για την επιτάχυνση και ενίσχυση της συνεργασίας με τις ΗΠΑ, με έμφαση στο σχήμα 3+1, στις προσπάθειες για τη δημιουργία του Ενεργειακού Κέντρου ΗΠΑ – Ανατολικής Μεσογείου, καθώς και στον διασυνδετήριο διάδρομο IMEC, για τον οποίο, όπως σημειώνει, επιβεβαιώθηκε η σημασία που αποδίδει η Ουάσιγκτον στην πρωτοβουλία της Ελλάδας να συμμετέχει σε ευρύτερα σχήματα περιφερειακής συνεργασίας.
Αναφερόμενος στο έργο του ηλεκτρικού καλωδίου διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ τονίζει ότι πρόκειται για ένα σύνθετο εγχείρημα, για το οποίο η κυβέρνηση έχει πλήρη επίγνωση όλων των παραμέτρων και θα προχωρήσει στον κατάλληλο χρόνο.
Επισημαίνει, τέλος, ότι σύσσωμη η πολιτική ηγεσία των ΗΠΑ θεωρεί ως έμπρακτη ψήφο εμπιστοσύνης προς την Ελλάδα το έντονο ενδιαφέρον που εκδηλώνεται από μεγάλες αμερικανικές ενεργειακές εταιρείες, όπως η Chevron.
– Κύριε υπουργέ, μετά τις επαφές σας στις ΗΠΑ έχετε μια καλή εικόνα για το πώς αντιλαμβάνεται πλέον ο αμερικανικός παράγοντας τον ρόλο της Ελλάδας στο νέο ενεργειακό τοπίο της Ανατολικής Μεσογείου; Πώς μας βλέπει η Ουάσιγκτον;
– Οι ΗΠΑ, στην εξωτερική πολιτική τους –όπως άλλωστε και κάθε χώρα–, κινούνται με πραγματισμό, προς όφελος των συμφερόντων τους. Και η Ελλάδα σήμερα μπορεί να προσφέρει, με αμοιβαίο όφελος, σημαντικά, στους τομείς τόσο της ενέργειας όσο και της ασφάλειας, που ενδιαφέρουν στρατηγικά τις ΗΠΑ. Οι σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ είναι σήμερα πιο στενές και πιο ισχυρές από ποτέ.
Η Ουάσιγκτον αναγνωρίζει την Ελλάδα ως πολύτιμο σύμμαχο, ιδιαίτερα στον ενεργειακό τομέα, όπου η χώρα μας έχει αναδειχθεί σε στρατηγικό κόμβο. Οι πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει η κυβέρνηση Μητσοτάκη για την ενίσχυση της ενεργειακής διασυνδεσιμότητας και τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας, όπως η προώθηση αγωγών και υποδομών LNG, αλλά και η τριμερής και πολυμερής συνεργασία με Κύπρο, Ισραήλ και άλλες χώρες της περιοχής, επιστεγάζουν την κοινή επιδίωξη όλων των μερών για οικονομική ανάπτυξη και ασφάλεια.
– Και γεωπολιτικά όμως, όπως είπατε, η Ελλάδα παραμένει και για την κυβέρνηση Τραμπ ένας σύμμαχος στα ζητήματα άμυνας και ασφάλειας. Διαγνώσατε στις συζητήσεις που είχατε αυτή τη συνέχεια;
– Ασφαλώς, η γεωπολιτική διάσταση της σχέσης μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες παραμένει εξίσου σημαντική και επί κυβέρνησης Τραμπ. Στις συναντήσεις που πραγματοποιήσαμε κατέστη σαφές ότι η αμερικανική προσέγγιση απέναντι στην Ελλάδα ως στρατηγικό σύμμαχο σε ζητήματα άμυνας και ασφάλειας έχει και συνέχεια και συνέπεια. Ζούμε σε μια εποχή μεγάλων ανακατατάξεων και ρευστότητας, όπου οι σταθερές συμμαχίες είναι πλέον λίγες και πολύτιμες. Μέσα σε αυτό το διεθνές περιβάλλον, η γεωπολιτική αξία της πατρίδας μας αναδεικνύεται ακόμα περισσότερο.
Το αποτύπωμα της στρατηγικής σχέσης μας με τις ΗΠΑ είναι ισχυρό, και αυτό αντικατοπτρίζεται στην εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας των χωρών μας, με κορωνίδα τη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας ΗΠΑ – Ελλάδας, ενώ επιβεβαιώθηκε και στον Στρατηγικό Διάλογο ΗΠΑ – Ελλάδας τον Φεβρουάριο του 2024. Η Ελλάδα, μέσα από αυτή τη συνεργασία όχι μόνο θωρακίζεται σημαντικά, αλλά και εν δυνάμει ενισχύει την αποτρεπτική ισχύ της, ενδυναμώνοντας τον ρόλο της ως πυλώνα σταθερότητας σε μια ευρύτερα ασταθή περιοχή.
