Σήμερα η τιμή αυτή κυμαίνεται πλέον στην περιοχή των 65 δολ. το βαρέλι, όταν το 2017 αρκούσαν τα 46 δολ. το βαρέλι για να συνεχίζεται η πυρετώδης δραστηριότητα των αμερικανικών βιομηχανιών σχιστολιθικού πετρελαίου. Τώρα το κόστος της παραγωγής αμερικανικού πετρελαίου επιβαρύνεται περαιτέρω και από τους δασμούς του Ντόναλντ Τραμπ, που οδηγούν στα ύψη το κόστος του χάλυβα.
Και στο μεταξύ είναι δυσοίωνες οι προβλέψεις για την παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο, με τους διεθνείς οργανισμούς να εκτιμούν πως έχει ήδη παρέλθει η κορύφωση της ζήτησης. Η παραγωγή «μαύρου χρυσού» στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του επαναστατικού σχιστολιθικού πετρελαίου, ίσως μειωθεί αναγκαστικά.
Όπως σχολιάζουν αναλυτές στο Reuters, οι πετρελαιοπηγές οδηγούν στον γρήγορο πλουτισμό, αλλά εξίσου γρήγορα στην κατάρρευση. Το 1901 η παραγωγή στο Τέξας εγκαινίασε μια εποχή ραγδαίας παραγωγής πετρελαίου και εξίσου ραγδαίας πτώσης των τιμών του. Μόλις δύο χρόνια αργότερα, οι φρενήρεις εξορύξεις οδήγησαν στην εξάντληση της πετρελαιοπηγής.
Αν και σήμερα ο κλάδος είναι πολύ μεγαλύτερος και πολύ πιο περίπλοκος, ακόμη και στη λεκάνη του Τέξας, που μετέτρεψε τις ΗΠΑ στην υπ’ αριθμόν ένα παραγωγό πετρελαίου, τα αποθέματα θα εξαντληθούν. Ο καταλυτικός παράγοντας που μετέτρεψε τις ΗΠΑ σε πρώτη παραγωγό πετρελαίου στον κόσμο ήταν το εύρημα των μηχανολόγων του κλάδου, μια νέα μέθοδος, η υδραυλική ρηγμάτωση. Με αυτήν διοχετεύουν μέσα στα σχιστολιθικά πετρώματα ένα μείγμα νερού, άμμου και χημικών με πολύ μεγάλη πίεση, τα διαρρηγνύουν και κατορθώνουν έτσι να αποσπούν τους υδρογονάνθρακες που ήταν εγκλωβισμένοι στο εσωτερικό τους. Σήμερα στη λεκάνη του Τέξας παράγονται πάνω από 6 εκατ. βαρέλια πετρελαίου την ημέρα, που αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 50% της παραγωγής των ΗΠΑ και περισσότερο από όσο ήταν συνολικά η παραγωγή της χώρας πριν από την τεχνολογική επανάσταση.
Η τεχνολογία της υδραυλικής ρηγμάτωσης επέτρεψε μεν την αξιοποίηση νέων αποθεμάτων, αλλά δεν έχει τη δυνατότητα να ανατρέψει βασικούς νόμους της οικονομίας. Η άντληση υδρογονανθράκων από τα πετρώματα έχει κόστος και όταν οι τιμές της αγοράς υποχωρούν κάτω από αυτό το κόστος, τότε οι εταιρείες εξορύξεων διακόπτουν την παραγωγή. Αυτή την προοπτική αντιμετωπίζει σήμερα η πετρελαϊκή βιομηχανία των ΗΠΑ. Σύμφωνα με σχετική έρευνα της Federal Reserve του Ντάλας μεταξύ πετρελαϊκών εταιρειών, σήμερα, για να είναι βιώσιμη η παραγωγή πετρελαίου στη χώρα, πρέπει το πετρέλαιο να πωλείται τουλάχιστον 65 δολ. το βαρέλι στο Τέξας. Το τελευταίο διάστημα, όμως, η τιμή του αργού παραγωγής Δυτικού Τέξας (WTI) βρίσκεται σαφώς κάτω από αυτό το επίπεδο. Και το πρόβλημα είναι πως η υποχώρηση των τιμών του πετρελαίου αντανακλά τις προβλέψεις για επιβράδυνση της ζήτησης για πετρέλαιο.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) προβλέπει πως η ετήσια παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο θα αυξηθεί φέτος κατά λιγότερο από 1%. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες η Κίνα αντιπροσώπευε περίπου το 50% της αύξησης της ζήτησης, αλλά τώρα η κινεζική οικονομία αναπτύσσεται με ρυθμούς πολύ χαμηλότερους σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Στο μεταξύ, η άνοδος των ηλεκτροκίνητων οχημάτων, που έχει ήδη επιβραδύνει σημαντικά την αύξηση της ζήτησης, μπορεί τελικά να εξαφανίσει τη ζήτηση για «μαύρο χρυσό». Και δεδομένου ότι παντού κυριαρχεί η ενέργεια από μπαταρίες, ο ΙΕΑ προβλέπει πως η ζήτηση θα αρχίσει να μειώνεται προς τα τέλη της δεκαετίας και η παγκόσμια αγορά θα κατακλυσθεί από πλεόνασμα πετρελαίου. Η αύξηση του κόστους παραγωγής ίσως δεν είναι ακόμη αρκετή για να απειλήσει τις υπάρχουσες πετρελαιοπηγές, πολλές από τις οποίες είναι κερδοφόρες ακόμη και με τις σημερινές τιμές.
Ωστόσο, τα κοιτάσματα σχιστολιθικού πετρελαίου έχουν μικρότερη διάρκεια ζωής, καθώς κατά μέσον όρο η παραγωγή τους μειώνεται κατά περισσότερο από τα 2/3 ένα έτος μετά την έναρξη των εξορύξεων και έπειτα από έξι χρόνια έχει μειωθεί κατά 95%. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί γρήγορα να μη θεωρούνται κερδοφόρα και η παραγωγή τους θα μειωθεί σημαντικά. Οι μεγαλύτερες πετρελαϊκές ήδη εξοικονομούν κεφάλαια και αντί για επενδύσεις προτιμούν να καταβάλλουν μερίσματα στους μετόχους και να πληρώνουν για την επαναγορά μετοχών τους. Τα τελευταία δύο χρόνια οι πέντε μεγαλύτερες, Exxon Mobil, Chevron, TotalEnergies, BP και Shell, δαπάνησαν περίπου 225 δισ. δολ., ποσό-ρεκόρ, για την επαναγορά μετοχών τους και για καταβολή μερισμάτων, ενώ οι επενδύσεις σε νέα παραγωγή έχουν «παγώσει».