μετά την τοποθέτηση του εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κου Tudor Constantinescu ανώτερου συμβούλου του Director General for Energy, ο οποίος επανέλαβε την δέσμευση της ΕΕ στους φιλόδοξους στόχους του Fit for 55 και πως μέχρι το 2040 η ζήτηση για αέριο στην ΕΕ θα πρέπει να έχει μειωθεί κατά 66% στα 117 bcma περίπου, από το σημερινό επίπεδο των 340 bcma.
Τα νούμερα αυτά, αν και γνωστά, εν τούτοις φόβισαν τους εκπροσώπους της αγοράς καθότι σημαίνουν ότι η κατανάλωση βάσει σχεδίου θα μειωθεί κατά 2/3 από τα σημερινά επίπεδα και μάλιστα σε μια περίοδο όπου το αέριο αναγνωρίζεται διεθνώς ως το ενδιάμεσο καύσιμο, στο οποίο τόσο η βιομηχανία πόσο και οι ηλεκτροπαραγωγοί θα στραφούν μαζικά προκειμένου να επιτύχουν γρήγορα την απανθρακοποίηση της παραγωγής τους. Με το απερχόμενο φυσικό αέριο, βάσει του σχεδιασμού των Βρυξελλών να αντικαθίσταται κυρίως από ΑΠΕ και συστήματα αποθήκευσης και εν μέρει υδρογόνο, η χρήση του οποίου όμως θα περιοριστεί σε μεγάλες βιομηχανικές μονάδες. Επίσης, αυξημένο ποσοστό στην ηλεκτροπαραγωγή προβλέπεται για την πυρηνική ενέργεια όμως η περαιτέρω διείσδυση της στην ηλεκτροπαραγωγή θα είναι αργή με δεδομένο το μεγάλο χρονικό διάστημα που χρειάζεται για την αδειοδότηση και κατασκευή μονάδων και την αλλαγή τεχνολογίας που αυτή την περίοδο επιχειρείται με την προώθηση των μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων (SMR’s).
Οι σοφοί της ΕΕ, δεν...
Όπως παρατήρησαν αρκετά υψηλόβαθμα στελέχη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας αερίου θα περίμενε κάποιος ότι οι σοφοί της ΕΕ θα είχαν προχωρήσει σε μερική έστω αναθεώρηση των ουτοπικών στόχων του Green Deal, εν όψει των αυξανόμενων προβλημάτων που εμφανίζει πλέον η ενσωμάτωση σε μεγάλη κλίμακα των ΑΠΕ στα δίκτυα ηλεκτροπαραγωγής σε όλη σχεδόν την Ευρώπη. Με την απρογραμμάτιστη προσθήκη χιλιάδων μονάδων ΑΠΕ, κυρίως φωτοβολταϊκών, στα δίκτυα να έχει οδηγήσει σε καθημερινές απορρίψεις φορτίων από τους Διαχειριστές που αγωνίζονται σε καθημερινή βάση να κρατήσουν το σύστημα σε ισορροπία και λειτουργία.
Κάτι που όμως δεν επιτυγχάνεται πάντοτε, λόγω τυχαίων γεγονότων, όπως φάνηκε ξεκάθαρα στην περίπτωση του πρόσφατου δραματικού πολυήμερου blackout στην Ιβηρική. Υπό αυτή την έννοια, όπως κατ´ επανάληψη τονίστηκε στο συνέδριο Flame, υπάρχει ανάγκη για περισσότερες μονάδες που να καλύπτουν φορτία βάσης, όπως αυτές που λειτουργούν με φ. αέριο. Ή λαθεμένη στόχευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και της DG Energy ποιο συγκεκριμένα, περί ακόμα μεγαλύτερης διείσδυσης των ΑΠΕ στο ηλεκτροπαραγωγικό μίγμα εγκυμονεί δύο σοβαρούς κινδύνους. Σύμφωνα με ενδελεχείς αναλύσεις που παρουσιάστηκαν τόσο από τον Lazlo Varo, VP Strategy Insights της Shell και την Dr. Melanie Kenderdine, Ανώτερη Ενεργειακή Σύμβουλο της πολιτείας του Νέου Μεξικού, οι όποιες εκτιμήσεις για την ζήτηση φ.αερίου τα επόμενα 30 χρόνια είναι λίαν παρακινδυνευμένες λόγω της τεράστιας αβεβαιότητας που ισχύει σήμερα σε ό,τι αφορά το ενεργειακό μίγμα που θα διαμορφωθεί.