– Στη συνάντησή σας με τον πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας, Νταγκ Μπέργκαμ –έναν από τους ισχυρότερους παράγοντες στην Ουάσιγκτον για την ενέργεια– μιλήσατε και για τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Ελλάδα στον Διάδρομο Ινδίας – Μέσης Ανατολής – Ευρώπης (IMEC). Τι μπορεί να κάνει η Ελλάδα για να ενισχύσει τη θέση της σε αυτό το φιλόδοξο εγχείρημα;
– Η συνάντησή μου με τον υπουργό Εσωτερικών των ΗΠΑ, Νταγκ Μπέργκαμ, πραγματοποιήθηκε σε ιδιαίτερα θερμό κλίμα, ήταν εξαιρετικά εποικοδομητική και επιβεβαίωσε τη σημασία που αποδίδεται στην πρωτοβουλία της Ελλάδας να αποτελέσει μέρος ευρύτερων συνεργασιών στην περιοχή. Στο πλαίσιο αυτό, συζητήσαμε και για τον IMEC, ένα ιδιαίτερα μεγαλόπνοο εγχείρημα που φιλοδοξεί να αναδιαμορφώσει τη ροή προϊόντων και ενέργειας ανάμεσα στην Ασία, στη Μέση Ανατολή και στην Ευρώπη.
Η σχέση της Ελλάδας με την Ινδία αναβαθμίστηκε πρόσφατα, από διμερής που ήταν έως τώρα, σε στρατηγική σχέση, γεγονός που επιβεβαιώθηκε τόσο κατά την ιστορική επίσκεψη του Ινδού πρωθυπουργού ΝαρέντραΜόντι τον Αύγουστο του 2023 στην Αθήνα όσο και κατά την επίσκεψη του Ελληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ινδία τον Φεβρουάριο του 2024. Η γεωγραφική θέση μας, η πολιτική σταθερότητα, οι ανεπτυγμένες λιμενικές υποδομές και η συμμετοχή μας σε περιφερειακά ενεργειακά σχήματα καθιστούν τη χώρα μας ιδανικό κόμβο σύνδεσης του IMEC με την ευρωπαϊκή ενδοχώρα.
Σε μια εποχή που η ενεργειακή και εμπορική κυριαρχία αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη γεωπολιτική σημασία, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα –και την ευκαιρία– να μετατραπεί σε κρίσιμο κρίκο μιας αλυσίδας που αναμένεται να ενώσει τρεις ηπείρους με όρους ασφάλειας, σταθερότητας και αμοιβαίου οφέλους.
– Υπάρχουν ενδείξεις κινητικότητας γύρω από τον μηχανισμό «3+1», ο οποίος έχει εξελιχθεί στη χρησιμότερη ίσως –στρατηγικά– πλατφόρμα συνεργασίας για την Ανατολική Μεσόγειο. Τι να περιμένουμε τους επόμενους μήνες;
– Ο μηχανισμός 3+1 είναι η πλατφόρμα συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ – ΗΠΑ, που ξεκίνησε με επίκεντρο τον τομέα της ενέργειας. Ωστόσο, εξελίχθηκε σε εργαλείο γεωπολιτικής συνέργειας, με στόχο την ασφάλεια και την ανάπτυξη στην Ανατολική Μεσόγειο, ενάντια στις περιφερειακές απειλές. Συνεπώς, πολύ σωστά αναφέρατε ότι ο μηχανισμός «3+1» είναι πολύ χρήσιμος στρατηγικά. Σήμερα, οι οραματικές διακηρύξεις αυτής της πρωτοβουλίας παραμένουν επίκαιρες. Στις συζητήσεις που είχα στις ΗΠΑ με τον υπουργό Ενέργειας Κρις Ράιτ, τον υπουργό Εσωτερικών Νταγκ Μπέργκαμ και τα στελέχη του Εθνικού Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας των ΗΠΑ συμφωνήσαμε να επιταχύνουμε και να ενδυναμώσουμε αυτή τη συνεργασία. Το ίδιο συμφωνήσαμε και στην πρόσφατη επικοινωνία μας με τον υπουργό Ενέργειας και Υποδομών του Ισραήλ, Ελι Κοέν, τον οποίο και θα επισκεφθώ τον επόμενο μήνα.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η σύγκληση της συνεδρίασης των υπουργών της Σύμπραξης για τη Διατλαντική Συνεργασία στην Ενέργεια (P-TECC), που συμφωνήθηκε να γίνει στην Ελλάδα το πρώτο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου.
