη.
Στα πλαίσια μιας ρεαλιστικής προσέγγισης τρεις πρέπει να είναι οι ευρωπαϊκές προτεραιότητες: Η αναζωογόνηση της προβληματικής οικονομίας της Ένωσης, η ενίσχυση της κοινής άμυνας (όχι τόσο με πανάκριβα οπλικά συστήματα αλλά με χαμηλού κόστους όπλα όπως τα drones που έκαναν θραύση στην Ουκρανία) και η ανάγκη η Ευρώπη να στραφεί σε εμπορικές συμφωνίες και με άλλους πέραν των ΗΠΑ παίκτες, σαν την Κίνα και τις χώρες του Παγκόσμιου Νότου. Ένας αμοιβαία επωφελής τρόπος συνύπαρξής με την Ρωσία είναι επίσης και δυνατός και επιβεβλημένος από τα πράγματα. Μόνον υπ’ αυτούς τους όρους θα μπορέσει η Ευρώπη να διασώσει το κεντρικό χαρακτηριστικό της ταυτότητάς της, τις σημαντικές κοινωνικές παροχές και το ισχυρό κοινωνικό της κράτος.
Τέλος, πέραν όλων των άλλων, η αποκατάσταση της αρχής της επικουρικότητας, η δυνατότητα να επιλύονται όσο το δυνατόν περισσότερα προβλήματα στο επίπεδο των κρατών-μελών (του έθνους-κράτους δηλαδή)και η αποφυγή της ανάμειξης των Βρυξελλών στα πάντα, θα βοηθούσε πολύ στην αντιμετώπιση της ευρωπαϊκής κακοδαιμονίας.
Ο ζωγραφικός πίνακας που συμπληρώνει τη σελίδα ("Η Ευρώπη εν μέσω ουρανού και θάλασσας") είναι έργο του Ιωάννη Μητράκα.
(από antifono.gr)