Σε ό,τι αφορά την διαμόρφωση της ζήτησης αερίου στην Ευρώπη ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία που παρουσίασε η Dr.Kenderdine σύμφωνα με τα οποία σήμερα λειτουργούν στην Ευρώπη ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες αερίου συνολική ισχύος 361,4 GW με 12,3 GW υπό κατασκευή και 13,2 GW με FID. Ως εκ τούτου προκύπτει το ερώτημα εάν με το σχέδιο της ΕΕ για περιθωριοποίηση του φ. αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή θα υπάρχει επάρκεια αερίου σε λίγα χρόνια για την λειτουργία των άνω μονάδων - έστω και στο ελαφρώς μειωμένο επίπεδο που θα λειτουργούν λόγω της απόσυρσης μέρους αυτών- οι οποίες δεν πρόκειται να εγκαταλειφθούν αγόγγυστα από τους ιδιοκτήτες των.
Όπως παρατήρησαν διακεκριμένα στελέχη της Ευρωπαϊκής αγοράς αερίου η συμμετοχή σε υψηλό ποσοστό των μονάδων αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή τις επόμενες δεκαετίες θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη λόγω της απόλυτης ανάγκης για παροχή επικουρικών υπηρεσιών και κάλυψης φορτίων βάσης. Συμπληρώνοντας, ότι το κόστος παραγωγής του αερίου (και κατ’ επέκταση του ηλεκτρισμού) θα αυξάνεται όσο μειώνεται η χρήση του, αφού τα έξοδα λειτουργίας και συντήρησης των μονάδων και οι προβλέψεις για προμήθεια δεν μειώνονται αντίστοιχα.
Σε κάθε περίπτωση κοινές ήσαν οι εκτιμήσεις ότι το μεγαλύτερο μέρος της ζήτησης για αέριο, τόσο μέσω αγωγών όσο και LNG μέχρι το 2050, δηλαδή στο επίπεδο 60-70% θα προέλθει από την Ασία όπου ασχέτως και από την εκεί μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή, το φ. αέριο αντιμετωπίζεται ως βασικός πυλώνας του ενεργειακού συστήματος και όχι ως εγκλωβισμένο ενεργειακό περιουσιακό στοιχείο ( δηλ. stranded asset)- που είναι η ευρωπαϊκή θεώρηση των πραγμάτων.
Πρόβλημα προμήθειας
Καθώς όμως θα αυξάνεται η ζήτηση αερίου εκτός Ευρώπης, και ιδιαίτερα στην λεκάνη του Ειρηνικού και στην ΝΑ Ασία, η Ευρώπη είναι πολύ πιθανό να αντιμετωπίσει πρόβλημα προμήθειας καθώς θα πρέπει να ανταγωνιστεί τις διεθνείς αγορές για την εξασφάλιση φορτίων LNG, ιδίως μετά την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εγκαταλείψει ολοκληρωτικά την προμήθεια αερίου από την Ρωσία μέχρι το 2027. Ενώ το υπάρχον Ευρωπαϊκό νομοθετικό και κανονιστικό πλέγμα, σε συνδυασμό με τους στόχους για κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050, δεν ευνοούν την εγχώρια παραγωγή, η οποία πλέον έχει μειωθεί στο ελάχιστο στα 34.1 bcma, που αντιστοιχεί περίπου στο 10% της συνολικής ζήτησης.
Τέλος, συγκλίνουσες ήσαν οι απόψεις των traders της αγοράς αερίου ότι όσο εξακολουθεί να υπάρχει αβεβαιότητα ως προς την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής και καθυστερεί η αναθεώρηση βασικών παραμέτρων, εν όψει των δυσκολιών ενσωμάτωσης των ΑΠΕ στα κατά τόπους ηλεκτρικά δίκτυα και της αυξανόμενης εξάρτησης πρώτων υλών από την Κίνα, θα συνεχίσουν να υπάρχουν οι συνθήκες που συντηρούν την παρατηρούμενη σήμερα υψηλή μεταβλητότητα στις τιμές.
Όπως σημείωναν χαρακτηριστικά ορισμένοι από τους μεγάλους παίκτες της αγοράς το σημερινό κλίμα στην Ευρώπη σε επίπεδο πολιτικής δεν ευνοεί το φ. αέριο παρά το γεγονός ότι αυτό είναι άκρως απαραίτητο για την ασφαλή λειτουργία του συστήματος. Άρα, λόγω της μεγάλης αβεβαιότητας που εξακολουθεί να υπάρχει, οι τιμές στο TTF αλλά και στα διμερή μακροπρόθεσμα συμβόλαια θα κινούνται στα σημερινά υψηλά ή σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα. Για αυτό υπό τις σημερινές πολιτικοοικονομικές συνθήκες δεν προβλέπεται προοπτική για αποκλιμάκωση των τιμών στην Ευρώπη, οι οποίες σε κάθε περίπτωση είναι τρεις έως πέντε φορές υψηλότερες σε σύγκριση με τις ΗΠΑ και την Κίνα.