Επιδιώκουμε τη δημιουργία του Ενεργειακού Κέντρου ΗΠΑ – Ανατολικής Μεσογείου (United States – Eastern Mediterranean Energy Center), το οποίο προβλέφθηκε για πρώτη φορά το 2019 στον Νόμο για την Εταιρική Σχέση Ασφάλειας και Ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο (Eastern MediterraneanSecurity and Energy Partnership Act). Η δημιουργία ενός ενεργειακού κέντρου μεταξύ των ΗΠΑ και των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου –Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ– θα συστήσει έναν μόνιμο, περιφερειακό κόμβο συνεργασίας και έρευνας στον τομέα της ενέργειας.
– Το υποθαλάσσιο ηλεκτρικό καλώδιο διασύνδεσης με την Κύπρο και το Ισραήλ μονοπωλεί τις συζητήσεις εδώ και μήνες. Κάθε εβδομάδα ακούμε και διαβάζουμε διαφορετικά σενάρια. Πού βρισκόμαστε τελικά;
– Αυτό συμβαίνει γιατί, προφανώς, πρόκειται για ένα σύνθετο ζήτημα. Σας διαβεβαιώ ότι η κυβέρνηση έχει πλήρη επίγνωση όλων των παραμέτρων και θα προχωρήσει το έργο στον κατάλληλο χρόνο. Το έργο είναι ευρωπαϊκού κοινού ενδιαφέροντος και στοχεύει στην ενεργειακή διασύνδεση Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια στην περιοχή.
– Πώς αξιολογείτε την απόφαση του Ισραήλ να συνδέσει το έργο του ηλεκτρικού καλωδίου με τον IMEC; Εκτιμάτε ότι δίνει περαιτέρω ώθηση και στα δύο σκέλη του έργου – τόσο στη διασύνδεση Κύπρου – Ισραήλ όσο και στο σκέλος Ελλάδας – Κύπρου;
– Πρόκειται για μια δήλωση με σαφές πολιτικό στίγμα, που ασφαλώς δίνει αυτή την ώθηση που περιγράφετε. Προφανώς το Ισραήλ έχει αντιληφθεί τα οφέλη του IMEC, καθώς συμμετέχει σε αυτή τη φιλόδοξη πρωτοβουλία που ανακοινώθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2023, κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής του G-20 στο Νέο Δελχί. Ο διάδρομος αυτός δεν προωθεί μόνο τα εμπορικά και οικονομικά συμφέροντα των χωρών που συμμετέχουν, αλλά συμβάλλει ουσιωδώς και στην ενίσχυση της ασφάλειας και σταθερότητας σε όλο του το μήκος.
– Πώς βλέπει η πολιτική ηγεσία της Ουάσιγκτον το επιχειρηματικό ενδιαφέρον που εκδηλώνεται από αμερικανικές εταιρείες, όπως η Chevron, για τα ελληνικά ενεργειακά οικόπεδα;
– Από τις συναντήσεις μας με υπουργούς, μέλη του Κογκρέσου, αξιωματούχους, κατά την επίσκεψή μας στις ΗΠΑ, αποκομίσαμε το συμπέρασμα ότι σύσσωμη η πολιτική ηγεσία της Ουάσιγκτον στηρίζει αυτές τις συνέργειες και θεωρεί την εκδήλωση ενδιαφέροντος για επενδύσεις στη χώρα μας από ιδιωτικούς αμερικανικούς πετρελαϊκούς κολοσσούς μια ψήφο εμπιστοσύνης στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, αποτελεί επιβεβαίωση του στόχου μας να αναπτυχθεί ο τομέας υδρογονανθράκων στη χώρα μας, ενισχύοντας τη γεωστρατηγική ισχύ μας στην περιοχή.
Η Chevron, κορυφαία αμερικανική πολυεθνική, εκδηλώνοντας το ενδιαφέρον της να επενδύσει σε ελληνικά θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Κρήτης, αναγνωρίζει στην πράξη την ελληνική αποκλειστική οικονομική ζώνη στην περιοχή. Και αποτελεί ξεκάθαρη απόδειξη ότι η Ελλάδα ασκεί στην πράξη τα κυριαρχικά της δικαιώματα.
Από την εποχή του Ηροδότου τον 5ο αι. π.Χ., υπάρχουν αναφορές για ύπαρξη φυσικών εκροών πετρελαίου στη χώρα μας. Το οφείλουμε στις επόμενες γενιές να διερευνήσουμε αυτή την προοπτική. Είναι στρατηγική επιδίωξή μας μια Ελλάδα ενεργειακά ασφαλής, με τους πόρους που ενδεχομένως θα προκύπτουν να αξιοποιούνται προς όφελος όλων των Ελληνίδων και των Ελλήνων.
*Από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